Maciej Parowski w najnowszej Frondzie przybliża czytelnikom nurt historii altern

Jan Bodakowski

Maciej Parowski w najnowszej Frondzie przybliża czytelnikom nurt historii alternatywnych w polskiej fantastyce

 

Niewątpliwie najciekawszym tekstem we Frondzie 73 jest artykuł Macieja Parowskiego „Fantastyka alternatywna i jej wrogowie”. Artykuł, autorstwa jednego z najważniejszych publicystów polskiej fantastyki, przybliża czytelnikom niezwykle ciekawy nurt historii alternatywnych w polskiej fantastyce. Nurt ukazujący jakie mogły by być konsekwencje dla losów narodu i państwa polskiego niezaistnienia pewnych wydarzeń, lub zaistnienia takich, które nie miały miejsca – przegranej w sierpniu 1920 roku lub zwycięstwa w wrześniu 1939.

 

Zakazane w Chinach, i niezwykle popularne w Polsce po transformacji ustrojowej, historie alternatywne, poprzedzone były w polskiej fantastyce kilkoma innymi ważnymi nurtami. W latach 70 i 80 bardzo ważnym nurtem była fantastyka socjologiczna, dzięki której można było ukazać szkodliwość realnego socjalizmu wykorzystując kostium literatury fantastycznonaukowej – jej mistrzem był Zajdel. W latach 90 niezwykle ważna była fantastyka religijna do której reprezentantów Parowski zaliczył Dukaja, Ziemkiewicza i Wolskiego, oraz fantastyka służąca do krytyki III RP w której specjalizował się Ziemkiewicz, Lewandowski, Inglot, Oramus i Wolski.

 

W swym tekście Parowski przybliżając czytelnikom tematykę historii alternatywnych opisał powieści Dukaja i Wolskiego ukazujący losy narodu polskiego po przegranej z sowietami wojnie 1920 roku, Orbitowskiego ukazujące losy Polaków w sytuacji gdyby nie było Powstania Warszawskiego, Dukaja ukazujące losy narodu polskiego w wypadku gdyby nie wybuchła I wojna światowa, Przechszty i Lewandowskiego opowiadające o alternatywnych losach Powstania Styczniowego.

 

Innym pomysłem wykorzystywanym w historiach alternatywnych było przeniesienie współczesnych oddziałów wojsk polskich z nowoczesną bronią w przeszłość, które w swoich opowiadaniach i powieściach wykorzystał Gibowski, Mortka, Ciszewski. Pomysł podróży w czasie wykorzystał też Pietrucha opisując wyprawę sowieckich agentów do 1905 roku w celu zabicia Piłsudskiego.

 

Niewątpliwie najwięcej historii alternatywnych napisał Wolski. W swoim „Alterlandzie” ukazał sytuacje narodu polskiego w wypadku dalszego trwania sowieckiej lub nazistowskiej okupacji lub w wypadu zwycięstwa Polski. Wolski, przed Zychowicze, napisał też powieść „Wallenrod” w którym ukazał historie współpracy niemiecko-polskiej w walce z sowietami. Również i sam Parowski w powieści „Burza” ukazał co by było gdyby w wrześniu 1939 zamiast pięknej pogody padały by deszcze a niemieckie czołgi ugrzęzły by w polskim błocie.

 

W swym artykule Parowski opisał też genialną powieść Inglota „Quintus” ukazującą przerażający świat w którym chrześcijaństwo nie zdobyło by popularności. Dalej w kreśleniu apokaliptycznej wizji poszedł Huberath opisujący świat w którym nie pojawił się Chrystus. Podobną tematykę poruszył Abram kreślący w swej powieści wizje prześladowań chrześcijan w świecie bliskiej przyszłości.

 

W innych powieściach i opowiadaniach opisanych przez Parowskiego Twardoch wykreował alternatywne losy Francji w której nie wybucha rewolucja francuska, oraz ponadczasową walkę żywiołu germańskiego z żywiołem polskim, Ziemiański, Przechrzta, Szostak, Szyda, Cyran, wykreowali kolejne wizje alternatywne.

 

Parowski w swoim zwrócił uwagę, że historie alternatywne spotkały się z krytyką lewicowych publicystów. Adam Krzemiński w tygodniku „Polityka” stwierdził ze historie alternatywne wychowują młodych czytelników w duchu nacjonalizmu i fanatyzmu.

 

Jan Bodakowski