Dlaczego święci na obrazach J.Nowosielskiego mają ciemne twarze ?

Jerzy Nowosielski był malarzem, scenografem i rysownikiem, a także jednym z najwybitniejszych współczesnych twórców ikon. Jego twórczość stanowi unikalne zjawisko łączące sacrum i profanum oraz teologię prawosławną z rzeczywistością świecką. Artysta urodził się w Krakowie w 1923 roku, 101 lat temu.

Sejm RP ogłosił rok 2023 rokiem Jerzego Nowosielskiego, jednego z najwybitniejszych ???????? artystów XX wieku.

Cyt:

W 2023 roku przypada 100 rocznica urodzin Jerzego Nowosielskiego – wybitnego malarza, rysownika, scenografa, pedagoga, filozofa, teoretyka sztuki i myśliciela religijnego, uważanego za jednego z najciekawszych polskich malarzy XX i początków XXI wieku.

Wychowany na styku dwóch kultur łączył tradycje Wschodu i Zachodu, sacrum i profanum, figurację i abstrakcję, kreując własny, niepowtarzalny, fascynujący świat. Jego malarstwo jest syntezą dwóch rozmaitych tradycji: szeroko pojętej awangardy i tradycji wschodniochrześcijańskiej, bizantyńsko-ruskiej, tradycji ikony. Tą swoistą abstrakcyjno-figuratywną dwujęzyczność Nowosielskiego można zobaczyć w Galerii Sztuki Współczesnej Akademii Lubrańskiego.

Na wystawie zaprezentowane są ikony z cerkwi prawosławnej z Krakowa, katedry greckokatolickiej z Wrocławia, a także klasztoru benedyktyńskiego z Tyńca i kaplicy z Wesołej.

W dialogu z ikoną pokazane są liczne abstrakcje od prywatnych kolekcjonerów, a także z Muzeum Narodowego w Poznaniu czy Galerii Sztuki w Łodzi.

No, jakby nie patrzeć, ani Joshua z Nazaretu ani żaden z 12 Jego kompanów do aryjczyków zaliczyć nie można. Z badań paleoantropologicznych wynika, że w okresie nas interesującym dokonujący był na terenie ówczesnej Palestyny typ mocno odmienny od tego, do jakiego jesteśmy przyzwyczajeni w ikonografii chrystiańskiej, nb powstałej dopiero od 3 do 5 wieków później i to po silnym zromanizowaniu tradycji i kultury chrześcijańskiej.

W większości byli to mocno ciemnolicy, krępi, ale dość wysocy (mediana 170cm+), z kędzierzawymi włosami, w typie tuareskim czy etiopskim. Tzw. Ojcowie Kościoła czy ojcowie pustyni to byli na ogół dzisiejsi mieszkańcy Maghrebu - Tunezyjczycy, Algierczycy, Etiopi, mieszkańcy południowej Turcji czy Syryjczycy. Przynajmniej dwóch papieży było z kolei Afrykanami czyli wprost mówiąc - murzynami, podobnie zresztą jak dwóch cesarzy zachodniej części cesarstwa.

Tyle historia, gdzieś czytałem rozmowę z Nowosielskim, że stosował ten zabieg rozmyślnie, żeby połączyć nowe ikony z tymi dawnymi, gdzie twarze są pociemniałe od kadzidła, sadzy i czasu. Zauważam jakieś podobieństwo do Madonn właśnie w typie ikonicznym - eleusis, hodigitria czy umiljenije - jak np. ikona z Częstochowy, ostatecznie nawet nazywana "Czarną Madonną". Warto poszperać, bo o ile kojarzę, to w kanonie ikonopisarstwa wykluczone jest stosowanie dla oddania koloru skóry barw innych niż właśnie te ciemne, przynajmniej w walorze. Nowosielski poszedł daleko, dekoracja katedry unickiej w Przemyślu jest tego fajnym przykładem, owych mocno kontrastowych, niemal nierozpoznawalnych, czarnych twarzy na ikonach.