Brak zgody na pasaż wojsk sowieckich nie dawał gwarancji zaboru polskiego terytorium

Tak na mapie wygladał IV rozbiór Polski datowany 28 września 1939 r. Oficjalnie Pakt o Nieagresji z 23 sierpnia 1939 roku ważny miał być 10 lat, wykluczał pomoc Moskwy dla Paryża i Londynu a tajny protokół wyznaczał sfery wpływu dwóch mocarstw. Ale dopiero traktat z 28 września zatwierdzał granice i stawał się de facto IV rozbiorem Polski.

Deklaracja poczyniona 28 września 1939 pomiędzy rządem Rzeszy niemieckiej i rządem ZSRR:

"Moskwa, 28 września 1939 roku.

Obecnie, gdy rząd Rzeszy niemieckiej i rząd ZSRR podpisują ten traktat, regulujący definitywnie problemy wynikłe z dezintegracji Państwa polskiego, tworzący solidne podstawy długotrwałego pokoju w Europie wschodniej, wypowiadamy wspólne przekonanie, że prawdziwemu interesowi wszystkich narodów nie można by lepiej służyć jak kończąc stan wojny, który istnieje obecnie pomiędzy Niemcami z jednej strony a Anglią i Francją z drugiej.

Dwa rządy złączone konsekwentnie w swoich wysiłkach, połączone z innymi pokojowymi siłami dążyć będą do osiągnięcia tych celów najszybciej jak to możliwe.

Jeśli jednak wysiłki obu rządów pozostaną bezowocne, to zademonstrowałoby, że Anglia i Francja są odpowiedzialne za kontynuację wojny i w tym wypadku rząd Rzeszy niemieckiej i rząd ZSRR podejmą wzajemne konsultacje nad środkami jakich należy użyć." (tłum. własne)

Archiwa tajne Wilhelmstrasse, t. VIII, vol. 1

Pakt z 23 sierpnia przyspieszył wybuch wojny. Stalin starał się zyskać dla siebie na czasie prowokując "wojnę pomiędzy imperialistami". Jego pragnienie odzyskania terytoriów utraconych w 1920 roku zaprowadziło go z pozycji neutralnej do sojuszu z niedoszacownymi przez niego nazistami. Polska również przed Monachium liczyła na rozpad ZSRR o czym może świadczyć korespondencja ambasadora Grzybowskiego z Beckiem a gotowość do rozpoczęcia wojny przez Rzeszę oceniano na rok 1942 i tym trzeba tłumaczyć wstrzymanie przez Eugeniusza Kwiatkowskiego przestawienia gospodarki na tory wojenne. Sytuacja zmieniła się po przejęciu przez Niemcy czechosłowackiego uzbrojenia i fabryk zbrojeniowych. 

Alianci, do 21 sierpnia, poprzez brak zgody na pasaż przez Polskę nie dawali Rosjanom gwarancji aneksji polskiego terytorium. Krótkoterminowo Stalin ułatwił zadanie Hitlerowi.

Hitler, uspokojony po podpisaniu paktu o nieagresji z Sowietami, przekonany, że bez pomocy USA, Francuzów i Brytyjczyków, którzy nie będą chcieli "umierać za Gdańsk", oczekując równie łatwego łupu jak w wypadku Pragi, podjął decyzję zaatakowania Polski.

Maurice Thorez wieloletni sekretarz generalny Francuskiej Partii Komunistycznej. Po zawarciu paktu Ribbentrop-Mołotow, FPK rozpoczęła kampanię antywojenną posuwając się do otwartego wzywania żołnierzy francuskich do dezercji. Maurice Thorez, powołany do wojska, zdezerterował i uciekł do ZSRR.

Wywiad z M. Thorez'em przeprowadzony 20 października 1939:

" Maurice Thorez rozpoczął swoje tłumaczenia i tak mi powiedział: Reakcjoniści francuscy, Deladiera i przywódcy socjalistów sieją nieufność do ZSRR by tym złamać ducha francuskich robotników. Ich kampania przeciw paktowi sowiecko-niemieckiemu i przeciw wyzwoleniu ludu Ukrainy i Białorusi zachodniej nie ma innego celu niż właśnie ten ale jest to uderzenie w prożnię. Naród Francji wie, że ZSRR działa zawsze w interesie ludu, w interesie pokoju i świadom jest również, że rząd Deladier'a działa w interesie 200 rodzin.

Nie znajdzie się żaden robotnik francuski, który nie cieszy się widząc odrodzoną siłę robotników i chłopów tam gdzie rządziła barbarzyńska dyktatura wielkich właścicieli ziemskich i rząd Pułkowników" (tłum. własne)

Plakat promujący Festiwal w Cannes 1- 20 września 1939 roku.