Międzynarodowa polska szkoła. Coraz więcej cudzoziemców w naszej oświacie

Wprowadzenie obowiązku szkolnego dla ukraińskich dzieci spowodowało wzrost liczby uczniów-cudzoziemców, którzy napotykają problemy z integracją w polskim środowisku edukacyjnym. Zdaniem ekspertów konieczne jest więc wprowadzenie m.in. obowiązkowej nauki języka polskiego jako drugiego i współpraca szkół.

Najwięcej jest uczniów z Ukrainy

W świetle raportu „Uczniowie-cudzoziemcy w polskich szkołach w roku szkolnym 2024/2025”, przygotowanego przez Centrum Edukacji Obywatelskiej we współpracy z Fundacją International Rescue Committee Polska (IRC), w polskich szkołach dla dzieci i młodzieży uczy się 237 tys. osób z innych krajów. Większość z nich stanowią uczniowie z Ukrainy – uchodźcy (148,6 tys.) i migranci (54,1 tys.). We wszystkich polskich placówkach edukacyjnych, w tym przedszkolach, szkołach wszystkich etapów edukacyjnych, szkołach policealnych i oddziałach dla dorosłych, uczy się 353 tys. uczniów-cudzoziemców. Wśród nich 295,5 tys. to osoby z Ukrainy (84 proc.), 31 tys. z Białorusi (9 proc.) i 4,2 tys. z Rosji (1 proc.).

Pozostałe 22,3 tys. (6 proc.) pochodzi z innych państw. Z innych krajów europejskich najwięcej uczniów-cudzoziemców przyjechało z Mołdawii (1113), Bułgarii (873) i Niemiec (694). Spoza Europy dominują natomiast uczniowie z Wietnamu (2243), Indii (2058) i Gruzji (1322).

- Pytanie, jak uczniowie z różnych krajów odnajdują się w polskim systemie edukacji, to jest coś, co nurtuje nas wszystkich. Rozmawiamy o tym i robimy na ten temat badania. Niewątpliwie podkreślamy słowa samych uczniów, że jest to najlepsze miejsce, w jakim przebywają, niezależnie od tego, że my jako podmioty wspierające szkołę, jak również ministerstwo, mierzymy się z różnymi wyzwaniami i problemami. Pewne rzeczy nie działają – mówi agencji Newseria Elżbieta Świdrowska, badaczka i ekspertka integracji edukacyjnej, autorka raportu.

Zobacz takżeNBP dementuje doniesienia TVN24 o Kornhauser-Dudzie. "Nieprawdziwe informacje"

Starsi uczniowie "ulatniają się" ze statystyk

Najważniejszym powodem do niepokoju jest „wypadanie” z systemu edukacji starszych uczniów. Z raportu CEO i IRC wynika, że wielu uczniów nie kontynuuje nauki do ukończenia szkoły, zwłaszcza między III a IV klasą liceum oraz po I klasie technikum i szkoły branżowej. Z systemu „znika” wtedy nawet ok. 35 proc. rocznika.

- Nastolatkowie kończą przygodę z polskim systemem edukacji przed uzyskaniem matury czy przed ukończeniem szkoły. Być może to jest kwestia wyjazdu z Polski, kwestia zarobkowania, a być może po prostu nie otrzymują w szkole wsparcia, którego potrzebują. To jest wyzwanie, z którym powinniśmy się jak najszybciej zmierzyć jako system edukacji, bo szkoła jest najlepszym miejscem dla młodych ludzi do funkcjonowania i rozwoju. Jesteśmy jako społeczeństwo winni młodym ludziom to, żeby dać im jak najlepsze doświadczenie szkoły, jak to tylko możliwe - mówi Jędrzej Witkowski, prezes Centrum Edukacji Obywatelskiej.

Jednym z wyzwań dla integracji uczniów z Ukrainy jest ograniczony zakres korzystania z lekcji języka polskiego jako drugiego języka. W kwietniu 2025 roku z dodatkowych zajęć korzystało 36 proc. wszystkich uczniów-uchodźców, a odsetek ten wśród dzieci-uchodźców z Ukrainy wyniósł 48 proc. Odsetek ten systematycznie maleje – w kwietniu 2024 roku było to 59,2 proc., a w kwietniu 2023 roku – 67,2 proc.

Zobacz takżeSprzedawali dyplomy. Akademicy przyznają się do winy

Bariera językowa. Dzieci nie chcą uczyć się języka polskiego

Analiza danych SIO pokazuje, że coraz mniej uczniów się uczy języka polskiego. Pytanie jest, czy dlatego, że już osiągnęli pewien poziom, czy jednak z tego względu, że nie są to lekcje adekwatne do ich poziomu.

Zwracamy uwagę na to, że ważnym krokiem do przodu byłoby uczynienie lekcji języka polskiego jako drugiego zajęciami obowiązkowymi. Wiemy, że od biegłości językowej w języku polskim zależy sukces edukacyjny młodych ludzi, więc powinniśmy chcieć jako społeczeństwo, żeby szkoły oferowały to wsparcie, i możemy oczekiwać, żeby z tego wsparcia młodzi ludzie korzystali – podsumowuje Jędrzej Witkowski.

Uczniowie-cudzoziemcy stanowią 4,8 proc. wszystkich uczniów i są w polskich szkołach w rozproszeniu – w 43 proc. szkół ich liczba nie przekracza 10 uczniów.