System ETS2, który wejdzie w życie w 2027 roku, nałoży nowe opłaty za emisję CO2 w transporcie i ogrzewaniu. Eksperci ostrzegają, że najbardziej odczują je mieszkańcy i przedsiębiorcy z Europy Środkowo-Wschodniej – w tym Polski.
ETS2: nowy system i nowe opłaty za emisję CO2
Unijny system ETS2 (Emissions Trading System 2) zacznie obowiązywać od 2027 roku. Wprowadzi nowe opłaty za emisję CO2 wynikającą z wykorzystania paliw kopalnych – zarówno w sektorze transportu, jak i ogrzewania budynków. Koszty te zostaną przeniesione na dostawców energii, w tym małe i średnie przedsiębiorstwa. Zgodnie z zasadą „zanieczyszczający płaci”, firmy będą musiały corocznie pozyskiwać uprawnienia do emisji za każdą tonę CO2.
W odróżnieniu od obecnego systemu ETS, to nie gospodarstwa domowe ani firmy bezpośrednio emitujące gazy cieplarniane będą objęte obowiązkiem zakupu uprawnień, lecz dystrybutorzy paliw i energii. Ma to uprościć system administracyjny i jednocześnie zmotywować do odejścia od wysokoemisyjnych źródeł energii.
ETS2 przyniesie miliardowe wpływy, ale pogłębi nierówności
Według analizy Transport & Environment, ETS2 ma wygenerować 300 mld euro wpływów między 2026 a 2032 rokiem. Celem systemu jest redukcja emisji w sektorze transportu i budownictwa o 42 proc. względem poziomu z 2005 roku. Jednak wpływ opłat ETS2 na gospodarki państw członkowskich będzie nierównomierny.
Z raportu WiseEuropa wynika, że nowe opłaty bardziej uderzą w mieszkańców Europy Środkowo-Wschodniej, w tym Polski. Szacuje się, że do 2030 roku koszty ogrzewania węglem i gazem wzrosną o 83 proc., a cena benzyny i oleju napędowego – o ok. 85 proc. Dla porównania, w czasie kryzysu energetycznego ceny energii elektrycznej wzrosły aż o 215 proc., a węgla o 140 proc.
MŚP muszą się przygotować. Pomoc potrzebna, ale celowana
Wzrost kosztów dotknie szczególnie małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP). Choć opłaty ETS2 będą niższe niż skutki kryzysu energetycznego, nadal mogą stanowić poważne obciążenie. Według Krzysztofa Fala z WiseEuropa, nie można zakładać, że MŚP są odporne na zmiany cen – konieczne jest zaprojektowanie systemu wsparcia, który pomoże firmom przejść na niższą emisję, unikając jednocześnie nieefektywnej podwójnej kompensacji.
Dostępne formy pomocy to m.in. bezzwrotne dotacje, pożyczki preferencyjne, a także programy doradcze dla firm. Eksperci zalecają skoncentrowanie się na wsparciu dla najbardziej narażonych branż – jak transport, sprzedaż bezpośrednia i HoReCa – oraz ograniczenie pomocy gotówkowej do przypadków rzeczywiście uzasadnionych.
Opłaty ETS2 zmienią rynek energii i transportu
Nowy system ETS2 będzie miał trwały wpływ na rynek energii i transportu w całej Unii Europejskiej. Chociaż jego celem jest walka ze zmianami klimatu, wdrożenie opłat bez odpowiednich mechanizmów wsparcia może pogłębić nierówności gospodarcze w UE. Eksperci z WiseEuropa podkreślają, że wyzwaniem będzie nie tylko wprowadzenie systemu, ale też uczynienie go sprawiedliwym społecznie i gospodarczo.
Z tego artykułu dowiedziałeś się:
- Czym jest ETS2 i jakie opłaty za emisję CO2 wprowadza od 2027 roku
- Dlaczego nowe opłaty ETS2 uderzą szczególnie w kraje Europy Środkowo-Wschodniej
- Jakie branże i przedsiębiorstwa najbardziej odczują skutki nowych regulacji
- Jakie formy wsparcia dla MŚP proponują eksperci, by złagodzić skutki wprowadzenia ETS2
TW
na zdjęciu: Premier Włoch Giorgia Meloni (z prawej) i przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen uściskują dłonie podczas szczytu „Plan Mattei dla Afryki i Global Gateway: wspólny wysiłek z kontynentem afrykańskim” w Villa Doria Pamphilj w Rzymie, Włochy, 20 czerwca 2025 roku. EPA/GIUSEPPE LAMI
Inne tematy w dziale Polityka
