Film o wynalazcy i pionierze przemysłu gazowniczego w Polsce zobaczymy na początku 2021 r.
Marian Wieleżyński był inżynierem chemikiem, przemysłowcem, wynalazcą. Jest uważany za pioniera przemysłu gazowniczego w Polsce.
Urodził się w 1879 r. w Zastawnej (Królestwo Polskie, dziś Ukraina). Na studia wyjechał do Lwowa, gdzie w 1897 r. rozpoczął naukę w Szkole Politechnicznej na Wydziale Chemii. Zaangażowanie w działalność polityczną (należał do PPS) sprawiło, że usunięto go z uczelni. Wyjechał do Wiednia, gdzie bez przeszkód ukończył w 1901 r. tamtejszą politechnikę, otrzymując nagrodę za wybitne osiągnięcia w nauce.
Powrócił w rodzinne strony, ożenił się i rozpoczął pracę w rafinerii "Galicja” w Drohobyczu. Potem założył własną stację doświadczalną, w której badał charakterystykę ropy i jej pochodnych. Interesował się również możliwością przetwarzania gazu ziemnego, który w tamtych czasach uchodził za bezużyteczny.
Wieleżyński jako pierwszy zaprojektował w 1910 r. gazociąg, który miał połączyć kopalnię "Klaudiusz" z zakładem przetwórczym ropy w Borysławiu. Kolejnym projektem był wybudowany przez austriacką firmę "Erdgass" czternastokilometrowy gazociąg z Tustanowic do rafinerii w Drohobyczu.
Wieleżyński i jego wspólnik Władysław Szaynok pojechali do Stanów Zjednoczonych, gdzie poznali tamtejszy przemysł naftowy. Po powrocie założyli we Lwowie przedsiębiorstwo "Gaz Ziemny Sp. z o.o.", a dwa lata później "Gazolinę Sp. z o.o.”
W 1918 r. Wieleżyński został polskim komisarzem rządowym w Borysławiu, ale został internowany przez Ukraińców w obozie w Kołomyi. Po powrocie okazało się, że spółka przetrwała. Dzięki zbiegowi okoliczności udało mu się za symboliczną kwotę kupić działkę pod budowę kopalni oraz szyby naftowe.
W 1920 r. Marian Wieleżyński razem z Władysławem Szaynokiem i Gabrielem Sokolnickim stworzyli spółkę akcyjną Gazolina. Wieleżyński zbudował innowacyjną firmę, działającą na niespotykanych wówczas zasadach akcjonariatu pracowniczego. Akcjonariat podpatrzyli Francuzi i paradoksalnie to właśnie oni, a nie Polacy rozpowszechnili tę formę własności. W 1922 r. zainicjował produkcję gazu płynnego propan butan.
Wieleżyński był przyjacielem marszałka Józefa Piłsudskiego i Ignacego Mościckiego, który powierzył mu nadzór na przejmowanymi od Niemców firmami gazowniczymi.
Gdy wybuchła II wojna światowa, po zajęciu Lwowa przez Armię Czerwoną, Wieleżyński uniknął represji dzięki wstawiennictwu Feliksa Kona, gdy ten uciekł z zaboru rosyjskiego. Zmarł 12 kwietnia 1945 r. Jego prochy spoczywają na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie.
Film „Wieleżyński – alchemik ze Lwowa”
Główną rolę Mariana Wieleżyńskiego zagrał Wojciech Zieliński, oprócz niego w filmie występują m. in. Dawid Czupryński, Marcin Kwaśny, Anna Cieślak, Patrycja Łobodzińska, Dorota Landowska, Artur Dziurman, Krzysztof Jasiński, Peter Lukas.
Film wyreżyserował Mariusz Bonaszewski. Autorką scenariusza jest Małgorzata Sobieszczańska, autorem zdjęć Mariusz Konopka, producentem Bogdan Miszczak.
Zdjęcia realizowano Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, parku miejskim w Jaśle, Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza w Bóbrce, w Krośnie oraz na polach naftowych w Krygu koło Gorlic.
Sponsorem głównym filmu jest PGNiG, sponsorami wspierającymi Gaz-System w Warszawie, samorządy Małopolski i Podkarpacia oraz lokalne firmy. Film realizowany jest również ze środków Wojewódzkiego Domu Kultury w Rzeszowie i Województwa Podkarpackiego w ramach programu Podkarpackiej Kroniki Filmowej.
ja
źródło zdjęcia Mariana Wieleżyńskiego z braćmi: Fanpage filmu
