Fenomen na skalę swiata. Polskie Państwo Podziemne

POLSKIE PAŃSTWO PODZIEMNE i SZARE SZEREGI. Fenomen w skali światowej. ,,Dziś to okres okupacji i przygotowanie do powstania. Jutro otwarta walka zbrojna z okupantem. Pojutrze praca w wolnej Polsce." Polskie Państwo Podziemne, które Polacy zbudowali podczas II wojny światowej pod okupacją niemiecką i sowiecką, było fenomenem na skalę światową.

Nigdzie poza Polską nie istniała na okupowanym terytorium tak prężnie działająca struktura organizacyjna. Był to fenomen w skali europejskiej, a nawet światowej, z uwagi na rozbudowane struktury, które objęły całe terytorium II Rzeczpospolitej.

Organizację powołano decyzją między prezydentem Stefanem Starzyńskim, Radą Obrony stolicy, dowódcą obrony Warszawy gen. Juliuszem Rómmlem i gen. dywizji Polskich Sił Zbrojnych M. Tokarzewskim-Karaszewiczem.

Polskie Państwo Podziemne opierało się na 2 filarach: cywilnym i wojskowym. „Dopiero połączenie działalności cywilnego podziemia z wojskiem złożyło się na powstanie tego jedynego w swoim rodzaju zjawiska w historii Polski i II wojny światowej, jakim było Polskie Państwo Podziemne” – pisał po wojnie jeden z jego działaczy Stefan Korboński.

Pion cywilny Polskiego Państwa Podziemnego stanowiła Delegatura Rządu na Kraj składająca się z departamentów, odpowiadających ministerstwom.

Zajmowały się one sprawami związanymi ze sprawiedliwością, opieką społeczną, rolnictwem, informacją i prasą, oświatą i kulturą, likwidacją skutków wojny, odbudową, sprawami zagranicznymi. Na jej czele stał Delegat Rządu na Kraj, który z czasem otrzymał uprawnienia wicepremiera, a jego zastępcy stanowiska i uprawnienia ministrów.

Delegat Rządu na Kraj był najwyższym rangą przedstawicielem emigracyjnych władz RP na terytorium okupowanego kraju. Kierował całością działań podziemnych i stał na czele ośrodka koncepcyjno-administracyjnego, który nie tylko konkretyzował kierunki i formy oporu społecznego wobec okupanta, lecz także przygotowywał objęcie władzy w kraju przez administrację podziemną w momencie wyzwolenia kraju.

,,Naprzód, do boju żołnierze

Polski Podziemnej! Za broń!

Boska potęga nas strzeże,

Woła do boju Was dzwon.

Godzina pomsty wybija,

Za zbrodnie, mękę i krew.

Do broni! Jezus Maryja!

Żołnierski woła nas zew."

Hymn Polski Podziemnej

******

Polskie Państwo Podziemne w czasie okupacji swoją rozbudowaną strukturą przejęło wszystkie ważne dziedziny życia. Administrację, sądownictwo, szkolnictwo oraz olbrzymią, doskonale zorganizowaną armią.

Najważniejszym zadaniem Polskiego Państwa Podziemnego, obok organizowania pracy konspiracyjnej, było zapewnienie funkcjonowania państwa, utrzymanie ciągłości jego instytucji oraz przygotowanie do przejęcia władzy po zakończeniu działań wojennych.

Podziemny parlament tworzyli przedstawiciele Stronnictwa Ludowego, Polskiej Partii Socjalistycznej, Stronnictwa Narodowego oraz Stronnictwa Pracy.

W latach 1940-1943 zwany Politycznym Komitetem Porozumiewawczym, przekształcony w Krajową Radę Polityczną, a w 1944 r w Radę Jedności Narodowej.

Powołano Delegata Rządu na Kraj, który kierował zakonspirowanym aparatem administracji cywilnej na szczeblu centralnym, w województwach i powiatach. Do lipca 1944 r powstało 18 departamentów, które organizowały zakazane przez okupantów dziedziny życia.

Jednym z największych osiągnięć Polskiego Państwa podziemnego było zorganizowanie tajnego nauczania. Np. w roku szkolnym 1943/1944 na terenie Generalnego Gubernatorstwa tajnym nauczaniem na poziomie szkoły średniej było 83,8 tys. uczniów.

Największym ośrodkiem tajnego nauczania akademickiego była Warszawa, gdzie na kompletach kształciło się 4,5 tys. studentów. Tajne nauczanie akademickie odbywało się też w Krakowie, Wilnie, Lwowie, Częstochowie i Kielcach. Dyplomy tajnych studiów uzyskało 6,5 tys. osób.

Wobec zamknięcia przez okupanta szkół średnich i wyższych rozwinięto sieć tajnego nauczania. Według obliczeń w 1944 r na poziomie podstawowym uczyło się 1,5 miliona dzieci, w tajnych szkołach średnich 100 tys uczniów, w na poziomie wyższym około 10 tysięcy studentów.

W tajnych drukarniach wydawano prasę, literaturę i podręczniki. W czasie okupacji ukazywało się ponad 1500 tytułów prasowych. Pod koniec wojny wychodziło jednocześnie ponad 600.

Od listopada 1939 r wydawano Biuletyn Informacyjny, redagowany przez Aleksandra Kamińskiego. Organizowano konspiracyjne koncerty, przedstawienia teatralne, wieczory autorskie i wykłady naukowe.

