Zdzisław Gajda gawędziarsko opowiada o historii medycyny - od czasów, gdy zeszliśmy z drzew do współczesności. Nowość w księgarni Salon24.
„Historia medycyny dla każdego” to popularna, autorska wersja historii medycyny. Jej autor, profesor Uniwersytety Jagiellońskiego, napisał ją gawędziarskim, pełnym osobistych przemyśleń stylem.
Medycyna i historia
To lektura obowiązkowa dla tych, którzy lubią łączyć fakty z wielu dziedzin ludzkiego życia. Dzięki książce prof. Gajdy odkryją, co łączy wiele historycznych wydarzeń ze światem medycyny. Naukowiec odpowiada na pytanie dlaczego Kazimierz Wielki zmarł bez męskiego potomka i i jaka choroba była przyczyną niepłodności Zygmunta Augusta. Przypomina również, że przedwczesna śmierć króla Stefana Batorego wywołała oskarżenia wobec jego lekarzy - posądzano ich o otrucie króla na zlecenie Rosji. Dopiero po kilkuset latach medycy wystawili diagnozę: nieuleczalna choroba nerek.
Na tym nie koniec. Gdy Ludwik Pasteur wprowadzał w połowie XIX wieku szczepienie ochronne przeciw wściekliźnie, nie istniała jeszcze profesjonalna wiedza medyczna o immunologii i wirusologii. Pasteur oparł się na zdobytym doświadczeniu: gdyby czekał na naukowe uzasadnienie swoich działań, nie ocaliłby życia wielu ludzi.
Napoleon zwykle obserwował przebieg bitwy z dogodnej dla obserwatora pozycji, zwykle ze wzgórza, siedząc na koniu. Bóg wojny wydawał na bieżąco rozkazy i zagrzewał żołnierzy do walki żołnierzy. Ale pod Waterloo, osłabiony ostrymi zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi, spędził większość czasu w latrynie. Prof. Gajda rozważa na kartach swojej książki, w jakim stopniu choroba cesarza miała wpływ na tragiczny wynik bitwy.
Wielka Trójka z nadciśnieniem
Czy historia świata wyglądałaby inaczej, gdyby w Teheranie i Jałcie Stalin, Churchill i Roosevelt byli zdrowi?
W 1943 roku Teheranie i w Jałcie w roku 1945 roku spotkali się przywódcy Sowietów, Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych. Wszyscy trzej poważnie chorzy na nadciśnienie.
Naukowiec zwraca uwagę, że skutkiem choroby nadciśnieniowej są zmiany w naczyniach krwionośnych wszystkich narządów, nie wyłączając mózgu. A to prowadzi do zaburzeń koncentracji, osłabienia pamięci, zmian osobowości, trudności w nawiązywaniu kontaktu, osłabieniu funkcji poznawczych.
Churchill, Roosevelt i Stalin byli poważnie chorzy na nadciśnienie.
Tak pisze autor „Historii medycyny dla każdego”: „Franklin Delano Roosevelt, amerykański prezydent, nie tylko z porażeniem po chorobie Heinego-Medina (poruszał się na wózku), ale również wskutek wieloletnich kłopotów z nadciśnieniem »wychudzony, trzęsący się, wyczerpany psychicznie, sklerotyk i hipertonik, z trudem piszący czytelnie«, nie miał ani fizycznych, ani psychicznych sił, by być równorzędnym partnerem rozmów. Wkrótce potem zmarł.
Winston Churchill, »charakter maniakalno-depresyjny, który w fazach ekstrawertyczno-euforycznych bywał znakomitym strategiem i politykiem«, był jedynym godnym partnerem Stalina.
Józef Stalin, najzdrowszy z trójki, ale już chory na nadciśnienie, co uwidoczniło się w Poczdamie, gdy siedział naprzeciw Harry'ego Trumana. Wkrótce jednak choroba dała znać o sobie i w ostatnich latach był drażliwy, podejrzliwy i autorytarny; stał się tyranem. Takie zmiany są typowe dla chorych z nadciśnieniem. Zmarł w wyniku wylewu”.
Psychopaci tworzą dzieje
Ludzie z poważnymi problemami psychicznymi podejmują w dziejach najważniejsze decyzje – podkreśla krakowski naukowiec. Przypomina, że Stalin był diagnozowany, co tragicznie skończyło się dla psychiatry i jego rodziny. Hitler cierpiał na chorobę Parkinsona i miał zmiany organiczne w mózgu. „Te choroby bezwarunkowo miały wpływ na ich zbrodniczą działalność. Ale problem hitleryzmu i stalinizmu leży daleko poza ich chorą psychiką. (…) Historia pełna jest monstrów szukających sposobów uszczęśliwienia ludzkości na swój własny sposób, z rezultatami zawsze przerażającymi”.
Prof. dr hab. medycyny Zdzisław Gajda (1930 r.) urodził się w Krakowie. Jest absolwentem tamtejszej Akademii Medycznej. Przez długie lata pracował w krakowskim Zakładzie Ortodoncji Akademii Medycznej. Od połowy lat 80. pełnił obowiązki kierownika Katedry i Zakładu Historii Medycyny AM, przemianowanego następnie na Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Na emeryturę przeszedł w 2000 roku. Autor wielu książek, w tym „Przewodnika po Krakowie dla medyków”.
Książka jest do kupienia w księgarni Salon24: Historia medycyny dla każdego
KW
