Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu obchodzi swoje 20-lecie. To dobra okazja do podsumowań, do nakreślenia planów na kolejne lata, ale i na to, by zaprosić Państwa do lektury krótkiego Przewodnika po Funduszu.
A jak alokacja – pojęcie związane z funduszami unijnymi. Oznacza przyporządkowanie pewnych środków w odniesieniu do rodzajów -> działań. Każde działanie ma inną alokację – jest ona zależna od potrzeb związanych z ochroną poszczególnych komponentów środowiska. W przypadku Priorytetu III Środowisko przyrodnicze WRPO na lata 2007-2013 największą alokację ma działanie związane z gospodarką wodno-ściekową (ok. 103,5 mln euro).
B jak beneficjenci lub potencjalni beneficjenci. To też pojęcie, które upowszechniło się wraz z wdrażaniem -> programów operacyjnych. Potencjalni beneficjenci to podmioty mogące ubiegać się o wsparcie finansowe. W ochronie środowiska są to najczęściej samorządy gminne i powiatowe, ale również przedsiębiorcy, instytucje rządowe, organizacje pozarządowe, parki narodowe, placówki oświatowe. Potencjalny beneficjent przeistacza się w beneficjenta w momencie otrzymania wsparcia finansowego.
C jak celowość wydatków. Beneficjenci starający się o wsparcie finansowe WFOŚiGW w Poznaniu wykazują we wniosku celowość przedsięwzięć, wraz z efektem rzeczowym i -> efektem ekologicznym.
D jak działania. Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007-2013 został podzielony na priorytety, a te – na działania. Priorytet III Środowisko przyrodnicze WRPO zawierał 7 działań związanych z ochroną wód, gospodarką odpadami, ochroną przyrody, ochroną przeciwpowodziową, retencją, wsparciem odnawialnych źródeł energii, oszczędności energii cieplnej czy edukacji ekologicznej.
E jak efekt ekologiczny – wskaźnik opisywany we wniosku o dofinansowanie przedsięwzięć ze środków WFOŚiGW w Poznaniu, wykazujący przewidywaną poprawę stanu środowiska na skutek zrealizowanego przedsięwzięcia, czyli zminimalizowanie szkodliwego oddziaływania na środowisko. Efekt ekologiczny przewidziany we wniosku musi zgadzać się z efektem osiągniętym w wyniku realizacji przedsięwzięcia. Analogiczny efekt rzeczowy odnosi się do zakresu rzeczowego zadania (ilości, pojemności, wielkości inwestycji), czyli to co ma zostać wykonane w wyniku realizacji przedsięwzięcia.
F jak Fundusz. WFOŚiGW w Poznaniu jest jednym z 16 wojewódzkich funduszy. Wraz z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej tworzą polski system finansowania ochrony środowiska. Fundusze działają w oparciu o regulamin działalności, -> zasady finansowania i statut.
G jak GIS – znaczy dosłownie: system zielonych inwestycji. Jest to system wsparcia finansowego inwestycji z zakresu ochrony klimatu i redukcji emisji CO2 za pomocą środków uzyskanych przez Polskę w międzynarodowych transakcjach sprzedaży nadwyżek jednostek emisji CO2, przyznanych w systemie ONZ w ramach Protokołu z Kioto. WFOŚiGW w Poznaniu na mocy porozumienia z NFOŚiGW prowadzi kontrole realizacji przedsięwzięć finansowanych przez Narodowy Fundusz w Wielkopolsce.
H jak harmonogram. Zainteresowany pomocą finansową Funduszu składa -> wniosek wraz z harmonogramem realizacji przedsięwzięcia – opisuje w nim planowany przebieg realizacji dofinansowanego przedsięwzięcia wraz z planowanymi kosztami.
I jak inwestycje – to najpopularniejszy rodzaj przedsięwzięć finansowanych przez WFOŚiGW w Poznaniu. Najczęściej są to inwestycje w zakresie gospodarki wodno-ściekowej (np. budowa i rozbudowa sieci kanalizacyjnych i oczyszczalni ścieków), gospodarki wodnej (np. zbiorniki wodne, wały przeciwpowodziowe), gospodarki odpadami (m.in. stacje recyklingu i segregacji odpadów), ochrony powietrza i efektywności energetycznej (np. zamiana źródeł energii z węglowych na gazowe, termomodernizacja budynków).