Działalność opiekuńcza przejawiała się w organizowaniu stypendiów, zapomóg i posiłków dla potrzebujących. Korzystano z pomocy działających organizacji, takich jak Czerwony Krzyż i Rada Główna Opiekuńcza.

Departamenty Delegatury prowadziły również studia przygotowujące rozwój i rozbudowę Polski po odzyskaniu niepodległości. Opracowane zostały między innymi plany repolonizacji odzyskanych Ziem Zachodnich i Północnych, czy też reformy rolnej.

Wymiarem sprawiedliwości i upowszechnianiem zasad zachowania się pod okupacją zajmowało się Kierownictwo Walki Cywilnej. Tajne rozprawy prowadzone były przez sędziów, a oskarżonemu przysługiwał obrońca.

Za kolaborację z okupantem, w zależności od ciężaru gatunkowego karano bojkotem, upomnieniem, chłostą oraz w ostateczności śmiercią.

.

ARMIA KRAJOWA

W 1940 r Służba Zwycięstwu Polski przekształcona została w Związek Walki Zbrojnej, a nst. rozkazem Naczelnego Wodza z 14 lutego 1942 w Armię Krajową.

Głównym zadaniem AK było przygotowanie powstania w momencie załamania się Niemiec. Podziemny przemysł zbrojeniowy produkował materiały wybuchowe, pistolety maszynowe, granaty, miny, butelki samozapalające oraz tysiące sztuk amunicji.

W broń i materiały, konieczne do prowadzenia działań bojowych, Armia Krajowa była również zaopatrywana dzięki zrzutom lotniczym.

Istotnym elementem działalności AK był wywiad i kontrwywiad. Do największych sukcesów podziemia wojskowego należało, między innymi zlokalizowanie produkcji niemieckich pocisków rakietowych V1.

W 1944 r Armia Krajowa liczyła ok 380 tysięcy członków, z których pod broń udało się postawić 110 tysięcy.

Największymi działaniami wojskowymi podjętymi przez AK było powstanie warszawskie, które rozpoczęło się 1 sierpnia 1944 i akcja „Burza” podjęta na wschodnich obszarach Polski.

Trwała od 4 stycznia 1944, kiedy wojska sowieckie przekroczyły na Wołyniu granicę polsko-sowiecką z 1939 r., do stycznia 1945. W początkowej fazie akcja „Burza” opierała się na współpracy wojskowej jednostek polskich i rosyjskich.

Po przełamaniu obrony niemieckiej w tych rejonach władze sowieckie złamały te porozumienia wojskowe i internowały tysiące żołnierzy AK

Do walki bieżącej powołano w 1940 r Związek Odwetu, a poza granicami Rzeczpospolitej, na zapleczu frontu wschodniego, utworzono w 1941 r organizację dywersyjną Wachlarz.

W końcu 1942 r z połączenia tych formacji powstało Kierownictwo Dywersji – Kedyw pod komendą płk. Emila Fieldorfa ,,Nil".

W powiązaniu z AK działała podziemna organizacja Związku Harcerstwa Polskiego - Szare Szeregi, której starsi członkowie, przeszkoleni wojskowo brali udział akcjach bojowych Kedywu.

Do najsłynniejszych akcji należy przeprowadzona w 1943 r ,,Akcja pod Arsenałem".

Armię Krajową wspomagali także tzw. Cichociemni, żołnierze Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, z których 316 po specjalnym przeszkoleniu przerzucono drogą lotniczą do kraju.

Po upadku powstania warszawskiego stolicą Polskiego Państwa Podziemnego została Częstochowa.

****

W celu rozbicia PPP Niemcy stosowali całą gamę działań, od wymuszania torturami zeznań od aresztowanych żołnierzy konspiracji do tworzenia fikcyjnych struktur konspiracyjnych.

Pamiętajmy że takie same metody stosowała komunistyczna bezpieka wobec Żołnierzy Niezłomnych.

Podczas wojny w walce, więzieniach i obozach zginęło ok. 60 tys. żołnierzy AK. Od maja 1944 do maja 1945 do obozów sowieckich wywieziono ponad 30 tys. akowców, z których niemal połowa zaginęła bez śladu.

W latach 1945-55 w ramach represji komunistycznego UB aresztowano ich ok. 40 tys. Połowa nie doczekała amnestii w 1956 r.

.

UPAMIETNIENIA.

Pomnik Polskiego Państwa Podziemnego w Poznaniu

Pomnik Armii Krajowej i Polskiego Państwa Podziemnego w Warszawie

O bezkompromisowej postawie antyniemieckiej świadczy krew setek tysięcy męczenników Polski Podziemnej i bohaterów AK, przelana w otwartej walce i w kaźniach Gestapo.

Przypieczętowana heroicznym czynem Warszawskiego Powstania, podjętego z wiarą w uczciwość sojuszników z Zachodu i Wschodu. Polska karta jest chlubna i czysta. Nie my, lecz oni będą kiedyś musieli tłumaczyć się przed historią.

CZEŚĆ I CHWAŁA BOHATEROM.

-----------------------

http://www.polska1918-89.pl/polskie-panstwo-podziemne...

https://warsawinstitute.org/.../fenomen-polskiego.../

https://www.pap.pl/.../byl-zalazek-polskiego-panstwa...

https://pl.wikipedia.org/wiki/Polskie_Pa%C5%84stwo_Podziemne

http://muzhp.pl/.../polskie-panstwo-podziemne-fenomen-w...

https://polskieradio.pl/.../691387,polskie-panstwo...