zetjot zetjot
205
BLOG

Mentalnościowe przyczyny kryzysu Zachodu

zetjot zetjot Socjologia Obserwuj temat Obserwuj notkę 8

Można pokusić się o ustalenie mentalnościoweych przyczyn obecnego kryzysu Zachodu.

Na Zachodzie rozwinęło się podejście analityczne do rzeczywistości. Rzeczywistość jako całość jest zbyt złożona by dało się na początku badać ją holistycznie, jako całość. Trzeba było rozbić ją na fragmenty i mozolnie badać każdy fragment. Do tego doszły motywy chrześcijańskiej moralności akcentujące wolną wolę jednostki i sprzyjające indywidualizmowi. Efektem było myślenie analityczne w podejściu do całej rzeczywistości i tej materialnej i tej społecznej. rozwój Zachodu oparł się na wytwarzaniu obiektów materialnych i udostępnianiu ich ludziom,w związku z czym ukształtowało się przekonanie, że to technologia najlepiej wyraża ludzką naturę. Posiadanie obiektów stało się celem systemu, wzmacniane przez reklamę i marketing. Zapomniano nie tylko to, że wytwórczość jest efektem współpracy lecz nawet i to, że obiekty technologiczne są faktycznie ideami odzianymi w materialne nowe szaty.  

Możemy ten rozwój sprawdzić u Jonathana Haidta, który pisze co następuje: 

" W 2010 roku psychologowie kulturowi, Joe Henrich, Steve Heine i Ara Norenzayan opublikowali niezwykle ważny artykuł zatywułowany "The Weirdest People in the World ?" (Najdziwniejsi ludzie świata ?). Autorzy zwrócili uwagę na fakt, że niemal wszystkie badania psychologiczne są prowadzone na bardzo niewielkiej podgrupie ludzkiej populacji - wśród ludzi reprezetujących kultury, które są zachodnie, wykształcone, uprzemysłowione, zamożne i demokratyczne (ang. Western,educated, industrialized, rich, democratic, piewsze litery tworzą skrót WEIRD, co po anglielsku znaczy "dziwny" lub "dziwaczny"). W dalszej częśći artykułu, autorzy przeanalizowali dziesiątki badań, z których wynika, że ludzie należący do kultury WEIRD są statystycznymi "elementami odstającymi" (outliers) - to najmniej typowa i najmniej reprezentatywna grupa, jaką można badać, jeśli chce się dokonać uogólnień na temat natury ludzkiej. Nawet w obrębie kultury zachodniej Amerykanie odstają od normy bardziej niż Europejczycy, a w samych Stanach Zjednoczonych przedstawiciele wykształconej wyższej klasy średniej ( tacy jak moi bdani z Uniewersytetu Stany Pensylwania) są grupą najbardziej nietypową. 

Niektóre z osobliwości kultury WEIRD ilustruje pewne proste uogólnienie: "Im bardziej jesteś WEIRD, w tym większym stopniu spostrzegasz świat jako pełen odrębnych obiektów, a nie relacji" Badacze już dawno wykazali, że ludzie Zachodu mają badziej niezależne i autonomiczne pojęcie Ja niż mieszkańcy Azji Wschodniej. /.../ Różnice te sięgają bardzo głęboko; wpływają nawet na percepcję wzrokową. W teście zwanym "zadniem z odcinkiem w ramce" osobie badanej pokazuje ię kwadrat, w którym narysowanom odcinek. Następnie osoba ta odwraca kartkę i widzi pusty kwadrat, który jest większy lub mniejszy od tego pierwszego. Jej zadanie polega na narysowaniu odcinka, który byłby taki sam, jak ten widoczny na poprzedniej stronie - w kategoriach bezwzględnych ( taka sama długość odcinka, zignoruj ramkę). Ludzie Zachodu, a zwłaszcza Amerykanie, radzą sobie ddoskonale z zadaniem sformułowanym w kategoriach bezwzględnych, ponieważ spostrzegają odcinek jako niezależny obiekt i przechowują go w pamięci osobno. Badani z Azji Wschodniej zaś górują nad Amerkanami w zadaniu odtworzenia długośći względnej, ponieważ automatycznie spostrzegają i zapamiętują związek między dwoma elementami.   

Z tą różnicą percepcyjną wiążą się odmienne style myślenia. Większość ludzi myśli holistycznie ( dostrzegając całościowy kontekst i związki między elementami) ale przedstawiciele kultury WEIRD myślą badziej analitycznie ( oddzielają spostrzegany obiekt od kontekstu, przypisują go do określonej kategorii, a następnie zakładają, że informacje prawdziwe w odniesieniu do tej kategorii są również trafne w odniesieniu do spostrzeganego obiektu). 

Kiedy złożymy to wszystko w całość, z łatwością zrzumiemy, daczego filozofowie należący do kultury WEIRD, poczynając od Kanta i Milla, tworzyli systemy moralne, które są indywidualistyczne, oparte na regułach i uniwersalistyczne. Właśnie taka moralność jest potrzebna, aby rządzić społeczeństwem złozonym z autonomicznych jednostek. 

Kiedy jednak myśliciele o podejściu holistycznym, należący do kultury innej niż WEIRD, piszą o morlaności, to powstaje coś w rodzaju "Dialogów Konfucjańskich" - zbiór aforyzmów i anegdot, których nie sposób sprowadzić do jednej reguły. Kofucjusz mówi o rozmaitych obowiązkach i cnotach specyficznych dla poszczególnych relacji (takich jak nabożność lub cześć synowska czy właściwe traktowanie podwładnych)" 

Mamy tu pełną listę moich ulubionych pojęć: natura ludzka, kontekst i relacje, których używam od lat. 

Proszę teraz spojrzeć na to co się dzieje w systemie Zachodu: mamy, jak to opisuje Haidt, coraz więcej poziomów pogłębiającej się dziwaczności zachowań, a do tego katalogu dziwactw dopisano kolejne: queer. I tu mamy dokładny obraz rozpadającego się, anarchizującego się Zachodu z pogłębiajacymi się przejawami dewiacji.

Mamy więc w strukturze ideowej i społecznej Zachodu do czynienia z problemem dysharmonii naruszjającej naturę ludzką, która jest społeczna przede wszystkim, a nie indywidualistyczna. Do tej pory dało się rozwijać Zachód w oparciu o czynniki materialistyczne, budując cywilizację opartą głównie na technologii. Teraz program cywilizacyjny należy zmodyfikować wprowadzając czynnik relacji społecznych, duchowych i przed Zachodem stoi kolejne zadanie, integracja myślenia analitycznego z holistycznym, o czym też wielokrotnie pisałem , wskazując na konieczność uwzględniania pełnego pakietu relacji obejmującego trzy relacje podstawowe, hasłowo ujmowane jako prawda, miłość i wolność.. 

Narzędzia integracji myślenia mamy pod ręką - są one zawarte w chrześcijaństwie, które mówi nie tylko o wolnej woli jednostki, ale także o jej zobowiązaniach wobec wspóloty. Nihil novi, Haidt nie jest tu potrzebny.

zetjot
O mnie zetjot

Nowości od blogera

Komentarze

Inne tematy w dziale Społeczeństwo