1. W poprzednim tygodniu Rada Ministrów przyjęła w ramach Polskiego Ładu kolejny projekt ustawy, powiększający wartość rolniczej sprzedaży detalicznej bez podatku z dotychczasowych 40 tysięcy zł do 100 tysięcy zł rocznie.
Po przejściu konsultacji społecznych projekt już we wrześniu trafi do Sejmu, a później do Senatu i tak powinien być procedowany aby ustawa mogła wejść w życie od 1 stycznia przyszłego roku.
Projekt znosi także dotychczasowe ograniczenia takiej sprzedaży, z województwa w którym zlokalizowane było gospodarstwo rolne, bądź województwa sąsiedniego i wprowadza możliwość takiej sprzedaży na terenie całego kraju.
Ponadto doprecyzowuje on, że rolniczy handel detaliczny polega na produkcji żywności zawierającej co najmniej jeden składnik pochodzący w całości z własnej uprawy, hodowli lub chowu podmiotu działającego na rynku spożywczym.
To rozwiązanie wychodzi naprzeciw oczekiwaniom rolników, którzy już zdecydowali się na przetwarzanie produkowanych w gospodarstwach roślin lub zwierząt ale także tych, którzy będą chcieli się w takie przetwórstwo zaangażować, korzystając ze wsparcia finansowego zawartego w Krajowym Planie Odbudowy (KPO).
2. Przy tej okazji należy przypomnieć, że w ramach polskiego KPO na wieś i rolnictwo przeznaczono ponad 2,3 mld euro, czyli ponad 10 mld zł, z koniecznością wydatkowania do roku 2026, co oznacza dodatkowe silne wsparcie dla inwestycji infrastrukturalnych na terenach wiejskich.
W tej kwocie zawarte jest 1,2 mld euro, które rząd chce przeznaczyć na skracanie łańcuchów dostaw, a to oznacza wsparcie dla tworzenia lokalnego przetwórstwa, zarówno produkcji roślinnej jak i zwierzęcej, co przy uwolnieniu rolniczego handlu detalicznego (zdecydowane zwiększenie wartości nieopodatkowanej sprzedaży detalicznej do wspomnianych 100 tys zł), będzie zachęcało mniejsze i średnie gospodarstwa, także do zajęcia się przetwórstwem, być może także w oparciu o grupy producenckie albo spółdzielnie rolnicze.
3. Należy także przypomnieć, że Polska wynegocjowała z unijnego budżetu ponad 21,6 mld euro w ramach I filaru (dopłaty bezpośrednie) i ponad 9,5 mld euro w ramach II filaru (rozwój obszarów wiejskich), a więc sumarycznie ponad 31 mld euro, będą więc środki na dodatkowe wsparcie dla małych średnich gospodarstw.
Środki na dopłaty bezpośrednie są zapisane w transzach po średnio 3,1 mld euro rocznie (od blisko 3 mld euro w roku 2021 do blisko 3,2 mld euro w roku 2027), co powinno pozwolić po odpowiednich przesunięciach środków finansowych z filara II do I, na wyrównanie dopłat bezpośrednich na hektar gruntów rolnych do wysokości przynajmniej średniej unijnej.
To wyrównanie szczególnie w odniesieniu do rodzinnych gospodarstw rolnych będzie tym łatwiejsze jeżeli rolnicy z tych gospodarstw zdecydują się realizować jeden z 4 proponowanych przez Komisje Europejską tzw. ekoprogramów.
Na realizację tych ekoprogramów każdy kraj członkowski powinien w swoim programie strategicznym wydzielić przynajmniej 30% środków przeznaczonych na dopłaty bezpośrednie (a więc w Polsce około 1 mld euro rocznie), a to oznacza, że te gospodarstwa będą mogły korzystać z dodatkowego poważnego wsparcia finansowego na każdy hektar.
4. Właśnie ministerstwo rolnictwa opublikowało II już wersję Krajowego Planu Strategicznego(KPS), który po zatwierdzeniu przez komisarza ds. rolnictwa, będzie podstawą finansowania polskiego rolnictwa od 1 stycznia 2023 roku.
Plan ten zawiera kwoty dopłat bezpośrednich na hektar ale także stawki wsparcia we wszystkich działach gospodarki rolnej oraz dodatkowe płatności w ramach I filara związane z tzw. ekoprogramami.
Podstawowa stawka płatności bezpośrednich to 117 euro na hektar (po obecnym kursie to 534 zł/ha, dla mniejszych gospodarstw do 50 ha jest przewidziana także dodatkowo tzw. płatność redystrybucyjna w wysokości 49 euro/ha (180 zł/ha), przewidziane są także, tak jak do tej pory, płatności związane z produkcją roślinna i zwierzęcą.
Nowym rozwiązaniem są dodatkowe płatności za realizację wspomnianych ekoprogramów, w tym najbardziej atrakcyjnie prezentują się dodatkowe płatności związane z hodowlą zwierząt i poprawą ich dobrostanu (np. blisko 600 zł dodatkowej płatności na każdą krowę utrzymywaną w dobrostanie, czyli przez 6 miesięcy wypasaną także na pastwisku).
Z polskiego KPS wynika, że znaczny dodatkowy strumień środków finansowych zostanie skierowany do małych i średnich gospodarstw, które wejdą w realizację któregoś z 4 proponowanych ekoprogramów (np. realizującego poprawę dobrostanu hodowanych zwierząt).