J jak jakość. Wsparcie finansowe Funduszu wymaga od wnioskodawcy przygotowywania przedsięwzięć najwyższej jakości, które gwarantują wysoki -> efekt ekologiczny, jak największe ograniczenie szkodliwego oddziaływania na środowisko.
K jak „krajówka” – kolokwialne określenie finansowania przedsięwzięć ze środków krajowych. Środki zasilające Fundusz pochodzą z opłat za korzystanie ze środowiska i kar za jego zanieczyszczanie. Z tych środków Fundusz udziela pomocy finansowej w formie pożyczek (z częściowymi umorzeniami), dotacji oraz dopłat do oprocentowania kredytu i dopłat do kapitału kredytu.
L jak linia demarkacyjna – pojęcie używane najczęściej w odniesieniu do -> programów operacyjnych. Oznacza podział (finansowy, terytorialny, według -> wskaźników) rodzajów przedsięwzięć finansowanych ze środków Funduszu Spójności (poprzez Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko) i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (poprzez regionalne programy operacyjne).
Ł jak łatwość pozyskiwania środków finansowych z WFOŚiGW. Fundusz posiada bogatą ofertę wsparcia poprzez atrakcyjne oprocentowanie, bez żadnych marż i prowizji, oraz szeroką paletę możliwości finansowania (pożyczki, pożyczki z umorzeniami, dotacje, dopłaty). Wniosek jest prosty do wypełnienia, a pracownicy Funduszu pomagają w ich wypełnieniu.
M jak monitoring. Każde przedsięwzięcie współfinansowane ze środków WFOŚiGW jest monitorowane i kontrolowane przez Fundusz. Monitorowane są zapisy -> umowy jak i przebieg inwestycji. Jednym z ważniejszych obowiązków Funduszu jest dbałość o staranne przekazywane środków publicznych w zakresie ochrony środowiska.
N jak Natura 2000 – europejska sieć obszarów ochrony siedlisk i gatunków, które uważa się za cenne i zagrożone w skali całej Europy. To nowa forma ochrony przyrody wprowadzona w naszym kraju wraz ze wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej w 2004r. Natura 2000 nakazuje dokonanie analizy przed rozpoczęciem określonej inwestycji pod kątem możliwości jej zlokalizowania na terenie „naturowym”, zmusza do wprowadzenia mechanizmów minimalizujących negatywne oddziaływanie na środowisko, a w najbardziej ekstremalnych przypadkach nakłada na inwestora obowiązek kompensacji, czyli odtworzenia zniszczonego komponentu środowiska.
O jak ochrona środowiska (przyrody, wód, powietrza) – podstawowy sens istnienia systemu Funduszy. Każda aktywność człowieka wpływa na środowisko. Rzecz w tym, by zmniejszać jego negatywne oddziaływanie. Zagadnienia ochrony środowiska są dzisiaj elementem rozwoju regionalnego, rozwoju gospodarczego, aktywności samorządów, obowiązków przedsiębiorców i sferą szerokiego zaangażowania obywatelskiego. Wszystkie działania proekologiczne wymagają finansowania – wsparciem jest polski system finansowania.
P jak programy operacyjne. Pomoc finansowa Unii Europejskiej jest prowadzona poprzez programy operacyjne. WFOŚiGW w Poznaniu – poza finansowaniem ze środków krajowych, -> „krajówki” – obsługuje też niektóre programy operacyjne – jest instytucją wdrażającą dla priorytetów I (gospodarka wodno-ściekowa) i II (gospodarka odpadami) Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, dla projektów do 25 mln Euro (powyżej 25 mln Euro są obsługiwane przez NFOŚiGW) oraz instytucją pośredniczącą dla Priorytetu III Środowisko przyrodnicze Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego.
