Pałac Saski ma zostać odbudowany. To potrzebna inwestycja dla Polski?

Najnowszy projekt ustawy zakłada nie tylko odrestaurowanie Pałacu Saskiego, ale także Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie.

Andrzej Duda w środę podkreślił, że jest to doniosły moment nie tylko dla Warszawy, ale i całej Rzeczypospolitej.

- Po wojnie odbudowywano Warszawę przez wiele, wiele lat, w czasach biedy, niezwykle skromnego życia Polaków, ciężkim trudem potu i krwi ludzi pracy podnoszono stolicę z ruin. Tak się stało także z Zamkiem Królewskim, który dzisiaj jest pięknym symbolem Warszawy Brakło, niestety, w toku tej odbudowy, sił i woli, wówczas, przed dziesięcioleciami, aby odbudować także całą pierzeję Pałacu Saskiego wraz z Pałacem Brühla i kamienicami od ulicy Królewskiej - wskazywał.

Zobacz:

Jakub Wiech: Prawica albo będzie „zielona” i proekologiczna, albo nie będzie jej wcale

Efekt Tuska? Wrócił i już jest różnica w sondażu

Uroczyste przekazanie projektu ustawy

Prezydent zastrzegł, że choć odbudowa pałacu stanowi duży wysiłek finansowy, to będzie miała charakter symboliczny dla zwieńczenia procesu odbudowy Warszawy.

- Wierzę, że dzisiejsza Rzeczypospolita, znów suwerenna, znów w pełni niepodległa, która wybija się wreszcie na zamożność (...) dokończy dzisiaj tego dzieła poprzez odbudowę tych budynków z Pałacem Saskim na czele - mówił Andrzej Duda.

- To ważny dzień. Wierzę w to, że to także dzień, który rozpoczyna inwestycję ponad wszelkimi podziałami politycznymi - dodał, wskazując, że co do odbudowy Pałacu Saskiego jest powszechna zgoda społeczna i polityczna.

- Są wstępne pozytywne opinie konserwatorskie rożnego rodzaju gremiów, gdzie z przychylnością patrzy się na to, by Warszawa, także dzięki tej inwestycji, odzyskała swój dawny, a jednocześnie nowy blask - ocenił i przypomniał, iż odbudowa Pałacu Saskiego to kontynuacja działań rozpoczętych w 2004 r. przez ówczesnego prezydenta stolicy Lecha Kaczyńskiego.

Marszałek Sejmu Elżbieta Witek wyraziła nadzieję, że przekazany na jej ręce projekt przepisów uda się jak najszybciej uchwalić zarówno w Sejmie, jak i w Senacie.

- Zobowiązuję się panie prezydencie - wobec pana i wobec wszystkich państwa, także wobec Polaków - że Sejm niezwłocznie zajmie się procedowaniem tej ustaw - zadeklarowała.

- To nie tylko zabytki. To jest przede wszystkim nasza kultura, nasza tożsamość. To jest to, co o nas świadczy. A ten pałac, jeśli będzie już odbudowany, stanie się swoistym pomnikiem kultury, który będzie łączył pokolenia przeszłe z tymi, które będą przed nami - mówiła Witek.

Premier Mateusz Morawiecki zaapelował, by odbudowa Pałacu Saskiego połączyła różne strony politycznych sporów. - Niech będzie ogólnonarodowym dziełem ponadpartyjnym, dziełem, które wszystkich Polaków połączy - powiedział.

Jego zdaniem, pałac ma szansę stać się bijącym sercem odrodzonej III Rzeczypospolitej. - Dla mnie te budynki to coś więcej niż tylko budowle, to jest opowieść o polskiej duszy. Napiszmy tę opowieść razem - podkreślił.

Szef rządu wspomniał też o zniszczeniach, których w Polsce i jej stolicy w latach 1939-45 dokonali niemieccy naziści. - Ostatnim aktem zemsty Niemców na stolicy za powstanie warszawskie, za opór; ostatnim aktem zemsty na Warszawie, na mieście niepokonanym, niepokornym było zniszczenie Warszawy od strony materialnej. Wysadzenie w powietrze budynków mieszkalnych i instytucji publicznych - zaznaczył Morawiecki.

- Niemcy działali tak z pełną premedytacją, dlatego musimy o tym pamiętać, gdyż był to zaplanowany akt dzikiego barbarzyństwa - stwierdził premier.

Były marszałek Senatu Stanisław Karczewski, który zaangażował się w odbudowę Pałacu Saskiego, uznał za możliwe odbudowanie całej zachodniej pierzei do roku 2028 – 110. rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę. W 2025 r. przypada setna rocznica umieszczenia w kolumnadzie Pałacu Saskiego Grobu Nieznanego Żołnierza. - Obecny kształt Grobu, naszego narodowego sacrum, stworzony w 1946 roku w formie symbolu ruiny, jest nienaruszalny - zapewnił Karczewski.

- Ulokowanie Senatu w odbudowanym kompleksie okazało się doskonałą propozycją, wokół tej idei zbudowaliśmy senackie porozumienie ponad codziennymi podziałami politycznymi - komentował.

- Mam nadzieję, że tak bardzo nam potrzebny konsensus i ponadpolityczna zgoda będą przyświecać tej narodowej inwestycji, a inicjatywa ustawodawcza pana prezydenta zyska jednomyślne i szybkie poparcie i w Sejmie i w Senacie - powiedział Karczewski.

W jego opinii, będzie to przedsięwzięcie inwestycyjne stanowiące olbrzymie wyzwanie architektoniczno-budowlane z dbałością o najmniejszy detal. W budynku, który ma zewnętrznie odtwarzać stan z 31 sierpnia 1939 r., znajdą się nowoczesne wnętrza, a gmach ma zostać wzniesiony przy zastosowaniu nowych, przyjaznych środowisku technologii - relacjonował Karczewski.

Odbudowa Pałacu Saskiego w ustawie

Projekt ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie - będący prezydencką inicjatywą ustawodawczą - został przygotowany przez specjalny zespół powołany przez szefa Kancelarii Prezydenta RP we współpracy z Biurem Programu "Niepodległa". W zamierzeniu Pałac Saski ma stać się przestrzenią instytucji i inicjatyw kulturalnych. Z kolei kamienice przy ulicy Królewskiej są rozważane jako przyszła siedziba Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego. Natomiast Pałac Brühla - jako siedziba Senatu.

Pałac Saski, który wzniesiono w wyniku rozbudowy XVII-wiecznego pałacu Jana Andrzeja Morsztyna, był wielokrotnie przebudowywany w kolejnych wiekach. W okresie II Rzeczypospolitej był siedzibą Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, a sąsiedni Pałac Brühla był siedzibą MSZ. Po zniszczeniu Pałacu Saskiego przez Niemców pod koniec grudnia 1944 r. jedynym śladem po nim pozostał fragment trzech środkowych arkad, w których znajduje się Grób Nieznanego Żołnierza - symboliczna mogiła upamiętniająca bezimiennych żołnierzy poległych w obronie Polski, miejsce obchodów najważniejszych świąt państwowych.

Czytaj także: