Problem reparacji wojennych w czasach PRL praktycznie nie istniał, był tematem tabu. Dopiero w 2004 i 2005 roku sprawy reparacji i wzajemnych roszczeń pomiędzy Polską i Niemcami były bardzo intensywnie dyskutowane w ówczesnym Sejmie. Wiodącym politykiem w tej kwestii był minister Antoni Macierewicz.Temat ten znowu budzi olbrzymie emocje.
FAKTY
Bazowym jest Porozumienie ZSRR-NRD z 22 sierpnia 1953 r. Jeżeli założymy Oswiadczenie Rządu PRL, a priori, że było skuteczne, nie mogło iść dalej niż wspomniane porozumienie ZSRR-NRD, szczególnie że jego zakres musiał podlegać uzgodnieniom polsko-radzieckim. Dlatego pojęcie „Niemcy” w deklaracji należy odnosić do NRD, a na stan prawny na dzień 1 stycznia 1954 r. należy wskazać, że zrzeczenie mogło dotyczyć tylko NRD.
O ile Protokół / Porozumienie podpisane pomiędzy ZSRR i NRD jest umową, dokumentem dwustronnym podpisanym przez W Mołotowa i O. Grotewohla, to Oświadczenie / Uchwała rady Ministrów z 1953 r. takim dokumentem nie jest.
Wiele przesłanek wskazuje również na to, iż uchwała rządu PRL z 1953 roku nie została podjęta w dniu 23 sierpnia 1953 roku. Dzień 23 sierpnia 1953 roku przypadał w niedzielę. Tom II białej księgi dotyczącej „Problemu reparacji, odszkodowań i świadczeń w stosunkach polsko – niemieckich 1944 – 2004” opracowany przez Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, zawiera pod nr 64 (s. 269 i n.) protokół z posiedzenia Rady Ministrów z dnia 23 sierpnia 1953 roku wraz z listą obecności i oświadczeniem rządu PRL.
W samym protokole jest zapis o tym, że posiedzenie otworzył Bolesław Bierut o godzinie 19.00 a zamknął już o godzinie 19.30. Lista obecności zawiera 35 nazwisk, od Prezesa Rady Ministrów poprzez Ministrów, Podsekretarzy Stanów aż do Dyrektora Biura Prezydialnego URM. Wydaje się być wątpliwe, aby 35 osób przyszło w niedzielę wieczorem na półgodzinne posiedzenie Rady Ministrów.
Wątpliwości co do rzekomego zrzeczenia sie przez Polske reparacji pogłębia wypowiedź Premiera NRD Otto Grotewohla w dniu 25 sierpnia 1953 roku na nadzwyczajnym posiedzeniu Parlamentu NRD (niem. Volkskammer), który powiedział, że „ (…) w dniu wczorajszym (…)” rząd PRL podjął uchwałę uznającą i popierającą decyzję ZSRR. Zacytował on wówczas pełny tekst oświadczenia rządu PRL
Jedyny oryginalny, sporządzony w języku polskim, tekst Oświadczenia rządu PRL z 1953 roku, rozpoczyna się od zdania „OBIAD WYDANY PRZEZ G. M. MALENKOWA NA CZESC DELEGACJI RZADOWEJ NRD.” Powstaje pytanie, czy tekst ten został już napisany podczas pobytu delegacji NRD w Moskwie, gdyż to tam właśnie miał miejsce obiad wydany przez Przewodniczącego Rady Ministrów ZSRR G. M. Malenkowa.
Te wątpliwości są zresztą do dnia dzisiejszego. W „Der Spiegel” (luty 2016 r.) jest cytat z pisma ministra Steinmeiera do wiceprzewodniczącego Bundestagu Johannesa Singhammera „Przyłączając się do sowieckiej rezygnacji z reparacji, Polska także zrezygnowała 24 sierpnia 1953 roku z dalszych reparacji od całych Niemiec”. Dziwi jednak data 24 sierpnia 1953 r., na którą powołuje się minister Steinmeier. Do tej pory była mowa o 23 sierpnia 1953 r. W jednym z ostatnich dokumentów w tej kwestii, tj. druku Bundestagu nr 11/6579 dotyczącym projektu uchwały frakcji CDU/CSU i FDP odnośnie Niemiec i Polski z dnia 6 marca 1990 była mowa o zrzeczeniu się Polski wobec Niemiec reparacji w dniu 23 sierpnia 1953 roku. To pokazuje właśnie, brak dokumentów i dokładnej wiedzy w tej sprawie w zjednoczonej Republice Federalnej.
