Zdrada
Zdrada to złamanie lub naruszenie domniemanego kontraktu , zaufania lub zaufania, które wywołuje moralny i psychologiczny konflikt w relacji między jednostkami, między organizacjami lub między jednostkami i organizacjami. Często zdrada jest aktem wspierania rywalizującej grupy lub jest całkowitą przerwą od wcześniej ustalonych lub domniemanych norm przez jedną ze stron. Ktoś, kto zdradza innych, jest powszechnie nazywany zdrajcą lub zdrajcą
Ci, którzy w tej grze uczestniczą, handlują zaufaniem, zdradą, nadzieją, strachem, miłością i nienawiścią. Na szpiegostwo decydują się desperaci, niesie ono za sobą ciężkie kary. Szpiedzy uważani są za zdrajców, a więc i środki użyte do ich pozyskania są wyjątkowe.
Amerykanie wprowadzili do obiegu akronim „MICE” (ang. mice l.mn. od mouse – mysz). Oznacza to główne motywy, które powodują, że ktoś decyduje się na zdradę: money, ideology, compromise/coercion, ego. Pieniądze, ideologia, przymus, ambicje. Czy też akronim bardziej rozszerzony: RASCLS -Reciprocation, Authority, Scarcity, Comitment and Consistency, Liking,Social Proof.
Pieniądze. Dla wielu zdrajców, głównym czynnikiem motywującym jest perspektywa korzyści finansowych. Ideologia. Zdarza się, że dana osoba staje się szpiegiem z powodu swoich przekonań. Może to być patriotyzm, poglądy polityczne, orientacje na temat spraw krajowych, przekonania kulturowe czy religijne. Przymus. Zagrożenie dla zdrowia i życia jako najbardziej bezpośrednia forma przymusu. Groźba wobec rodziny czy przyjaciół. Bardziej subtelne formy przymusu to szantaż. Presja odkrycia informacji niejawnych. Jest tu szeroka gama materiałów, która może być używana, od zagrożenia wyjawieniem związków pozamałżeńskich, preferencji seksualnych do groźby odkrycia przestępstw i zbrodni. Ego. Wybujałe poczucie własnej wartości przy jednoczesnym poczuciu niedocenienia. Motywacja często wiąże się z chęcią zyskania wyższości nad otoczeniem, jego przechytrzenia. W niektórych przypadkach, szpieg jest motywowany niechęciami i urazami osobistymi, bez ideologicznej wrogości wobec państwa lub organizacji, którą szpieguje. Może to wynikać z jakiejś rzeczywistej lub urojonej urazy. Jeśli czuje, że nie uzyskał wystarczającego uznania, czy został źle potraktowany. W rzadkich przypadkach motywem są emocje związane z zagrożeniem, szczególnie przy znudzeniu własnym trybem życia. Osobiste stosunki. Szpieg może być również motywowany osobistymi powiązaniami i relacjami. W niektórych przypadkach, tajne informacje przekazywane są z powodów rodzinnych, przyjaźni, romantycznego związku, lub seksu. Małżonkowie i przyjaciele aktywnego szpiega mogą być wciągnięci do niejawnej działalności. Co ciekawe późniejszym usprawiedliwieniem dla zdrady i szpiegostwa staje się przywoływanie powyższych motywacji.
Inny akronim RASCLS (kanalie) - Reciprocation, Authority, Scarcity, Comitment and Consistency, Liking, Social Proof – Opiera się on na 6 zasadach Teorii Wpływu Cialdiniego:wzajemności, zaangażowania i konsekwencji, społecznego dowodu, autorytetu, sympatii i niedostatku. Reciprocation / Wzajemność - Ludzie mają tendencję do odwzajemniania przysługi, stąd wszechobecność darmowych próbek w marketingu. Na swoich konferencjach Cialdini używał przykładu Etiopii, która wspomogła humanitarnie Meksyk tuż po trzęsieniu ziemi w 1985 roku, pomimo że Etiopia w tym czasie cierpiała z powodu głodu i wyniszczającej wojny domowej. Etiopia pamiętała dyplomatyczne wsparcie Meksyku gdy Włochy napadły Etiopię w 1935 roku i chciała się odwzajemnić. Dobry glina / zły gliniarz, to strategia również oparta na tej zasadzie. Comitment and Consistency / Zaangażowanie i konsekwencja - Jeśli ludzie popierają, ustnie lub pisemnie jakiś pomysł lub idee, jest bardziej prawdopodobne, że dochowają zobowiązań. Ponieważ później, nawet jeśli oryginalne zachęty lub motywacje przestaną oddziaływać, uważają ten pomysł lub cel jako spójny z ich własnym wizerunkiem. Social Proof/ Dowód społeczny - Ludzie będą robić rzeczy, które widzą, że robią inni. Na przykład, w jednym z eksperymentów jeden lub więcej przechodni patrzy w niebo; po chwili coraz większa ich liczba będzie wykonywała to samo, aby zobaczyć, co widzą inni. Przykładem może być wykorzystywanie przez polityków manifestacji ulicznych jako dowodu społecznego. Authority / Autorytet - Ludzie mają tendencję do posłuszeństwa autorytetom, nawet jeśli są one w sprzeczności z własnymi przekonaniami. Autorytetem może być: 1. Ekspert 2. Celebryta 3. Korzystający z produktu 4. Mądrość tłumu 5. Mądrość naszych przyjaciół. Tworzenie przez polityków „autorytetów’ jest istotnym zabiegiem politycznym. Liking/ sympatia – Ludzi łatwo przekonać przez osoby, które im się podobają (atrakcyjność fizyczna stereotypu). Przykładem, w ramach zasady „kapitał ma swoje poglądy” i ingerencją w wewnętrzną politykę kraju, zasługującym na oddzielną pracę magisterską jest zatrudnianie do reklam przez duże zagraniczne korporacje i banki do najbardziej lukratywnych ról w reklamach celebrytów, którzy głośno obnoszą się z konkretnymi poglądami politycznymi.
