Jan Bodakowski
Od 24.04.2015 film System - Amerykańska bajka o stalinizmie
Od 24 kwietnia na ekranach polskich kin zagości amerykański thriller „System”, oryginalnie noszący o wiele bardziej sensowniejszą i związaną z akcją filmu nazwę „Child 44” - dziecko 44. „System” mógł być naprawdę fajnym filmem, niestety zrobili go olewający realia historyczne Amerykanie, przez w cieszeniu się z akcji przeszkadza widzom wiedza historyczna o stalinowskiej Rosji.
Projekcja prasowa „Systemu” miała miejsce 10 kwietnia w rocznice zamachu smoleńskiego, a jej honorowym gościem, który wygłosił pouczająca pogadankę był ekspert. Historyk? Sowietolog? Nie, jak można przeczytać na Wikipedii, działacz partii komunistycznej Stanisław Ciosek. Od 1959 roku działacz tyranizującej Polaków PZPR i członek władz tej odpowiedzialnej za zbrodnie organizacji, oraz aktywista ZSP, a potem SZMP. W latach stanu wojennego minister do spraw związków zawodowych, oraz minister pracy, płac i spraw socjalnych, a w końcu poseł na „sejm” PRL. Ukoronowaniem jego komunistycznej kariery była funkcja sekretarza generalnego Rady Krajowej PRON i posada ambasadora w ZSRR. Podczas swego wystąpienia Ciosek przywołał wypowiedzi Putina o upadku cywilizacji zachodu i wyższości cywilizacji rosyjskiej.
Akcja filmu „System” rozgrywa się przed śmiercią Stalina. Czekiści będący bohaterami filmu są sympatyczni i grzeczni. Przesłuchania prowadzone przez czekistów są kulturalne i pozbawione przemocy – z przesłuchań zatrzymani wychodzą o własnych siłach. Podobnie kulturalnie przeprowadzane są rewizje. Niepotrzebnym zbrodniom na zatrzymanych przeciwstawia się sympatyczny czekista Leo.
W „Systemie” widzowie zobaczą schludne i bogate chaty rosyjskich chłopów, zasobne mieszkania rosyjskiego nauczyciela, czekisty, schludne i nowoczesne ulice Moskwy. W filmie nie ukazano powszechnej sowieckiej nędzy i terroru.
Jedyną dolegliwością mieszkańców ZSRR jest absurdalna ideologia która narzuca dogmat o tym, że w komunizmie nie ma morderstw. Kiedy ginie, zamordowany przez psychopatę, syn jednego z czekistów, oficjalna wersja neguje fakt zbrodni. Wbrew logice brutalne morderstwo nie jest przypisane kontrrewolucjonistom, tylko zanegowane z pobudek ideologicznych. Co bardziej kuriozalne ofiara miała być „chrześniakiem” głównego bohatera czekisty – amerykańskim scenarzystom umknęło widać to, że czekiści musieli być ateistami i nie mogli chrzcili dzieci, oraz że w ZSRR w ramach ateizacji niszczono kościoły i mordowano duchownych. Innym przykładem ignorancji scenarzystów jest scena gdy generał milicji mówi do archiwisty by ten się modlił o to by wszystkie akta były w archiwum.
Wśród wielu oderwanych od realiów pomysłów scenarzysty filmu jest to, że czekiści mieli dylematy moralne, czekista był gotów poświecić swoje życie dla żony, za nieposłuszeństwo wobec przełożonych karą jest przeniesienie z centrali w Moskwie na prowincje do milicji, zesłany milicjant na prowincji miał złe warunki zakwaterowania a jego żona jest poniżana w miejscach swojej pracy. Motywem na czasie jest to, że jedną prześladowaną grupą w ZSRR byli geje.
Wady filmu „System” widoczne są szczególnie dla tych, którzy mieli okazje zobaczyć doskonały polski thriller „Fotograf”. Jego bohaterką jest zjawiskowa piękna rosyjska policjantka, która wraz z funkcjonariuszami FSB ściga seryjnego zabójce działającego w dzisiejszej Moskwie, a potem w polskiej Legnicy.
Trzymająca w napięciu, dynamiczna, z licznymi zwrotami akcji, historia przedstawiona w filmie opowiada o śledztwie współczesnych czekistów ścigających psychopatycznego mordercę. „Mieszkańców Moskwy terroryzuje nieuchwytny seryjny morderca. Funkcjonariusze nadali mu przydomek ''Fotograf'', gdyż przy ciałach ofiar zostawia kartoniki z numerami, stosowane przez ekipy śledcze, kiedy fotografują miejsca zbrodni. Wszystkie tropy prowadzą do Polski i serii dramatycznych wydarzeń, które rozegrały się tam przed laty. Rosyjska ekipa dochodzeniowa wyrusza do naszego kraju, korzystając na miejscu ze wsparcia oficera lokalnej policji. W składzie ekipy jest policjantka Natasza – jedyna osoba, która rozmawiała z mordercą i zdołała przeżyć. Jedyna, która jest w stanie go rozpoznać, gdyby doszło do konfrontacji”.
Film nie dosyć, że trzyma w napięciu, to i zawiera kilka politycznie nie poprawnych scen. W jednej z nich młoda rosyjska policjantka w czasie śledztwa lustruje szpital psychiatryczny w centrum Moskwy. W jednym z jego budynków, wybudowanym przed rewolucją, znajduje się w piwnicy oddział w którym izolowani są od dekad antykomuniści których izolowano pod zarzutem schizofrenii bez objawowej, a których do dziś nikt nie zwolnił bo nie było takiego polecenia.
O tym, że można stworzyć dokonała intrygę rozgrywająca się w realiach stalinowskiej Rosji świadczy zaś wydana przez Fabrykę Słów powieść Adama Przechrzty „Demony Wojny” . Bohaterem świetnie napisanej powieści jest Aleksander Razumowski. Pozbawiony złudzeń, dzielny żołnierz sowieckiego wywiadu wojskowego GRU, wykonujący polecenia Stalina, Berii i swojego przełożonego z GRU, w czasie II wojny światowej.
Razumowski korzystając z okultystycznych technik jednej z sekt dokonuje samo uzdrowienia i wychodzi z szpitala gdzie leczył swoje odmrożenia jakich nabawił się podczas tajnej misji w czasie walk o Stalingrad. Na zlecenie Stalina ma zostaje konsultantem w ośrodku szkolenia agentów Smiersz, ma odnaleźć zbuntowaną córkę sowieckiego szpiega, i wykryć kto podszywa się pod NKWD mordując na zapleczu frontu rodziny sowieckich żołnierzy.
Akcja drugiej części „Demonów Wojny” toczy się w niemieckim Wrocławiu otoczonym przez sowietów. Rozumowski na zlecenie Stalina w Breslau udaje niemieckiego oficera do zadań specjalnych. Jego rzeczywistym celem jest zdobycie tajnego niemieckiego archiwum z listą niemieckich agentów i opisem niemieckich nowoczesnych broni. By zdobyć potrzebne mu informacje nawiązuje romans z Ingą córką depozytariusza tajnego archiwum. W swej misji agent GRU rywalizuje z agentami NKWD. Dodatkowo od niemieckiego dowódcy dostaje polecenie przeprowadzenia śledztwa kryminalnego by wykryć sprawców serii tajemniczych okultystycznych mordów kobiet.
Jan Bodakowski
Inne tematy w dziale Kultura
