Rozmowa z Janem Dobraczyńskim, pisarzem, w roku 1993
- Wielu czytelników chciałoby wiedzieć, jak obecnie żyje i tworzy Jan Dobraczyński.
Jan Dobraczyński: - No cóż, z nowymi książkami jest ciężko. Straciłem wzrok. Piszę dyktując. To wygląda zupełnie inaczej niż kiedyś., wszystko trzeba układać w głowie, pózniej dyktować - znojna praca. Nie zaliczam się do pisarzy, którzy mają latwość mówienia, dlatego muszę umieć znalezć sie w nowej sytuacji i wieli rzeczy nauczyć.
Z nowych książek ukaże się* Brama niebios *. Poza tym mam jeszcze dwie powieści napisane przed chorobą. Pierwsza, to *Spadające liście*, a druga, * Generał Roztoka *. Obie dotyczą okresu ostatniej wojny i nigdy nie zostały wydane. Nie wiem, czy ktoś się nimi zainteresuje, ponieważ mam trudności z wydawaniem moich książek. Przecież ja od 1990 roku - czasu nastania mojej choroby - doczekałem się wydania tylko * Mocarza * ^. Dopiero ostatnio w Szczecińskim Wydawnictwie Archidiecezjalnym - SWA *Ottonianum* wyszła * Judyta bez służącej*. Inne wydawnictwo zainteresowało się * Małżeństwem Anny *.
- Czy ma Pan wiernych czytelników?
- Nie ma dnia, abym nie dostał nie dostał listu, aby nie zadzwonił telefon. I słyszę pytania: gdzie są pańskie książki? Najbardziej poszukiwane jest * Małżeństwo Anny *. Właściwie to powieść o mojej matce, ujęta w karby literackiej wizji. I także historia historia mojej rodziny od początku stulecia, okresu mojego urodzenia, do powstania warszawskiego Druga część, to * Dzieci Anny *. Wydawca pyta mnie, czy napiszę część trzecią. Nie wiem. Mógłbym napisać, ale tylko w wyobrazni. Czy potrafie taka niewidzialną materię przekształcić? Tym bardziej, że osoba pomagająca mi w zapisywaniu musi być bardzo oddana, umiejąca pisać nie tylko mechanicznie. Teraz przychodzi do mnie studentka polonistyki., ale ona może mi ofiarować trzy razy po półtorej godziny na tydzień. To mało.
- Co Pan pisze obecnie?
- Opowiadania starotestamentowe * Droga do świtu *. Ma to być swego rodzaju historia Starego Testamentu, ujęta pod kątem oczekiwania na Jezusa Chrystusa. Całość napisana jest tak, aby w każdym opowiadaniu była nitka tego oczekiwania. Ponadto, przyznano mi żydowskie odznaczenie * Sprawiedliwy wśród Narodów świata *, jako akt wdzięczności za ocalenie dzieci, które uciekły z warszawskiego getta. Było ich około trzysta.
- Pan twierdzi, że nie zasłużył na to wyróżnienie...
- Spełniłem tylko mój zwyczajny obowiązek chrześcijanina.Nie ma dla mnie różnicy, czy to dziecko polskie, żydowskie, rosyjskie... Uważam, że każde stanowi skarb świata, który trzeba strzec i...ratować.
- Proszę o przekazanie słów - posłania naszym czytelnikom.
- Przede wszystkim wiele serdecznych słów pozdrowień. Proszę także, aby nie zapominali o mnie. Niewiele można mi pomoc...Niech się chociaż pomodlą, bo ja jestem już bardzo stary, straciłem wzrok, jestem samotny i potrzebuję pomocy duchowej. Niech się chociaż pomodlą za mnie. Ja to widzę, choć w wyobrazni.
- Dziękuję za rozmowę.
Rozmawiał: Lech Galicki
Zapisek: Rozmowa z Janem Dobraczyńskim bardzo mnie poruszyła. Pan Jan wiedział o której godzinie do Niego zawitam. Powitał mnie niezwykle serdecznie. Już nie widział. Oczy załzawione. Po pokojach jego mieszkania prowadził go pies i kij, którym mój gospodarz stukał w ściany i meble. Otrzymałem kilka Jego książek z wpisem. Ale było tak, że pisarz zaczynał wpisywać dedykacje na stronie w książce, a kończył na leżącej obok gazecie. Przeprowadziłem wywiad i zgnębiony osamotnieniem oraz kalectwem Mistrza ruszyłem z Grochowa na Dworzec Centralny. Po krótkim czasie przeczytałem w gazecie, że Jan Dobraczyński zmarł. Był rok 1994.
