Od czego zależy popyt na energię i węgiel? Zacznijmy od uproszczeń, żeby było łatwiej zrozumieć:
a) Gaz i ropa to też źródła węgla dla energetyki. Są to źródła węgla wyższej jakości, gdyż zawierają wodór - są węglowodorami. Kiedy mówię "węgiel" w kontekście surowca dla energetyki, mam na myśli każdą postać węgla (nawet gaz ziemny) kupowaną i spalaną w celu wytworzenia prądu lub ciepła.
b) Wzrost popytu na energię powoduje wzrost popytu na węgiel, ale nie tylko - czasem stymuluje inwestycje w inne, tzw. "alternatywne" źródła energii, np. powoduje wzrost popytu na elektrownie jądrowe, wodne, wiatrowe, słoneczne, pływowe itd. Każda nowa elektrownia wymaga zbudowania, a jednym z kosztów budowy jest energia - budując nową elektrownię zwiększamy popyt na węgiel. Dopiero po jej wybudowaniu popyt na węgiel maleje. Dla uproszczenia założymy, że nie chcemy budować nowych elektrowni - że cały wzrost popytu na węgiel zaspokajamy uruchamiając niewykorzystywane moce produkcyjne istniejących elektrowni na węgiel.
Po dokonaniu tych dwóch koniecznych uproszczeń możemy napisać po prostu, że wzrost popytu na energię powoduje wzrost popytu na węgiel (gaz i ropę). Po spaleniu więcej węgla emitujemy więcej CO2 i innych zanieczyszczeń.
To oczywiście czysta teoria, w praktyce nie zależy nam na zwiększaniu popytu na energię. Chcemy zmniejszyć popyt na energię, żeby emitować mniej zanieczyszczeń i wolniej wyczerpywać źródła węgla. Ale jak zmniejszyć popyt na energię bez rezygnowania z poprawy jakości życia? Są na to dwa proste sposoby:
1. Zlikwidować produkcję biopaliwa z surowców pochodzenia rolniczego. Czy wiecie, że taka produkcja biopaliwa zwiększa popyt na węgiel? Wydaje się, że skoro mamy biopaliwo, to możemy zastąpić nim węgiel, ale to nieprawda. Proces produkcji biopaliwa - rolnictwo, zbiór surowca, transport, przetworzenie surowca na biopaliwo - jest tak kosztowny, że wymaga więcej energii, niż otrzymujemy go w biopaliwie. W efekcie po wyprodukowaniu biopaliwa mamy w sumie mniej paliwa (biopaliwo + węgiel) niż przed (węgiel) - musimy wydobyć dodatkową ilość węgla z kopalni. Używanie biopaliwa powoduje zwiększenie popytu na węgiel. Tego każdy powinien być świadomy - gdy dolewasz biopaliwo do paliwa, powodujesz wzrost wydobycia węgla (ropy i gazu), a więc zwiększasz emisję zanieczyszczeń i marnotrawisz ograniczone zasoby surowców naturalnych.
2. Ograniczyć spożycie mięsa i nabiału. Teraz jemy za dużo mięsa i nabiału, a za mało warzyw, przez co mamy słabe zdrowie. Wystarczy poprawić proporcje - zamiast dużego schabowego z odrobiną kapusty lepiej zjeść mniejszego schabowego z dużą porcją kapusty. Można też, zamiast codziennie wciskać w siebie rutynową porcję mięsa, od czasu do czasu zjeść swoje ulubione danie bezmięsne - zdrowiej i przyjemniej - zamiast codziennej rutyny - atrakcja. Dodatkową korzyścią jest wzrost podaży żywności na świecie - gdy zjadamy mniej mięsa, pomagamy nakarmić głodujących. Dodatkową korzyścią jest wzrost powierzchni lasów, czystsze powietrze i czystsza woda. A wszystkie te korzyści mamy dzięki temu, że maleje popyt na produkty rolnicze, a więc zmniejsza się powierzchnia pól uprawnych. Mniej rolnictwa oznacza mniejszy popyt na energię i węgiel.
Kluczowe jest zrozumienie tej zależności: im mniej zjesz mięsa (lub nabiału) i więcej zjesz warzyw... tym mniejsza stanie się produkcja rolnicza, a więc zmniejszy się powierzchnia pól i wzrośnie powierzchnia lasów. Duży schabowy z małą porcją kapusty wymaga więcej produktów rolnictwa niż mały schabowy z dużą porcją kapustą. Przyczyną tego jest to, że mięso mamy ze zwierząt, które trzeba najpierw wykarmić - a trzeba im dać bardzo dużo jedzenia wyprodukowanego przez rolników - ponad 10 razy więcej energii i białka, niż możemy z niego uzyskać po zabiciu go. Twoja duża porcja kapusty wymaga 10 razy mniej ziemi, niż potrzebuje rolnik, żeby zapewnić ci dużego schabowego zamiast małego.
A więc wzrost spożycia warzyw powoduje spadek popytu na produkty rolnictwa, a więc spadek popytu energię i na węgiel.
Kto zrozumiał, będzie potrafił wyjaśnić, w jaki sposób wzrost spożycia warzyw ratuje głodujących na świecie. Wyobraź to sobie: wydajesz mniej pieniędzy (warzywa są tańsze niż mięso) i automatycznie likwidujesz głód na świecie, bez żadnego wysyłania żywności, bez żadnego wysyłania datków, sprawiasz, że głodujący zostają nakarmieni.
(1. sposób) Jeszcze wyraźniejszy jest ten efekt w wypadku biopaliwa (1. sposób) - to biopaliwa są przyczyną głodu na świecie. A 25 lat temu wydawało się, że głód został zlikwidowany - że nie ma i już nigdy nie będzie krajów tak biednych, żeby ich ludność musiała głodować... niestety zaczęto produkować biopaliwo z surowca rolniczego i klęski głodu powróciły do biednych krajów.
Treść zagadki w skrócie: dlaczego rolnictwo powoduje głód na świecie?
