Ostatnio zapadł bardzo ważny wyrok dla podatników. Daje szansę na odzyskanie nadpłaconego podatku i składek ZUS nawet kilkuset tysięcy Polakom.
Przypisywanie przychodu oddelegowanym pracownikom z tytułu zakwaterowania od lat budził wiele kontrowersji. Teraz, po wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego pojawiła się szansa dla pracodawców, u których jest wielu delegowanych pracowników, na odzyskanie nadpłaconych danin publiczno-prawnych.
Pracownicy delegowani mogą się cieszyć
Wyrok NSA z tego roku jest kolejnym korzystnym dla podatników rozstrzygnięciem po wyrokach z 2023, które potwierdzają, że oddelegowanym pracownikom z tytułu zapewnionego zakwaterowania nie należy przypisywać przychodu z nieodpłatnych świadczeń. To bardzo ważne, bo szacuje się, że średnio aż 20 proc. delegowanych pracowników w Unii Europejskiej pochodziło z Polski. Ze statystyk ZUS wiadomo, że Polska wysyła więcej osób do pracy za granicę niż takich osób jest delegowanych z krajów Unii do Polski. Łącznie z samozatrudnionymi może to być nawet milion osób.
Wyrok jest efektem zmian wprowadzonych w dyrektywie regulującej delegowanie pracowników, które tym samym zmieniły zapisy w ustawie o delegowaniu pracowników. Koszty z kilku lat wstecz mogą więc okazać się tak duże, że wielu będzie chciało wystąpić o zwrot nadpłaconych podatków i składek. Kluczową zmianą okazało się wprowadzenie zmiany o następującej treści: „do wynagrodzenia za pracę wlicza się dodatek z tytułu delegowania w części, która nie stanowi zwrotu wydatków faktycznie poniesionych w związku z delegowaniem, takich jak koszty podróży, wyżywienia i zakwaterowania”. Tym samym, w myśl znowelizowanych przepisów ustawy o delegowaniu pracowników, w ramach świadczenia usług wynagrodzenie z tytułu delegowania nie uwzględnia tych elementów, które stanowią zwrot kosztów, takich jak np. zakwaterowanie.
Stworzyło to szansę odwrócenia niekorzystnej dla pracowników interpretacji, które do tej pory zakładały, że zakwaterowanie zapewniane pracownikowi oddelegowanemu stanowi dla niego przychód z nieodpłatnych świadczeń i to pomimo wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2014 r. Przeważającym argumentem organów podatkowych była dobrowolność przyjęcia takiego świadczenia, bo podpisując np. list oddelegowujący dany pracownik miał świadomość wykonywania pracy poza miejscem zamieszkania.
Odpowiednie warunki zakwaterowania
W ubiegłym roku opublikowano trzy wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego, a kolejne w tym roku. Wnioski płynące z powyższych wyroków są analogiczne i można je streścić w następującym fragmencie uzasadnienia: jak już wskazano powyżej z uwagi na zasadę równego traktowania pracowników delegowanych, nakazują w ramach warunków zatrudnienia zapewniać warunki zakwaterowania pracowników, w przypadku gdy jest ono zapewniane przez pracodawcę pracownikom znajdującym się daleko od ich normalnego miejsca pracy, bądź stawki dodatków lub zwrot wydatków na pokrycie kosztów podróży, wyżywienia i zakwaterowania dla pracowników znajdujących się daleko od domu z powodów zawodowych. Są to zatem świadczenia odrębne od wynagrodzenia za pracę ponoszone przez pracodawcę z uwagi na świadczenie pracy przez pracowników delegowanych „daleko od normalnego miejsca pracy i daleko od domu”.
Dalej czytamy, że „to powoduje, że zapewnienie pracownikom delegowanym usług zakwaterowania i podróży leży wyłącznie w interesie pracodawcy delegującego pracownika z terytorium Polski do innego państwa UE, a nie pracowników delegowanych”. Dlatego NSA w bezsporny sposób wskazał, że jakiekolwiek dodatki bądź zwrot wydatków w związku z wykonywaniem pracy daleko od normalnego miejsca zamieszkania powinny być świadczeniami odrębnymi od wynagrodzenia i tym samym nie powinny stanowić przychodu po stronie pracowników.
Wielu pracodawców w przeszłości mogło nienależnie przypisywać przychód z tytułu zakwaterowania oddelegowanym pracownikom. Najczęściej prowadziło to więc do zawyżenia przychodu i odprowadzenia wyższej zaliczki na podatek dochodowym od osób fizycznych. Analogiczne skutki wystąpiły przy składkach na ubezpieczenia społeczne – zarówno w części finansowanej przez pracownika jak i pracodawcę. W niektórych firmach ponadto pracodawcy decydowali się na pokrywanie za pracownika podatku i składek ZUS z tytułu dodatkowego przychodu za zakwaterowanie. Miało to na celu zachęcenia pracownika do przyjęcia oferty wyjazdu poza stałe miejsce zamieszkania. Tym samym, w wielu przypadkach to na firmie spoczywał ekonomiczny ciężar zapłaty podatku oraz składek ZUS.
Eksperci z Grant Thornton, jednej z czołowych agencji audytorsko-doradczych na świecie, rekomendują, by do całej operacji odpowiednio się przygotować i w miarę możliwości spróbować uzyskać własną interpretację indywidualną, która potwierdziłaby prawo do dokonania takiej korekty. Pozwoliłoby to uniknąć dodatkowych czynności sprawdzających na etapie dokonywania zwrotu przez urząd skarbowy. Cała operacja musi również zostać odpowiednio zakomunikowana pracownikom, w tym nierzadko tym, którzy już z danym pracodawcą nie współpracują.
Fot. zdjęcie ilustracyjne/Flickr
Tomasz Wypych
