Ksiondz Józek Tischner z Łopusznej, Ponie Boze świyć nad jego dusą, razu jednego wspominoł swojego kumotra Jurka od Przystawów, tyz prefesura:
„Powiedz-ze nóm Jurek, cymu ty tak chodzis po kroju, z ludziami godos, naprawiać ik fces, a hasnu z tego nijakiego ni mos, ino same kłopoty? Co cie tak ku ludzióm ciągnie? Myślis, ze zdoles ich naprawić?.”
Prziboce co Przystawy sóm jest górole co to bacowoli przi Pięciustawak. Kie nowe casy nastały Jurek wyjechoł kasi na doliny prościć drózycki Moiściewy Demokracyi w norodzie. „Źniwa po prowdzie sóm wielgie ba budorzy mało”. Tak pedzioł. I poseł hań ka nima ni lasów smrekowych ni hal.
Casym Jurek wrocoł nazod ku stawom. To zaś siadywoł na przyzbie, zadumoł sie na Tatry potrzęcy i prawi:
„Ju noł” - zacon z wysoka jaze jedlicki zaszumiały tak jakosi mondrze. „Zdaje mi się co śleboda nasa, polsko, sóm jest cosik koślawo. Jezdzowołek jo tele światy. Chodzowołek po górak, dolinak. Za Wielkom Wodom, znacy w Hamaryce, byłek tyz. Widziołek ludziska noinakse. Nie bedym wóm duzo godoł, ale wóm powiym, co nolepso demokracyja sóm jest w Jangliji. Powieccie wy mi co myślicie”.
Prefesur Jurek, nas mędrol podhalański, wiy co nojlepi godos kie dobrze słuchos. Zrobiyło sie cichucko jaz w usach bzycało. Rusołek głowóm piyrsy coby ponukać gwarzbe.
„Dy, za downyk casów, kie demokracyja była cyrwono, śkreśloć nie kozano. Fte pirsi na listak wyborcyk ostawali posłami. Teroz, kie demokracja sóm jest cosik bledso to na odwyrtke trza dać krzyzok. I snowa przodujonce z totych list posłują. Dialektyka jakisi babsko w tym jest. Ba jakoz to mos cłeku połapać rozumy pytom sie jo górol. Toli nie lepi coby nowy jaśpon zaklepoł z wójtem i plebonem roz na wieki co i jak mo być i ślus”.
Prefesur zadumoł się na to jaze rynki opuścił.
Wtyncos Tomek zagodoł: „Ceper mo telo rozumu co cipurka.”
Kuba mu sekundowoł: „A mondry ceper telo co dwie cipurki”.
„Barzo mondry ceper ustompowuje głupiymu tele casy, jaze sóm na głuptoka wyndzie” - ciongnoła wysyj Hanka Bystowoda.
Zniedobocka hipnoł siuhaj przede syćkik. Przezywajom go Dzony Skot. Zawrócił se Ón wcora ode góroli ze Skotlandi do chałupy ojcowistej na zimowe lezysko. Zielone dutki wyłazom mu z kyrpcy ka piyrwij u oćca słóma z kapci. A i kufa u niego cosik wiynkso a nie mało. Dzony głóskiem podaje:
„Cystóm prowde Prefesur godo. Trza wóm wiedzieć, co Jangliki sóm jest pierony zmyśne. Somek widzioł, co kazdy cłek, kieby ino nie był źrybcok, moze stawać na posła do Izby Gminnej w Landynie nad potockiem Tam i Za. Prawo ik stoi cobyś ino potrafiył lycyć do dwók. Znacy:
Po piyrse: musis cłeku zebrać dziesiync podpisów ode kamrotów i napisać kany trza,
I po drugie: musis dać załóg znacy kałcyje. Po kiela zapyto się ktosi? Ano piynć sta dutków półkilowych. Kiebyś nie dostoł piynć procynta poprzycia fte calućki załóg przepod ci na amyn i ślus.
Sóm-ek śpekulował cobyk zasiadować w totyj Izbie. Ba babecka moja ostomilso zajona mi óne piynć sta funtów na pocet swoik kiecek i rajtek. Nei tak to wej skóńcyło sie moje zywobycie politika u górzan hań za wielgim potokiem cyli kanałym.”
„Pomiarkujcies chłopcy co wóm powiym” – snowa zaświyrgotała Hanka. „Zauwazyłak co elita ceprowska nabyła licherne prawo wyborce za marne grose ode princa Walgo Donta. Stryka nasego hrabiego Walgo Deskom. Ostoł ci Ón takowym unijnym świyntym, co to napisoł jedynoste przikazowanie: Syćko o Wos bez Wos. Pokrony zawcasu trza sie go naucyć. I uwazować, jako bedzie kiejsi pirse”.
„Sza poba” - rzeknoł Prefesur. Zrobiyło się cicho.
„Nejści, scynśliwe ludziska sóm hańte Jangliki. Bo mogom licyć ino do dwók a nie do seściu jako nos ksiondz przimuso” – krzonknoł Jaśko Głuptok.
„Do dziesiynciu, zbereźniku jedyn. Tobie furt łazi po kufie ino sóste przikazowanie” - rzeknóła dokumyntnie cycato Maryna.
Padały licby. Jak talory pomiyndzy warchloki.
Poźrołek bez śklonecke na Maćka cyli nasego doktora ode politiki. Porusył sie cosik głośno a nerwowo. Kie był chłopcyskiym, to w śkole mu nie sło. Znacy z porachowaniem do dwók. Teroz dzieci ucy rozumności wseleniejakiej. O demokracyji tyz. Maciek jednakoz cale sprostok nie jest. Wiedzioł co Dzony, choć przynapity, ba swój rozum mo. I rencyska okrutecne i ciynzkawe tyz. To setnie śmiysne nie jest a i reśpekt daje.
Snowa cisa ka makiem zasioł. Ino smereki przy stawak zasumioły miełośnie przyśpiywke o swoim Jurku:
„Poseł w cepry ka Janosik
Podnieś demokracje cosik
Nie ciupagom ba rozumem
Nic to. Ceper woli cosik
Swojom gęmbe w portkach nosić
W kufie zaś gazowom wode”
Wiecorkiem kóniki zawiyzły mnie nazad du dómu. Zyrkadlo do mnie godo: „Poźryjze na sie, to i do dziesiynciu zliczys. Do piynć sta to ino razym z twojom ślubnom”.
Usnołek. I na śnisku uwidziołek jesce grabinioka z napisem demokracyja, furmona znacy obywatela co kapke przysypio i wesołe kóniki na przodku cyli elite politycnom. Ej, Jezusie Maryjo przecie kasi kiesi słysołek ode Ksiondza, co „dobrej elity tak cy tak nie nojdzies, a zła nojdzie cie samo”.
Dziesiynć i piynć sta, piynć sta i dziesiynć. Kie to proste. Gaździna Ela sóm jest Wielgo. Musi być z Waksmunda z Podhola a nie z Windsora jako podajom dlo niepoznaki.
Usłysołek muzyke. Zdaje sie Chochoła. A moze to letniki z Warsawy. Zwidy i omamy zacony tońcyć po izbie. Po dwa, po śtyry, po sesnoście. Nijakiego hasnu. Ino dutki, dutki, złota klatka, złoty róg. Ino piynć procenta. Haj. Wojtas b’Sportas
Pierwodruk na stronie prawica.net (obecnie zamkniętej) z dnia 17 stycznia 2012 roku
Notka jest ku pamięci prof. Jerzego Przystawy, który zmarł 3 listopada 2012 roku. R.I.P.