Scarcity / niedostatek – Uważa się, że niedostatek wygeneruje popyt. Przedstawiając ofertę sprzedający stwierdza, że jest ona dostępna tylko raz lub na ograniczony czas. „ Jeśli teraz nie my to później będzie potop”.
Bohaterem jednej z największych afer szpiegowskich I wojny światowej stał się oficer kontrwywiadu monarchii Austro-Węgierskiej, lwowiak Alfred Redl. Przyczynił się do początkowych klęsk Austriaków w trakcie I wojny światowej i setek tysięcy ofiar. Informacje o nim zbierał rosyjski szpieg, pracujący dla rosyjskiego wywiadu warszawskiego okręgu wojskowego. Odkrył, że Redl był gejem. Szantażował zdjęciami, przedstawiającymi go z innym mężczyzną. W tamtych czasach kontakty homoseksualne były karalne i samo ujawnienie orientacji homoseksualnej było fatalne w skutkach dla kariery wojskowej.
Przed II wojną światową w podobny sposób został pozyskany przez wywiad radziecki ppłk Tadeusz Kobylański. Wg prof. Wieczorkiewicza, Kobylański wprowadzał rząd II RP w błąd co do intencji sowieckich, w szczególności co do radzieckiego ewentualnego ataku na Polskę. W wyniku działań agenta, minister Beck nie wierzył, że Polsce grozi walka na dwóch frontach.
Zorganizowana w latach 1925-1935, przez rotmistrza Jerzego Sosnowskiego w Berlinie siatka wywiadowcza, obejmująca najwyższe dowództwo niemieckie, dostarczyła m.in. dowodów na nierespektowanie przez Republikę Weimarską postanowień traktatu wersalskiego. Uwodzone kobiety i zadłużeni hazardziści byli informatorami polskiego agenta.
Okupacja niemiecka oprócz czynów bohaterskich przyniosła również zdrady. Z przyczyn ideologicznych przeprowadzona była akcja z lutego 1944 r., żołnierzy Armii Ludowej, którzy współdziałając z Gestapo, opanowali tajne archiwum Delegatury Rządu na Kraj przy ul. Poznańskiej. Przejęli część akt a zatrzymanych członków Delegatury i AK, wydali Gestapo. Czy zdrada, w wyniku której zginął Komendant AK „Grot” Rowecki. Informację o miejscu pobytu „Grota” podrzucili hitlerowcom polscy agenci wywiadu radzieckiego. Został wydany zaś Niemcom przez szpiegów Gestapo ulokowanych w wywiadzie AK: Blankę Kaczorowską, Ludwika Kalksteina i Eugeniusza Świerczewskiego.
Okrutna zdrada mogła dotyczyć własnego narodu, tak o tym pisze Hannah Arendt:
"Tysiące pół-Zydów zwolniono od wszelkich ograniczeń, czym można by wytłumaczyć rolę odgrywaną przez Heydricha i Hansa Franka w SS oraz rolę feldmarszałka Erharda Milcha w lotnictwie Góringa, wiedziano bowiem powszechnie, że Heydrich i Milch byli pół-Zy-dami, natomiast generalny gubernator Polski był przypuszczalnie stuprocentowym Żydem. (Dwaj tylko spośród głównych zbrodniarzy wojennych okazali skruchę w obliczu śmierci: Heydrich, konający dziewięć dni wskutek ran zadanych mu przez czeskich patriotów, oraz Frank w norymberskiej celi śmierci. Fakt ten stanowi niewielką pociechę, gdyż trudno oprzeć się wrażeniu, że żałowali oni nie popełnionych przez siebie zbrodni, tylko tego, iż zdradzili naród, z którego się wywodzili.)"
Wielu członków AK ginęło również z fałszywym piętnem zdrajcy, których tajemnicy nikt nigdy już nie odkryje. „Jaster. Tajemnica Hela”, dokument Marka Pawłowskiego i Małgorzaty Walczak, to opowieść o tragicznym losie człowieka pogrzebanego z fałszywym piętnem zdrajcy. 22 letni Stanisław Jaster, pseudonim „Hel”, członek oddziału „Osa-Kosa”, był osobistym emisariuszem Witolda Pileckiego. Organizacja Specjalnych Akcji Bojowych, która na koncie miała udane zamachy bombowe w Berlinie i Wrocławiu uległa rozbiciu na skutek wielkiej „wsypy” w kościele św. Aleksandra w Warszawie. Gestapo aresztowało kilkudziesięciu żołnierzy „Kosy” zgromadzonych na ślubie kolegi (5 czerwca 1943). O zdradę oskarżony został Stanisław Jaster – „Hel”.