R jak realizacja przedsięwzięcia. W procesie inwestycyjnym rozróżniamy realizację rzeczową i realizację finansową przedsięwzięcia. Ta pierwsza oznacza okres czasu potrzebny do wykonania / zbudowania określonej inwestycji; realizacja finansowa – oznacza ramy zamknięte procedurą finansową (rozliczenie ostateczne następuje po wybudowaniu i oddaniu do użytku inwestycji).
S jak struktura Funduszu. Struktura WFOŚiGW w Poznaniu została zbudowana według „drogi wniosku”. Zainteresowany pomocą finansową Funduszu składa wniosek w Dziale Identyfikacji Wniosków, gdzie wniosek jest oceniany. W Dziale Przygotowania Umów dokonywana jest kompletowanie dokumentacji potrzebnej do podpisania umowy, -> umowa jest przygotowywana podpisywana. Dokumentacja beneficjenta trafia potem do Działu Monitoringu Umów – tam następuje rozliczanie umowy, weryfikowane są -> efekty ekologiczne i efekty rzeczowe, jak również monitorowane są terminy wynikające z umowy. Oceny zgodności prowadzonego zadania z zapisami wniosku dokonuje Dział Kontroli Przedsięwzięć. Dział Weryfikacji Finansowej zajmuje się weryfikacją formalną i rachunkową wniosku, a gdy cały proces kontroli dokumentów dobiegnie końca Dział Finansowo-Księgowy wypłaca zainteresowanym pieniądze. W strukturze Funduszu znajduje się też Dział Funduszy Europejskich – on zajmuje się obsługą Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko oraz prowadzi organizację konkursów w ramach Priorytetu III WRPO („droga” wniosków zgłaszanych w ramach priorytetu środowiskowego WRPO jest analogiczna dla „drogi” wniosków krajowych). Organizacją pracy biura Funduszu zajmuje się Dział Organizacyjno-Administracyjny. Funduszem rządzi 3-osobowy zarząd.
T jak terminowość – to jedno z kluczowych pojęć w Funduszu. Dotyczy zarówno beneficjenta rozliczającego się z Funduszem, jak i samego Funduszu. Pomoc finansowa wymaga zachowania terminów realizacji przedsięwzięć przez beneficjenta, terminów rozliczania poszczególnych rat pożyczki, jak też zachowania terminowości płatności dokonywanych przez Fundusz. Zachowanie terminów dotyczy też konkursów ogłaszanych przez Fundusz – wnioski muszą być składane w terminie zapisanym w regulaminach.
U jak umowa – to gwarancja otrzymania pomocy finansowej ze strony Funduszu. Umowa jest podpisywana przez obie strony, gdy wniosek i załączone dokumenty zostają ocenione pozytywnie. Umowa jest zapisem całości dofinansowywanego zadania: zakresu przedsięwzięcia, terminu jego wykonania, zasad płatności, osiągnięcia efektu ekologicznego. To według zapisów umowy jest rozliczany -> beneficjent.
W jak wskaźniki – w oparciu o nie Fundusz może ocenić skalę realizowanego przedsięwzięcia, tempo jego wdrożenia i efektywność ekologiczną; w programach operacyjnych jest oceniana efektywność wdrażanej pomocy finansowej z Unii Europejskiej.
X i Y – z tymi literkami zawsze jest problem w polskim alfabecie, więc litościwie je pominę, chyba, że komuś na myśl przychodzą jakieś ekologiczne skojarzenia.
Z jak zasady finansowania przedsięwzięć ochrony środowiska – to jeden z podstawowych dokumentów – obok naborów, kryteriów oceny przedsięwzięć i obszarów priorytetowych wsparcia finansowego – regulujący zasady udzielania i umarzania pożyczek oraz tryb i zasady udzielania i rozliczania dotacji ze środków WFOŚiGW w Poznaniu. Ich analiza pozwala potencjalnemu beneficjentowi ocenić realność pozyskania pomocy ze środków Funduszu.
Tekst ukazał się we wrześniowym numerze Monitora Wielkoipolskiego
Inne tematy w dziale Gospodarka
