Rozważania o geopolitycznej istocie położenia Polski pojawiły się w myśli Józefa Piłsudskiego na długo jeszcze zanim Polska wróciła na polityczna mapę Europy, a on sam stanął na jej czele jako Naczelnik Państwa, dwie dekady przedtem nawet zanim samo pojęcie „geopolityka” wprowadzi do wokabularza refleksji europejskiej Rudolf Kjellen.
Pierwszym układem odniesienia dla owych rozważań była dla Piłsudskiego tradycja polskiej walki niepodległościowej XIX wieku, tradycja antyimperialnej (przede wszystkim skierowanej przeciw Imperium Romanowów) polityki kontynuowanej w końcu XIX wieku przez Polską Partię Socjalistyczną. „Sto lat mija od chwili, w której dawna Rzeczpospolita Polska, napadnięta przez trzy sąsiednie mocarstwa, nie była w stanie wytworzyć ze swego łona dostatecznej siły odpornej najazdowi. [...] Prawda, bliższe zetknięcie się dawnej, nawet upadającej Rzeczypospolitej Polskiej z despotyzmem wschodnim państwa moskiewskiego obudziło na nowo obumarłe prawie tętno politycznego życia i politycznych potrzeb. Nawet nasza uprzywilejowana własność ziemska, tak niedołężna w końcu XVIII wieku, nie mogąc się zżyć z obcym jej i na niskim szczeblu rozwoju będącym społeczeństwem rosyjskim, chwytała kilkakrotnie za broń, by ostrzem miecza rozciąć hańbiące więzy, które Polskę do państwa carów przykuły.”
[...]
Piłsudski pozostawił swoją koncepcję geopolityczną jako swego rodzaju testament. Szansę jego wypełnienia mogła dać tylko nowa luka siły na wschodzie kontynentu – oraz wola i gotowośc elit politycznych Polski do pójścia śladem tego testamentu. Jak brzmi jego przesłanie? Możemy je wyczytać z dwóch wielkich narad z najbardziej zaufanym kręgiem współpracowników, którym Piłsudski, przygotowując się już do odejścia, pragnął przekazać istotę swojej geopolityki: “Stale w polityce zagranicznej Komendant uważa, że nasze pole działania jest na wschodzie – tam możemy być silni i zawsze Komendant uważa za bezsensowne wdawanie się Polski zbyt skwapliwe w stosunki zagraniczne zachodnie dlatego, ponieważ tam nic innego nie może nas czekać, jak tylko włażenie zachodowi w dupę.” To zalecenie z narady w Belwederze z 29 kwietnia 1931 roku. Dopełnia je przedstawiona trzy lata później, na spotkaniu z byłymi premierami, dosadna analiza polskiego położenia między Rosją a Niemcami: „Wyzyskiwali to zagrożenie Polski wszyscy nie wyłączając (mówiąc żartem) nawet Murzynów. Ze strony Polaków znachodzono tylko jeden na to sposób: włażenie do dupy wszystkim, nawet Murzynom, i być w tych dupach obsrywanym.” I wyprowadzone z tej analizy zalecenia: “Nigdy nie zniżać głowy, tzn. przestrzegać godnosci, co dawało Komendantowi zawsze dobre rezultaty. [...] Zadanie Polski jest na Wschodzie, tzn. tutaj może Polska sięgać po możność stania się właśnie na Wschodzie czynnikiem wpływowym. Nie należy się ani mieszać, ani próbować oddziaływać na stosunki między państwami zachodnimi. Dla tego celu osiągnięcia wpływu Polski na Wschodzie warto jest wiele nawet poświęcić z dziedziny stosunków Polski z państwami zachodnimi.”
Całość na portalu www.jpilsudski.org
Andrzej Nowak, Geopolityczne koncepcje Józefa Piłsudskiego: http://jpilsudski.org/artykuly-ii-rzeczpospolita-dwudziestolecie-miedzywojnie/mysl-polityczna/item/2218-geopolityczne-koncepcje-jozefa-pilsudskiego
Inne tematy w dziale Kultura
