- to są pierwsze litery alfabetu łacińskiego. Natomiast pojęcie abc... oznacza wiedzę elementarną na dany temat. Symbol ABC jest również oznaczeniem jednego z polskich szybowców. Był to tak udany model, że nawet był eksportowany do Chin.
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/IS3_ABC.jpg/240px-IS3_ABC.jpg
Szybowiec ABC
Szybowiec był zaprojektowany w 1947 roku przez konstruktorów Instytutu Szybownictwa – inż. Rudolfa Matza oraz inż. Romana Zatwarnickiego. Pierwsze loty odbyły się już w 1948 roku i szybowiec produkowano w kilku polskich zakładach – w Bielsku Białej, w Lubawce oraz w Krośnie. Był to szybowiec przeznaczony do szkolenia pilotów, dlatego jego konstrukcja musiała być odporna na ewentualne błędy kursanta. W tamtych czasach szkolenie odbywało się początkowo na chwiejnicy, a po opanowaniu techniki utrzymania szybowca w prawidłowej pozycji rozpoczynano pierwsze próby wzlotów. Latanie należało opanować jeszcze przed wzniesieniem się, ponieważ szybowce były jednomiejscowe.
http://www.repozytorium.fn.org.pl/?q=pl/node/6034
Szybowiec ABC w locie
Obowiązek szkolenia w towarzystwie instruktora wprowadzono dopiero po 1960 roku, kiedy pojawiły się szybowce wyposażone w podwójne stery. Wtedy też powszechnie stosowane szybowce ABC zlikwidowano. Było wprawdzie kilka prób wykorzystania płata tego szybowca do wykonania silnikowego samolotu amatorskiego, ale były to wydarzenia epizodyczne.
Jak wspomniałem, ABC był jednym z pierwszych modeli szybowców budowanych w Polsce po zakończeniu II wojny światowej. Ale nie był to początek lotnictwa, ponieważ polskie lotnictwo już miało własną, bardzo bogatą historię i tradycję.
Chociażby sam szybowiec ABC miał swojego poprzednika w szybowcu Wrona.
http://www.samolotypolskie.pl/uploads/Products/product_1489/preview_wrona1.jpg
Szybowiec Wrona
Szybowiec Wrona powstał w 1932 roku a jego konstruktorem był inż. Antoni Kocjan. Prototyp wykonano w Warsztatach Szybowcowych w Warszawie i wkrótce jego produkcję podjęło wiele zakładów na mocy licencji. Szybowce Wrona oraz jej rozwinięcie – Wrona-bis były konstrukcją udaną i znajdującą zainteresowanie także poza granicami Polski.
Mimo, że był to szybowiec udany, był podatny na błędy początkujących pilotów. Dlatego prowadzono prace nad ich wyeliminowaniem. Wrzesień 1939 zablokował te prace na wiele lat.
Jednym z wielu zakładów, które budowały szybowce, były Zakłady Szybowcowe we Lwowie. Także i tu budowa szybowców ma swoją tradycję, która rozpoczęła się pod koniec lat 20. XX w. Pierwsze lwowskie szybowce powstały w Zakładach Stolarskich Szczupłakiewicza, gdzie wykonano jeden z pierwszych szybowców wg projektu inż. Czerwińskiego – była to ciągle prosta konstrukcja dwóch belek umieszczonych jedna nad drugą, w poprzek górnej belki umieszczono płat nośny a ogon wyposażono w stateczniki. Stanowisko pilota znajdowało się w przedniej części konstrukcji, pod płatem. I tutaj niektóre konstrukcje były wyposażone w osłonę w kształcie jednoosobowej kabiny, ale dla celów szkoleniowych początkowo takiej kabiny nie zakładano.
Jednym z pierwszych szybowców był CW.II (przejściowy) oraz CW.III – przeznaczony do szkolenia pilotów. Tu trzeba wspomnieć o konstruktorze – inż. Wacławie Czerwińskim, którego udziałem był jeden z pierwszych polskich szybowców – Skaut (1933-1934).
http://www.samolotypolskie.pl/uploads/Products/product_741/preview_cwj.jpg
Prototyp szybowca CWJ-1 z 1931 roku
http://www.samolotypolskie.pl/uploads/Products/product_736/preview_cw-iii_src_1.jpg
Szybowiec CW.III z 1929 r.
