"Czytajmy Kiplinga, unikajmy masonów"

Dwie opinie na temat Rudyarda Kiplinga i jego twórczości, które ukazały się w polskiej prasie w 1936 roku, po jego śmierci._________

Pierwszy artykuł, autorstwa prof. Władysława Tarnawskiego, zatytułowany „Brat Kipling w Loży w Lahore”, analizuje twórczość Kiplinga przez pryzmat jego przynależności do masonerii i wynikających z tego tendencji ideologicznych. Drugi tekst, „BROŃMY LEKTURY KIPLINGA”, jest anonimową odpowiedzią na artykuł Tarnawskiego, polemizującą z jego wnioskami i broniącą sensu czytania Kiplinga w „pismach narodowych”.

Analiza artykułu prof. Władysława Tarnawskiego: „Brat Kipling w Loży w Lahore”

Profesor Tarnawski zauważa, że polska prasa narodowa po śmierci Kiplinga w większości wychwalała go, widząc w nim symbol nacjonalizmu, optymizmu, wiary w porządek i zdrowy angielski konserwatyzm. Doceniano jego sprzeciw wobec nihilizmu, bolszewizmu i innych „niesympatycznych izmów”, a nawet jego niepopularność w angielskich kręgach intelektualnych traktowano jako dowód na jego „zdrową” postawę.

Jednakże Tarnawski krytykuje to bezrefleksyjne wychwalanie, wskazując na „uproszczenie” w stylu samego Kiplinga. Według profesora, Kipling miał zwyczaj przemilczać aspekty, które nie pasowały do jego wizji, co czyniło go pisarzem idealizującym rzeczywistość. Tarnawski podkreśla, że świat i życie nie są proste, a uproszczona ich projekcja w dziedzinie myśli prowadzi do fałszu.

Głównym punktem artykułu Tarnawskiego jest przynależność Kiplinga do loży masońskiej w  Lahore [na zdj.]Tarnawski argumentuje, że ideologia masońska miała fundamentalny wpływ na twórczość Kiplinga.

Kluczowe spostrzeżenia Tarnawskiego dotyczące wpływu masonerii na Kiplinga:

 * Zgodność masonerii z nacjonalizmem angielskim: Tarnawski zauważa, że credo masonerii doskonale harmonizowało z angielskim nacjonalizmem, co tłumaczy dążenie „dzieci Wdowy” (masonów) do demokratyzacji państw europejskich w przeszłości, a obecnie do zacierania granic i tworzenia globalnych struktur, gdzie Imperium Brytyjskie (jako ideał uniwersalności) odgrywa kluczową rolę. Kipling jako „chwalca, a czasami nawet natchniony bard” Imperium Brytyjskiego jest tu przykładem.

 * Wyrażenia masońskie w twórczości: Profesor wskazuje na konkretne przykłady masońskiej terminologii w dziełach Kiplinga, np. zwrot „w imię twojej i mojej matki” w noweli„Człowiek, który chciał być królem”, gdzie „Wdowa” jest odniesieniem do masonerii.

Innym przykładem są dialogi w „Drugiej Księdze Dżungli”, które, zdaniem Tarnawskiego, również zawierają masońskie frazesy.

 * Wpływ na przedstawienie kolonii: Kipling, według Tarnawskiego, idealizował stosunki w koloniach angielskich, pomijając liczne negatywne aspekty (np. wykorzystywanie rdzennych mieszkańców, korupcję). Profesor sugeruje, że to uproszczenie wynikało z faktu, iż „koloniami w wielu przypadkach rządzą z ukrycia – loże”.

 * Wizja przyszłości w „Wieczornej poczcie”: Nowela ta, przedstawiająca świat zjednoczony pod „Najwyższą Radą Komunikacji” z międzynarodowym językiem i ograniczoną suwerennością państw, jest dla Tarnawskiego „błogim snem masona”, odzwierciedlającym dążenia masonerii do globalnego porządku.

