Zakład, który dał początek Hucie „Ostrowiec”, powstał w latach 1837-1839 na prawym brzegu rzeki Kamiennej. Huta oraz osada przemysłowa, która rozwinęła się wokół niej, nazywana była Klimkiewiczowem, od nazwiska budowniczego Antoniego Klimkiewicza. W dniu 11 marca 1885 r. utworzono Spółkę Udziałową Zakładów Ostrowieckich. Współwłaścicielami zostali: dotychczasowy właściciel Huty „Klimkiewiczów” – Władysław Laski i Jerzy Oktawiusz Pastor, zarządzający Warszawską Stalownią. W kwietniu 1886 r. Spółka została przekształcona w Towarzystwo Akcyjne Wielkich Pieców i Zakładów Ostrowieckich. Wydano 800 akcji.
Zakłady w kolejnych latach ulegały istotnym przeobrażeniom. W 1889 r. uruchomiono pierwszy piec martenowski, a w późniejszych latach – kolejne. Otworzono elektrownię, walcownię i wybudowano bloki mieszkalne dla załogi. W latach 1912/1913 kapitał akcyjny wynosił 2 000 000 rubli. W tym okresie całkowity zysk osiągnął wartość 1 213 146 rubli.
W czasie I wojny światowej Zakłady Ostrowieckie zostały w znacznym stopniu zniszczone. W dniu 26 czerwca 1915 r. wycofujące się wojska rosyjskie wysadziły w powietrze obydwa wielkie piece oraz 4 piece martenowskie, zniszczyły dużą część maszyn i urządzeń, niektóre zaś wywiozły. Po wojnie zakłady intensywnie odbudowywano.
W 1921 r. Zakłady Ostrowieckie zawarły kontrakt z Ministrem Kolei Żelaznych na dostawę 20 000 wagonów. Umowa ta po początkowych sukcesach nie została zrealizowana ze względu na problemy finansowe; w ich konsekwencji dokonano przekształcenia Towarzystwa w Spółkę Akcyjną Wielkich Pieców i Zakładów Ostrowieckich. Na mocy umowy ze Skarbem Państwa w 1926 r. Zakłady Ostrowieckie rozpoczęły budowę Wydziału Prasowni, gdzie planowano głównie produkcję na potrzeby wojska. W tym czasie w zakładzie wytwarzane były wagony kolejowe, rury lane ośrodkowo, części do parowozów, samochodów, czołgów i armat oraz konstrukcje stalowe.
W 1935 r. Spółka przejęła Warszawską Spółkę Akcyjną Budowy Parowozów, a w 1937 r. dysponowała kapitałem 20 000 000 zł, podzielonym na 162 667 akcji na okaziciela i 37 333 akcji imiennych uprzywilejowanych o nominale 100 zł. W latach 1926-1931 Spółka wypłacała wysoką (10%–14%) dywidendę, która w kolejnych latach uległa zmniejszeniu.
5-proc. obligacja Spółki Akcyjnej Wielkich Pieców i Zakładów Ostrowieckich o nominale 25 zł z 1937 r.
Akcja imienna Spółki Akcyjnej Wielkich Pieców i Zakładów Ostrowieckich o nominale 100 zł z 1937 r.
Akcja na okaziciela Spółki Akcyjnej Wielkich Pieców i Zakładów Ostrowieckich o nominale 100 zł z 1937 r.
Zapraszam do poprzedniej notki, będącej trzecią częścią eseju o spółkach górnośląskich, która znajduje się TU
Źródła:
Rocznik polskiego przemysłu i handlu 1938. Polska Spółka Wydawnictw Informacyjnych, Warszawa 1938.
Wilczek M.T.: Papiery wartościowe przemysłowych spółek akcyjnych dwudziestolecia międzywojennego. Wybór, UE Katowice 2016.
www.200lathutywostrowcu.pl
