1939 – Wojsko Niepodległej (cz. XIII)

Siły zbrojne II RP, Lotnictwo. Myśliwce.

Myśliwiec PZL P-7 projektu inż. Zygmunta Puławskiego został oblatany w październiku 1930 . Pierwsze seryjne P-7 były gotowe w połowie 1932. Lotnictwo wojskowe otrzymało 150 samolotów PZL P-7, uznając go jako zasadniczy samolot lotnictwa myśliwskiego.

Po wprowadzeniu P-7 do wszystkich eskadr myśliwskich, lotnictwo polskie stało się pierwszą taką formacją w świecie wyposażoną w samoloty myśliwskie o konstrukcji metalowej.
Uzbrojenie: 2 karabiny maszynowe. Prędkość max- 327 km/h, wznoszenie - 10,4 m/s, pułap- 8500 m, zasięg- 600 km.

Samolot wzbudził wielkie zainteresowanie za granicą, zapytania ofertowe napłynęły z Rumunii, Portugalii, Turcji, Grecji, Szwecji oraz Jugosławii.

W 1939 w eskadrach myśliwskich było 30 P-7, 10 w rezerwie. Wykonywały zadania rozpoznawcze. Uważane za przestarzałe uzyskały mimo to 10 zestrzeleń i uszkodzeń samolotów nieprzyjaciela.

Po wrześniu 1939 do Rumunii ewakuowano 9 samolotów P-7, używane były w rumuńskim lotnictwie wojskowym. Kilkanaście dostało się w ręce niemieckie, były wykorzystywane w szkoleniu pilotów i do rozpoznania lotniczego. Sowieci przejęli ponad 20 maszyn P-7.

PZL P-11 konstrukcji inż. Puławskiego po jego śmierci dokończony przez inż.  Wsiewołoda Jakimiuka został oblatany we wrześniu 1931. Od 1934 wprowadzany na uzbrojenie. W latach 1933-1934 P-11 był jednym z najnowocześniejszych samolotów myśliwskich na świecie.
Uzbrojenie: 2 lub 4 karabiny maszynowe. Osiągi zależnie od wersji: prędkość – 317-375 km/h, pułap- 7500-10100 m, wznoszenie 12,2-14,6 m/s, zasięg- 435-765 km.

P 11wzbudził wielkie zainteresowanie za granicą. Łącznie wyprodukowano w Polsce i Rumunii ok. 350 samolotów PZL P.11, z czego 225 służyło w polskim lotnictwie. W 1936 por. Witold Urbanowicz na P 11 zestrzelił nad Wołyniem sowiecki samolot szpiegowski.

W 1939 w eskadrach myśliwskich było 129 P-11, 13 w rezerwie. Piloci zgłosili i udokumentowali 126 zestrzeleń pewnych, 10 prawdopodobnych i  16 uszkodzonych przy stracie 116 maszyn własnych -  współczynnik zestrzeleń powyżej 1:1. Zginęło 19 polskich pilotów.

P-11 gorsze osiągi prędkości rekompensowały większą zwrotnością, w walce kołowej dzięki mniejszemu promieniowi zakrętu miały przewagę i  dużą prędkość wznoszenia (P-11 14,5 m/sek., Me-109 10,8 m/sek.). W walkach powietrznych P 11 atakowały w locie nurkowym z wykorzystaniem przewagi wysokości i otwierały ogień z odległości poniżej 100 metrów.  Decydowało też świetne wyszkolenie i umiejętności polskich pilotów. Niemieccy piloci w połowie kampanii otrzymali zakaz wdawania się w walkę kołową z polskimi myśliwcami. Oto jak opisywał walki z  „Jedenastkami” as niemiecki  Molders: „'Ze względu na swoją wyjątkową zwrotność polskie myśliwce były niezwykle trudne do trafienia. Pozwalały nam na pościg za nimi, wyczekując do czasu kiedy aż zajmowaliśmy pozycję strzelecką, a wówczas wykonywały szybką półpętlę i w pozycji plecowej strzelały do atakującego. To byli na prawdę wspaniali piloci, a każdy z nich był prawdziwym mistrzem akrobacji.”

Na P 11 zestrzelono też kilka samolotów sowieckich.

Do Rumunii ewakuowano 43 P-11. Zostały włączone do lotnictwa rumuńskiego, były używane na froncie wschodnim. Niemcy nie zdobyli żadnego sprawnego P-11.

PZL P-24 konstrukcji inż. W. Jakimiuka był najlepszym polskim samolotem myśliwskim produkowanym seryjnie. W 1934 Bolesław Orliński na P-24 ustanowił rekord prędkości dla samolotów myśliwskich, sklasyfikowany jako najszybszy i najsilniej uzbrojony myśliwiec na świecie. 

Uzbrojony: 2 działka 20 mm, 2 km i 2 bomby oraz wyposażony w fotokarabin i radiostację nadawczo-odbiorczą. Prędkość max- 410-435 km/h, wznoszenie - 11,5 m/s, pułap- 10500 m, zasięg- 700 km .

