Sukcesy militarne BCh.
(Zielony Sztandar, nr 41/2016, red. nacz. Robert Matejuk)
Pod względem organizacyjnym BCh najlepiej działały na terenach Generalnego Gubernatorstwa, zwłaszcza na Lubelszczyźnie, Kielecczyźnie i w Małopolsce. Tam zorganizowano większość Oddziałów Specjalnych i partyzanckich.Komendanci okręgów i obwodów BCh mieli znaczną samodzielność działania i kierowania walką w terenie. Sprzyjało to wyzwalaniu inicjatyw, sprawdzaniu operatywności w rozwijaniu walki zbrojnej.
Koncepcja BCh walki z okupantem była realistyczna: nie formułując celów na wyrost, starała się dostosować formy walki do specyfiki życia w środowisku wiejskim i tak prowadzić działania, by jak najmniej narażać ludność na barbarzyńskie represje okupanta. Główną osią walki BCh było przeciwdziałanie eksterminacji biologicznej oraz eksploatacji gospodarczej wsi. Taki też cel miała również walka BCh w obronie Zamojszczyzny. Bitwy pod Wojdą. Zaborecznem i Różą były pierwszymi na taką skalę wystąpieniami zbrojnymi chłopskiego ruchu oporu nie tylko w Polsce, ale i w okupowanej Europie, w których chłopi-żołnierze w regularnych otwartych bitwach bronili rodzinnej ziemi i podstaw egzystencji narodu.Czyn zbrojny BCh na Zamojszczyźnie pokrzyżował niemieckie plany kolonizacji ziem wschodnich i bronił polskiego staniu posiadania. Zrodzona tu idea zbrojnego oporu została przyjęta przez całą bojową organizację konspiracyjnego ruchu ludowego jako najskuteczniejsza forma samoobrony narodu przed biologiczną zagładą.
W roku 1944 na terenie 166 powiatów w walce z okupantem w uczestniczyło ponad 157 tysięcy żołnierzy BCh, 70 oddziałów partyzanckich i około 400 Oddziałów Specjalnych BCh, które przeprowadziły kilka tysięcy akcji, w tym 830 bitew i potyczek. BCh były pierwszą organizacją zbrojną, która na przełomie lat 1942 i 1943 wystąpiła w obronie wysiedlanej ludności Zamojszczyzny. Chwalebny czyn zbrojny BCh rozpoczęły słynne bitwy - 30 grudnia 1942 r. pod Wojdą i 1-2 lutego 1943 r. pod Zaborecznem i Różą.
Szczególny rozwój działań dywersyjno-bojowych BCh przypadał na okres od połowy 1943 r. Wówczas to Oddziały Specjalne i partyzanckie prowadziły na szeroką skalę różnego typu akcje, broniąc mieszkańców wsi przed eksploatacją i terrorem okupanta. Obiektem ataku oddziałów BCh były urzędy gminne i instytucje gospodarcze, najczęściej mleczarnie, gorzelnie i zlewnie mleka. W końcowym okresie wojny front walki rozszerzono również na transport, niszcząc głównie linie kolejowe. Apogeum działalności bojowej BCh przypadł na okres wyzwalania ziem polskich. W tym okresie w ramach operacji „Burza” oddziały chłopskie stoczyły najwięcej walk i potyczek partyzanckich, często wspólnie z AK. W ramach akcji scaleniowej w AK wałczyło 50 tysięcy żołnierzy BCh. W okresie okupacji formacje BCh przeprowadziły ok. 6 tys. różnorodnych akcji bojowych, co stanowiło piątą część wszystkich działań antyniemieckich przeprowadzonych na ziemiach polskich, stawiając BCh w czołówce organizacji zbrojnych polskiego ruchu oporu.W walce z hitlerowskim najeźdźcą ruch ludowy poniósł wielką ofiarę krwi, zginęło lub zostało zamordowanych ponad 10 tysięcy jego działaczy i żołnierzy BCh.
Tekst opublikowany został w tygodniku Zielony Sztandar, nr 41, 5-11 października 2016, dodatek specjalny "76. Rocznica Batalionów Chłopskich", s. II, red. nacz. Robert Matejuk, bez oznaczenia indywidualnego autora tekstu.
