Ważnym w rozpatrywaniu istnienia organizmów i to zarówno opierających się na władzy (hierarchicznych), i na ładzie (egalitarnych), jest kwestia organizacji tych struktur i ich podtrzymywanie w zmieniających się okolicznościach, w tym zagrożeń zewnętrznych i wewnętrznych.
W obydwu przypadkach tworzony jest szkielet organizacyjny struktury i obydwa wymagają kadry – elity, która świadomie, czyli z rozumieniem i akceptacją, utrzymują jej funkcjonowanie.
Jakie są elementy struktury?
Obecnie trudno je egzemplifikować i wyróżnić z racji funkcjonalnego upodobnienia. Na pewno dotyczy to komunikacji mającej charakter wertykalny w strukturze hierarchicznej, a horyzontalny w egalitarnej. Chodzi tu zarówno o przepływ informacji jak i przemieszczanie się ludzi i towarów.
Drugi element to ustalanie zasad regulujących współżycie między „jednostkami organizacyjnymi”; tu wyraźnie widać, że w strukturze hierarchicznej decydentem jest prawo ustalone (i dostosowywane) przez suwerena, gdy w strukturze egalitarnej regulacje wynikają z konsensualnych ustaleń podmiotów; tu potrzebne są ustalenia zasad mediacji.
Trzeci element to kształcenie i dobór kadr – elit, które będą spełniać swoją rolę w strukturach.
Czwarta kwestia wynika z organizacji sposobu reakcji na pojawiające się zagrożenie.
Każda z dziedzin może mieć bardzo podobne formy działania, a jednocześnie zupełnie odrębne stanowienia będące tego działania podstawą.
Kwestia komunikacji i regulacji – to przekazywanie np. poleceń ze strony suwerena, czy choćby „odgórne” ustanowienie systemu miar, wag, czy sposobu zapisu. W systemie egalitarnym – zawsze jest to wynikiem konsensualnych ustaleń. Na tym polu – system hierarchiczny wydaje się być sprawniejszy.
Jego wadą może być tu niezgodność celu realizowanego przez suwerena z celem ogólnym (rozwój) i łatwa możliwość zakłócenia komunikacji na poszczególnych szczeblach hierarchii.
Zaletą systemu egalitarnego (przy wskazanych wadach) jest świadomość podjętych ustaleń przez podmioty – nie ma możliwości zakłócenia przekazu. Świadomość ustaleń dotyczy wszystkich podmiotów dokonujących regulacji.
Kwestia kształcenia kadr – jest chyba najtrudniejsza do porównania, a na pewno wymaga bardzo dokładnych analiz. Zostawiam ją otwartą na tym etapie. Być może łatwiej będzie ją omówić po dokonaniu innych porównań.
Reakcja na zagrożenie.
System egalitarny – z zasady jedynie reaguje na zagrożenie, a nie jest nastawiony na tworzenie zagrożenia innym. Jedynie warunki zewnętrzne (np. klimatyczne) mogą wymuszać działania obronne mogące kolidować z interesami innych podmiotów.
Struktura hierarchiczna znacznie szybciej reaguje na zagrożenie, gdyż świadomość zagrożenia musi dotyczyć tylko wąskiej grupy decydentów, a w zasadzie wystarczy tu wola suwerena. W tym wypadku występuje łatwość manipulacji suwerenem, zwłaszcza gdy nie kieruje się on celem rozwojowym.
Porównując system egalitarny z hierarchicznym – warto dostrzegać zarówno wady jak i zalety obu rozwiązań. Ważne jest aby w ocenie uwzględnić te miejsca, które najłatwiej ulegają destrukcji z racji mało idealnej natury ludzkiej.
W następnej notce – porównania różnych rozwiązań w świetle wskazanych założeń.
członek SKPB, instruktor PZN, sternik jachtowy. 3 dzieci - dorośli. "Zaliczyłem" samotnie wycieczkę przez Kazachstan, Kirgizję, Chiny (prowincje Sinkiang, Tybet _ Kailash Kora, Quinghai, Gansu). Ostatnio, czyli od kilkudziesięciu już lat, zajmuję się porównaniami systemów filozoficznych kształtujących cywilizacje. Bazą jest myśl Konecznego, ale znacznie odbiegam od tamtych zasad. Tej tematyce, ale z naciskiem na podstawy rzeczypospolitej tworzę portal www.poczetRP.pl
Nowości od blogera
Inne tematy w dziale Polityka
