Według Arystotelesa – prawda jest to zgodność myśli z rzeczywistością (relacja!).
W domyśle zatem z tej definicji otrzymujemy:
- konieczność istnienia podmiotu myślącego (człowieka) – przynajmniej jednego;
- obiektywne istnienie rzeczywistości, która jest niezależna od podmiotu myślącego – nie jest kreacją jego myśli i nie podlega manipulacji jego myślami.
Jest to definicja szczególnie przydatna w naukach ścisłych.
W początkach nowożytności Kartezjusz wywiódł pewność własnego istnienia człowieka właśnie z dokonywanej przez niego czynności myślenia.
Zauważmy: zwierzęta też myślą, bo dokonują prostych wyborów (podejmują decyzje), co do drogi przemieszczania lub pokarmu.
W prawie, naukach prawnych przydatna bywa także inna definicja prawdy jako demokratycznie ustalonej opinii powszechnej.
Zauważmy, że prawdę taką bardzo łatwo obalić: wystarczy jeden człowiek, który spostrzeże – jak w znanej anegdocie – że król jest nagi.
Co zatem robi teolog (szalbierz religijny profanujący naukę: typu tzw. „św. Tomasza”), gdy dostaje z „Biblii” zdanie „ja jestem prawdą”, które mówi tzw. „Jezus Chrystus”?
Stosuje jeden ze sprytnych sposobów Schopenhauera na nieuczciwe pokonania oponenta w dyskusji, tj. w wolnej interpretacji „uogólnić pojęcie tak, aby wyszło poza zakres zastosowania”.
Prawdą zaczyna zatem nazywać byty (ontologia) i to niezależnie od istnienia desygnatów tych bytów – wystarczy mu, że byty istnieją jako słowa lub wyrazy: bytem jest więc „bóg”, krasnoludek i pierwiastek z (-1).
Wniosek:
Prawda religijna nie jest prawdą (zwykłą, w sensie Arystotelesa) – podobnie jak dobro religijne nie jest zwykłym dobrem moralnym, międzyludzkim.
Zauważmy: prawdą religijną jest to, co mówi Kościół, i tak samo dobrem religijnym jest to, co nazywa dobrem Kościół. Jest to zatem ukryty (nie jawny, nie nazwany) normatywizm, podobny do naukowego lub prawnego, tyle że oparty na dowolnie (religijnie) przyjętych podstawach.