Na zakończenie chciałbym przypomnieć samolot podobnej konstrukcji, który został skonstruowany w niemieckim zakładzie w Grunau (obecnie Jeżów Sudecki k/Jeleniej Góry) przez konstruktora E. Schneidera pod koniec lat 30. XX w. i miał zastosowanie do powszechnego szkolenia pilotów niemieckich w okresie II wojny światowej.
http://www.samolotypolskie.pl/uploads/Products/product_2659/preview_sg-38-patyk_src_1.jpg
Szybowiec Schulgleiter SG-38
http://youtu.be/kIY8lyl0m_4
Współczesny lot szybowcem z 1938 r.
Na uwagę zasługuje konstrukcja podobna do konstrukcji szybowców polskich, ale tu zastosowano „szkielet” w postaci przypominającej literę A położoną na jednym z boków. Charakterystycznym jest trójkąt utworzony ponad płatem nośnym.
Gdy w 1945 roku, po zakończeniu działań wojennych na Śląsku, okazało się, że w Grunau (później nazwanym „Grunowo” i przemianowanym na Jeżów Sudecki) znajdują się szybowce, pozostała ogromna ilość przygotowanych do montażu elementów przechowywanych w różnych magazynach. W Jeżowie Sudeckim (Grunau) te szybowce montowano w kooperacji – stolarze wykonywali w swoich warsztatach uzgodnione podzespoły, a dopiero w samej fabryce E. Schneidera montowano je jako kompletny szybowiec. Dzięki tym zapasom wkrótce, przy współpracy byłych pracowników firmy E. Schneder Flugzeugbau, przystąpiono do budowy nowych samolotów z uwagi na ogromne zainteresowanie polskiej młodzieży szybownictwem.
Z początkiem lat 50. XX w. szybowce SG-38 zostały zastąpione polską konstrukcja ABC.
Przeglądając zasoby internetowe, znalazłem witrynę z referatem Andrzeja Glassa na temat pierwszych szybowców polskich i tam znalazłem fotografie polskich prototypów, w których występuje charakterystyczny trójkąt konstrukcyjny ponad płatem, ale tylko na niektórych fotografiach. Poza tym znalazłem pewne rozbieżności na temat czasu pojawienia się poszczególnych modeli. Ponieważ nie opisuję historii polskiego lotnictwa szybowcowego, lecz tylko staram się przedstawić wybraną konstrukcję, wiele wątków pomijam i mam świadomość, że nie wspomniałem ogromnej rzeszy ludzi, dzięki którym marzenie o lataniu mogło przekształcić się w rzeczywistość.
Nie załączam witryn, na których znajdują się informacje, które tak wybiórczo przedstawiam. W pewnej części czynią to linki, które prowadzą do ilustracji wybranych szybowców, wiele bardzo ciekawych materiałów znajduje się na You tube. Poza tym wystarczy wyszukać w przegladarce nazwiska, które wspominam, aby dotrzeć do pełniejszej informacji na wybrany temat.
Świadomie też nie załączam wykazu publikacji czy to ksiażkowych, czy internetowych, bo miłośnikom lotnictwa są one znane bardzo dobrze, natomiast przytaczanie ich listy mogłoby zdezorientować osoby, którym ten temat nie jest jeszcze znany.
Zapraszam też do zaglądania na witrynę Dolnośląskiej Akademii Lotniczej (www.akademialotnicza.com) – gdzie można odnaleźć sporo referatów związanych z tematami zwiazanymi z historią lotnictwa. Nie tylko polskiego, także na przestrzeni wielu lat. Wydaliśmy również już dwa tomy ksiażkowe a trzeci będzie dostępny około maja 2015. Zapraszamy do subskrypcji naszych publikacji, a osoby nabywające książki w ten sposób znajdą swoje nazwisko w części poświęconej sponsorom publikacji.
Na zakończenie dodam, że w czerwcu 2014 ukazała się publikacja pracy doktorskiej ppłk. A. Paściaka „Lotnictwo wojskowe we Wrocławiu 1911-2010” ze słowem wstępnym gen. broni pil. Lecha Majewskiego.
Istnieje możliwość nabycia wyłącznie w naszej Fundacji (www.fomt.pl) na zamówienie poprzez internet i dostawą drogą pocztową.
Inne tematy w dziale Rozmaitości