Przymus ekonomiczny ze strony ZSRR
W celu wymuszenia na polskim rządzie oświadczenia w sprawie zrzeczenia się należnych od Niemiec reparacji, został zastosowany wobec Polski przymus ekonomiczny. Potwierdza to ust. 2 Protokołu z posiedzenia Prezydium Rządu z 19 sierpnia 1953 r. dotyczący dostaw węgla z Polski do ZSRR. Zgodnie z obowiązującym wówczas zwyczajem międzynarodowym przymus ekonomiczny, tak jak i przymus zbrojny, staje się przyczyną wady oświadczenia woli wtedy, kiedy jest bezprawny i stanowi poważne zagrożenie dla państwa. Polska w 1953 r. jako państwo była pozbawiona zdolności „manewrowania”, tzn. uniknięcia skutków sytuacji przymusowej. Pozwala to na stwierdzenie, że zastosowany wobec Polski przymus ekonomiczny ograniczył w tym przypadku wolę państwa, czyniąc ją wadliwą, co oznacza uznanie deklaracji z 23 sierpnia 1953 r. o zrzeczeniu się przez Polskę reparacji wojennych za nieobowiązującą. Deklaracja ta były nieważna ab initio i jako taka nie wywierała i nie wywiera skutków prawnych.
JEDNOSTRONNE OŚWIADCZENIE CZY UMOWA MIĘDZYNARODOWA?
Zgodnie z art. 32 ust. 9 Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalonej przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 r. Rada Ministrów "sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi państwami."
Z kolei, zgodnie z art. 25 I. ust. 7 Konstytucji Rada Państwa "ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe".
Ówczesnym Prezesem Rady Ministrów był Bolesłąw Bierut, a Przewodniczącym Rady Państwa Aleksander Zawadzki.
Jednostronne Oświadczenie Rady Ministrów PRL ma bezspornie charakter dotyczący stosunków z Niemiecką Republika Demokratyczną.Na uwagę zasługuje ostatni akapit, w którym zaznaczone są intencje Rządu PRL oraz idea powstania zjednoczonego państwa niemieckiego, tzn. przyłączenia Republiki Federalne Niemiec do szczerze miłujacej pokój i demokrację Niemieckiej Republiki Demokratycznej.
To jednostronne oświadczenie nie ma znaczenia umowy czy traktatu międzynarodowego.
Umowa międzynarodowa – najważniejszy obecnie instrument regulujący stosunki międzynarodowe i jeden z dwóch niekwestionowanych źródeł prawa międzynarodowego.
Za umowę międzynarodową uważa się zgodne oświadczenie woli (porozumienie) co najmniej dwóch podmiotów prawa międzynarodowego (przede wszystkim: państw lub organizacji międzynarodowych, regulowane przez prawo międzynarodowe i wywołujące skutki w sferze prawa międzynarodowego, niezależnie od tego, czy jest ujęte w jednym czy w większej liczbie dokumentów, i bez względu na jego nazwę.
NORMALIZACJA STOSUNKÓW POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ Z REPUBLIKĄ FEDERALNĄ NIEMIEC
Projekt układu pomiędzy rządem PRL-RFN o normalizacji stosunków z dnia 10 czerwca 1970 roku nie zawiera już zapisu o obustronnym zrzeczeniu się roszczeń materialnych wynikających z II-giej Wojny Światowej. Jednakże uwagi skierowane do Sekretarza Stanu MSZ RFN, dotyczące rozmów polsko – niemieckich z dnia 21 października 1970 roku podkreślają, że zrzeczenie się reparacji przez rząd PRL w 1953 roku powinno zostać powtórzone.
Dlatego logiczną konsekwencją tego żądania było stanowisko Wydziału Politycznego do Wydziału Prawnego MSZ RFN, dotyczące konsekwencji prawno majątkowych układu pomiędzy rządem PRL – RFN z dnia 23 października 1970 roku, w którym jest mowa o tym, że strona polska potwierdziła, iż zrzeknie się świadczeń reparacyjnych zgodnie z jej oświadczeniem złożonym w 1953 roku.
Również w uwagach z dnia 26 października 1970 roku skierowanych do Ministra MSZ w sprawie wspólnego posiedzenia Komisji Spraw Zagranicznych Bundestagu i Bundesratu mającego się odbyć w dniu 28 października 1970 roku, dotyczącego stanu stosunków polsko – niemieckich stwierdza się konieczność ponownego potwierdzenia przez Polskę zrzeczenia się reparacji (s. 5).