Po decyzji o przezbrojeniu lotnictwa myśliwskiego w samoloty dolnopłatowe górnopłat P-24 przeznaczono na eksport. Zamówiły samolot Bułgaria, Grecja, Rumunia i Turcja, która podjęła własną produkcję samolotu w oparciu o licencję.
Łącznie wyprodukowano w Polsce i poza jej granicami około 190 P-24.

Lotnictwo polskie rozważało jako jedną z alternatyw zamówienie PZL P-24 na okres przejściowy po 1939 określony jako luka w gotowości bojowej pod względem jakościowym w wyposażeniu eskadr myśliwskich. Zamówiono 70 samolotów P-24 z dostawą na początek 1940. Ich montaż wytwórnia miała rozpocząć w listopadzie 1939.

W 1939 PZL prowadziły rozmowy w sprawie dostaw (miały być realizowane w 1940) 120 egz. P-24 dla Finlandii, Estonii, Grecji (ponowne zamówienie), Jugosławii i Węgier.
PZL P-24 był najbardziej znanym w świecie samolotem z rodziny samolotów myśliwskich Puławskiego.

Greccy piloci w walkach z lotnictwem włoskim i niemieckim (1940-41) odnieśli na P-24 38 zwycięstw.

W 1935 inż. W. Jakimiuk pracował nad koncepcją nowego myśliwca. W 1937 dowództwo lotnictwa zleciło opracowywanie projektu . Konstruktor podjął pracę, prototyp  PZL-50 ”Jastrząb” został ukończony w 1938 i oblatany w lutym 1939.

Samolot był nowoczesnym dolnopłatem z zakrytą kabiną pilota i mógł być wykonany z podwoziem stałym lub chowanym w locie. Uzbrojenie: 6 karabinów maszynowych lub 2 działka kal. 20 mm i 2 karabiny maszynowe. Udźwig bomb- 200 kg. Prędkość max - 500 wznoszenie- 11,0 m/s, pułap- 7500 m, zasięg- 750 km .

Kłopoty z pozyskaniem właściwego silnika spowodowały niedostateczne osiągi samolotu. W wyniku dokonanych poprawek konstrukcyjnych w sierpniu 1939 samolot osiągnął zakładaną prędkość 500 km/h. Do momentu wybuchu wojny samolot był w próbach fabrycznych.

Przewidywano pozyskanie dla eskadr myśliwskich 200-300 samolotów PZL-50.

W sierpniu 1939 inż. Jerzy Dąbrowski  (twórca PZL-37 "Łoś") opracował projekt samolotu myśliwskiego PZL-55, który wzbudził duże zainteresowanie dowództwa lotnictwa. Był to  wolnonośny dolnopłat całkowicie metalowej konstrukcji z chowanym podwoziem. Skrzydła wyposażone w klapy i automatyczne sloty Handley Page. W skrzydłach integralne zbiorniki paliwa.

Kabina pilota dostosowana do lotów nocnych (podświetlane tarcze przyrządów itp.), miała klimatyzację i ogrzewanie. Samolot miał radiostację, instalację tlenową i opancerzenie stanowiska pilota złożone z płyt pancernych, szyba wiatrochronu z grubego szkła pancernego.

Uzbrojenie: 8 km w skrzydłach nkm 20mm strzelający przez wał śmigła i bomby (500 kg). Przewidywana prędkość maksymalną 700 km/h.  W lecie 1939 wykonano w tunelu aerodynamicznym badania modelu. Wyniki zapowiadały udaną konstrukcję.
MS Wojsk. złożyło w PZL zamówienie na budowę prototypów. W lecie 1940 miały się rozpocząć próby w locie. Na uzbrojenie P-55 miały trafić około 1942.

Samolot PZL-55 był najlepszym i najnowocześniejszym projektowanym przed wojną polskim samolotem myśliwskim, był porównywany z brytyjskim Supermarine ”Spitfire”.

Opóźnienia przy PZL-50 ”Jastrząb” spowodowały konieczność przyjęcie samolotu przejściowego.  W kwietniu 1939 inż. Jakimiuk podjął prace zbudowania myśliwca  nazwanego PZL P-11g ”Kobuz”.  Wykorzystano kadłub seryjnego PZL P-11c, skrzydła PZL P-24, zespół napędowy z PZL-50. Prototyp oblatano w połowie sierpnia 1939 r. Samoloty seryjne (90 sztuk) miały być zbudowane w Podlaskiej Wytwórni Samolotów do 1940. 

Uzbrojenie: 6 stałych karabinów maszynowych PWU FK wz. 36 kal. 7,92 mm: 2 w kadłubie, 4 w skrzydłach. Prędkość max- 390 km/h, wznoszenie-  13 m/s, pułap- 10.000m, zasięg 500 km.

Po 1.09.1939 prototyp PZL Kobuz ewakuowano do Lwowa. Przydzielony por. pil. Henrykowi Szczęsnemu, który na nim zestrzelił dwa bombowce Heinkel He 111 (14 i 15.09.1939). Po 17 września samolot przeleciał do Rumunii. Dalsze losy nieznane.