 * Stosunek do chrześcijaństwa: Kipling, będąc deistą, nie atakuje chrześcijaństwa wprost, ale, jak pokazuje przykład z „Wieczornej poczty”, podważa dogmat wiecznego potępienia. Tarnawski łączy to z powojennymi (po I wojnie światowej) próbami zniesienia piekła w Kościele anglikańskim, co, jego zdaniem, świadczy o systematycznym zwalczaniu zasadniczych dogmatów chrześcijańskich przez „ukryte siły”.__________

Analiza artykułu: „BROŃMY LEKTURY KIPLINGA” (Autor Nieznany)

Anonimowy autor polemizuje z wnioskami Tarnawskiego, akceptując jego spostrzeżenia dotyczące masoństwa Kiplinga, ale inaczej je interpretując, zwłaszcza w kontekście czytelników „pism narodowych”. Autor dąży do usunięcia „sprzeczności” metodą „chłopskiego, a więc bezspornie narodowego rozumu”.

Główne argumenty obrony lektury Kiplinga:

 * Nacjonalizm masoński w Anglii: Autor zgadza się, że nacjonalizm Kiplinga niekiedy nosi wpływy masońskie, ale interpretuje to jako dowód, że „Anglikom masoństwo nie przeszkadza do utrzymania i dalszego rozwijania potęgi”. Wnioskuje z tego, że Polacy powinni czytać Kiplinga, ale „unikać masonów”, ponieważ masoni mogą pomagać innym narodom w osłabieniu ich siły.

 * Strategia wobec Imperium Brytyjskiego: Mimo że masoneria stawia na Imperium Brytyjskie, autor sugeruje, że Polska również powinna „stawiać na Anglię”. Argumentuje, że jeśli masoni się mylą, Polska i tak poniesie klęskę, ale „klęska masonów stokrotnie nam to wynagrodzi”. Jeśli masoni mają rację, „sukces masonów wyrównamy własnym sukcesem”. Stąd wniosek: „czytajmy Kiplinga, unikajmy masonów i stawiajmy na imperium brytyjskie”.

 * Problem piekła a katolicka Polska: Anonimowy autor bagatelizuje kwestię stosunku Kiplinga do piekła, wskazując, że jest to problem Kościoła anglikańskiego i jego dogmatów. Ponieważ czytelnicy w katolickiej Polsce są „automatycznie immunizowani na takie schizmy religijne”, to „cóż nas to obchodzi w katolickiej Polsce, co za zmartwienie, że w protestanckim kościele protestanccy sekciarze usuwają protestanckie piekło!”. Wniosek jest taki, żeby „przejść do porządku dziennego nad wszystkimi tymi wątpliwościami”.

 * Ostateczna konkluzja: Autor podsumowuje, że Polacy powinni „czytać Kiplinga, unikać masonów, stawiać na Anglię, wierzyć lub nie wierzyć w anglikańskie piekło i nie szukać przesadnej konsekwencji w "pismach narodowych"” gdzie swój artykuł zamieścił prof. Tarnawski.

________

Podsumowanie i Kontrast

Artykuł Tarnawskiego to próba dogłębnej analizy ideologicznej twórczości Kiplinga, z naciskiem na wpływ jego przynależności do masonerii. Profesor krytykuje bezrefleksyjne wychwalanie Kiplinga i dąży do obiektywnego spojrzenia na jego dzieła, uwzględniając ich tendencyjność i uproszczenia. Jego analiza jest bardziej krytyczna i analityczna, próbująca ukazać ukryte motywy i przesłania w tekstach Kiplinga.

Natomiast anonimowy artykuł „BROŃMY LEKTURY KIPLINGA” jest pragmatyczną odpowiedzią, mającą na celu obronę popularności Kiplinga w kręgach narodowych. Autor akceptuje fakty przedstawione przez Tarnawskiego (odnośnie masoństwa), ale reinterpretuje je w sposób, który usprawiedliwia dalszą pochwałę Kiplinga i wykorzystywanie jego twórczości dla celów narodowych. Skupia się na korzyściach płynących z lektury Kiplinga dla polskiego nacjonalizmu, niezależnie od jego masońskich czy religijnych powiązań. Widoczna jest w nim chęć pogodzenia pozornie sprzecznych elementów poprzez „zdrowy rozsądek”.

Oba teksty stanowią ciekawe świadectwo polskiej recepcji twórczości Kiplinga w dwudziestoleciu międzywojennym, ukazując złożoność debat ideologicznych i politycznych w tamtym okresie.

Oba omawiane niniejsze głosy w całości można przeczytać klikając w poniższy odnośnik:

http://areopagita.blogspot.com/2017/08/brat-kipling-w-lozy-w-lahore.html?m=1

Opracował (z pomocą Gemini), opatrzył ilustracjami etc.

K. Rafalski