UCHWAŁA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Z DNIA 10 WRZEŚNIA 2004 R.
To własnie z inicjatywy ministra Antoniego Macierewicza została podjęta „Uchwała Sejmu RP z dnia 10 września 2004 r. w sprawie praw Polski do niemieckich reparacji wojennych oraz w sprawie bezprawnych roszczeń wobec Polski i obywateli polskich wysuwanych w Niemczech”. Powstała wtedy także „Podkomisja nadzwyczajna ds. poselskiego projektu uchwały w sprawie uznania deklaracji z 23 sierpnia 1953 roku o zrzeczeniu się przez Polskę reparacji wojennych za nieobowiązujące.”
Dlaczego Niemcy nie chcą nam płacić?
KONKLUZJE:
- W STOSUNKACH POLSKO - NIEMIECKICH NIE ISTNIEJE ŻADEN TRAKTAT W SPRAWIE KOMPENSATY FINANSOWEJ I REPARACJI WOJENNYCH;
- STRONA NIEMIECKA W 1970 R. STWIERDZIŁA KONIECZNOŚĆ POTWIERDZENIA PRZEZ POLSKĘ ZRZECZENIA SIĘ REPARACJI;
- SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POSKIEJ W 2004 R. STWIERDZIŁ, ŻE POLSKA NIE OTRZYMAŁA DOTYCHCZAS STOSOWNEJ KOMPENSATY FINANSOWEJ I REPARACJI WOJENNYCH.. I WZYWA RZĄD RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ DO PODJECIA STOSOWNYCH DZIAŁAŃ W TEJ MATERII WOBEC RZĄDU REPUBLIKI FEDERALNEJ NIEMIEC.
DLATEGO TEŻ NALEŻY MIEĆ PRZEKONANIE, ŻE OBECNY RZĄD RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ TĘ UCHWAŁĘ SEJMU Z DNIA 10 WRZEŚNIA 2004 r. WYPEŁNI, A W PRZYPADKU ODMOWY RZĄDU REPUBLIKI FEDERALNEJ NIEMIEC, SPRAWĘ WYPŁATY NALEŻNYCH REPARACJI WOJENNYCH SKIERUJE DO WŁAŚCIWEGO TRYBUNAŁU MIĘDZYNARODOWEGO.
Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalona przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 r.
http://isap.sejm.gov.pl/Download;jsessionid=DBB86459C1182999B431B55B3D13592E?id=WDU19520330232&type=2
https://pl.wikipedia.org/wiki/Rząd_Bolesława_Bieruta
https://pl.wikipedia.org/wiki/Rada_Państwa_(Polska)
https://www.salon24.pl/u/karzo/799275,reparacyjne-fakty
https://wpolityce.pl/spoleczenstwo/282372-prawnicy-tezy-do-stanowiska-doktryny-polskiej-w-sprawie-uznania-deklaracji-z-23-sierpnia-1953-r-o-zrzeczeniu-sie-przez-polske-reparacji-wojennych-za-nieobowiazujaca
https://wpolityce.pl/polityka/282430-reparacje-wojenne-ocena-stanowiska-niemieckiego-w-sprawie-stanowiska-rzadu-prl-z-1953-roku-w-swietle-dokumentow-bedacych-w-dyspozycji-rzadu-nrf
https://wpolityce.pl/swiat/282490-niemcy-wyplaca-polsce-reparacje-wojenne-mec-hambura-deklaracja-o-zrzeczeniu-sie-reparacji-z-1953-roku-nie-dotyczyla-rfn-nasz-wywiad
https://wpolityce.pl/polityka/346977-nasz-wywiad-mec-hambura-polsce-naleza-sie-odszkodowania-wojenne-od-niemiec-i-rosji-ekspertyzy-prawne-sa-przygotowane-trzeba-by-politycy-je-wykorzystali
https://wpolityce.pl/historia/351541-reparacje-dotycza-takze-innych-krajow-mec-hambura-warto-spojrzec-na-to-co-dzieje-sie-np-we-wloszech-czy-grecji-nasz-wywiad
https://wpolityce.pl/polityka/351886-daily-mail-6-milionow-polakow-zostalo-zamordowanych-przez-nazistow-nic-dziwnego-ze-polska-domaga-sie-miliardow-od-niemiec