Na początku 1939 Dowództwo Lotnictwa zdecydowało o budowie trzech typów lekkich samolotów myśliwskich:
1.    Myśliwiec pościgowy, o dużej prędkości maksymalnej. W marcu1939 konstruktorzy inż. Zygmunt Jabłoński i inż. Kazimierz Nowicki rozpoczęli w Podlaskiej Wytwórni Samolotów pracę nad projektem lekkiego samolotu myśliwskiego PWS-42 przeznaczonego do zwalczania bombowców przeciwnika.

Konstrukcja płatowca lekka, prosta w budowie i tania. Uzbrojenie: 4 karabiny maszynowe 7,92 dwa w skrzydłach i dwa na kadłubie. Prędkość max- 520 km/h, wznoszenie- ok. 9 m/s, pułap- ok. 8000 m, zasięg- 750 km.

2.    Myśliwiec do obrony miast i większych obiektów przemysłowych, miał charakteryzować się dużą prędkością wznoszenia i zwrotnością. W Doświadczalnych Warsztatach Lotniczych pod kierunkiem inż. Jerzego Drzewieckiego rozpoczęto prace nad projektem RWD-25 .Oblot prototypu pod koniec pierwszego półrocza 1940 r.
Uzbrojenie: 4 karabiny maszynowe 7,92 mm w skrzydłach. Prędkość max- 460 km/h, wznoszenie- 12,0 m/s, pułap- 8000 m, zasięg 750 km.

3.    Myśliwiec uniwersalny. Zespół inż. Kazimierza Korsaka pracował nad projektem PZL-45 ”Sokół” zdolnego do działania z małych lotnisk, odznaczającego się dużą zwrotnością i prędkością wznoszenia.
Prototyp oblatany w lecie 1940 r. Pod koniec sierpnia 1939 realizacji prototypu w 50%. Do służby samolot miał trafić  na przełomie lat 1941/1942.
Uzbrojenie: 4 stałe karabiny maszynowe 7,92 mm, dwa w skrzydłach i dwa na kadłubie. Prędkość max- ok. 420-430 km/h,  wznoszenie-- 10,0 m/s, pułap-  8000 m, zasięg-  450 km.

W 1936 inż. Franciszek Misztal zaprojektował samolot myśliwsko-bombowy (pościgowy),  oznaczony symbolem PZL-38 Wilk. Miał on ochraniać bombowce PZL-37 ”Łoś”, ścigać samoloty nieprzyjaciela na średnich i dużych wysokościach w dzień i w nocy, służyć do obrony myśliwskiej oraz do bombardowania z lotu nurkowego i prowadzenia dalekiego rozpoznania. Byłby pierwszym polskim samolotem wielozadaniowym.

Uzbrojenie: w przodzie kadłuba 1 nkm FK wz. 38 20 mm i 2 km 7,92 mm oraz 2 sprzężone ruchome km 7,92 mm strzelca pokładowego, bomba 300 kg pod kadłubem. Samolot miał osiągać prędkość 560 km/h.

Jako napęd planowano silnik PZL ”Foka” konstrukcji inż. Stanisława Nowkuńskiego.  Jego tragiczna śmierć w Tatrach (31.07.1936) przerwała prace nad silnikiem,  a współpracownicy Nowkuńskiego nie zdołali dokończyć prac  nad silnikiem. Ostatecznie kupiono silniki dla „Wilka” w USA.  Okazało się, że samolot z tymi silnikami nie osiąga zakładanych parametrów technicznych.

Wobec niepowodzenia postanowiono opracować wersję rozwojową „Wilka” napędzanej silnikami Gnôme-Rhône. W 1938 inż. Misztal zaprezentował projekt myśliwca PZL-48 ”Lampart”. Mimo zachowania sylwetki ”Wilka” był to opracowany i obliczony od podstaw nowy samolot.

Przewidywano dwa warianty uzbrojenia: w przodzie kadłuba 2 nkm 20 mm FK 38 i 2 km pilota oraz 2 ruchome sprzężone km strzelca lub 8 km pilota i 2 ruchome sprzężone km strzelca. Udźwig bomb- 300 kg. Prędkość  560 km/h, wznoszenie  9,0 m/s, pułap 10.000 m, zasięg 1500 km.

Latem 1939 inż. Misztal przystąpił do opracowania projektu drugiego samolotu - PZL-54 ”Ryś”. Był to nawiązanie do PZL-48 ”Lampart”, ale nowy samolot nie był jego odmianą. Zarówno gabarytami, jak i masą ”Ryś”, z racji większych silników oraz silniejszego uzbrojenia. znacznie odbiegał od ”Lamparta”. Uzbrojenie: w przodzie kadłuba 2 nkm FK wz. 38D 20 mm i 6 km 7,92 oraz 2 ruchome km strzelca 7,92 mm. Udźwig bomb- 500 kg. Prędkość- 600-640 km/h.
PZL-54 „Ryś” miał wejść do służby w 1942.