(gal)
Jan Dobraczyński, ps. literackie i dziennikarskie: Eugeniusz Kurowski, j.d., J.D. (ur. 20 kwietnia 1910 w Warszawie, zm. 5 marca 1994 tamże) – polski pisarz i publicysta, uczestnik kampanii wrześniowej i powstania warszawskiego, generał brygady, poseł na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej I i IX kadencji, działacz katolicki współpracujący z władzami PRL, członek Polskiego Komitetu Obrońców Pokoju w 1949( ...) - Encyklopedia PWN.
^Opowieść o ostatnich latach życia jezuity, św. Andrzeja Boboli zwanego *duszochwatem*, kiedy to z niezwykłym oddaniem i narażeniem życia poświęcał się pracy apostolskiej wśród religijnie i moralnie zaniedbanych mieszkańców wschodnich rubieży Rzeczypospolitej. Na tle barwnej panoramy wydarzeń (wojny kozackie, szwedzkie, najazd na Wilno, śluby Jana Kazimierza) - Jan Dobraczyński ukazał heroiczną drogę Andrzeja Boboli do świętości, ukoronowaną Jego męczeństwem w Janowie Poleskim, 16 maja 1657 r.Powieść ta została napisana w czasie niemieckiej okupacji w 1940 roku, a potem przepisana na maszynie w dwóch egzemplarzach. Jej losy były niezwykłe. Nie powinna się ostać. Jeden egzemplarz cudem odzyskano w 1947 r. Wtedy także się ukazała. A następnie w wyniku sprzeciwu cenzury *aresztowana*. Kolejne wydanie dopiero w roku 1993.
/Czytałem to wspaniałe dzieło. Niepowtarzalne. Wielkie. Poruszające duszę. / - ( gal)
Publikacje książkowe Jana Dobraczyńskiego:
A to jest zwycięzca: opowieść o Zygmuncie Szczęsnym (1986)
A zebrany stał się jedno: szkice historyczne z XVIII–XX w. (1974)
A znak nie będzie mu dany (1957)
Bernanos powieściopisarz (1937)
Błękitne hełmy na tamie (1965)
Brama niebios (1994)
Bramy Lipska (1976)
...byśmy ten Pański dźwignęli świat (1980)
Cień Ojca (1977)
Czas letnich chrześcijan: szkice historyczne z poł. XVI–XVIII w. (1973)
Dłonie na murze (1960)
Dmowski i katolicyzm (1947)
Doba krucjat: szkice historyczne z XI–XIII w. (1968)
Doścignięty (1967)
Drzewa chodzące (1953)
Dwa stosy (1947)
Dwudziesta brygada (1956)
Dzieci Anny (1983)
Ewa (1985)
Głosy czasu: szkice historyczne (1966)
Gra w wybijanego: wspomnienia (1962)
Grom uderza po raz trzeci (1985)
Gwałtownicy: eseje (1951)
...I jak Pan serca mego żąda (modlitewnik, 1978)
Jak drzewa z tajgi... (1986)
Jak węgiel jeszcze zielony (1973)
Jezus Chrystus i Jego apostołowie (1953)
Judyta i klocki (1963)
Klucz mądrości (1951)
Kościół w Chochołowie: powieść (1954)
Książki, idee i człowiek (1955)
Kto was zabije...: powieść (1985)
Lawa gorejąca: studium o Janie Papinim (1939)
Lepsza cząstka: opowieść o Franciszce Siedliskiej (1949)
Listy do Zofii Kossak (2010)
Listy Nikodema (1952)
Literatura bolszewicka (1986)
Magdalena (1988)
Małżeństwo Anny (1981)
Manna i chleb (1954)
Marcin powraca z daleka (1967)
Miara wybranych (1985)
Mocarz: opowieść o św. Andrzeju Boboli (1947)
Moje boje i niepokoje (1964)
Najeźdźcy (1946)
Największa miłość: opowiadania (1950)
Nędze wydziedziczonego króla (1975)
Nieistniejące konflikty (1937)
Niepotrzebni (1964)
Niezwyciężona armada (1960)
Nim ziemia powstała... (1976)
Notatki z kraju przyjaciół (1973)
Notatnik podróżny (1955)
O każdego człowieka (1987)
Odpust (1958)
Opowiadania (1955)
Pacierz, co płacze, i piorun, co błyska (1983)
Piąty akt (1962)
Pikuś (dla dzieci 1986)
Przędziwo Jolanty (dramat 1948)
Przyszedłem rozłączyć… (1959)
Ptaki śpiewają, ryby słuchają (1987)
Pustynia (1955)
Rozdarty kościół: szkice historyczne z XIV w.–poł. XVI w. (1970)
Samson i Dalila (1979)
Skąpiec Boży (1946)
Spadające liście (2007)
Spalone mosty (1969)
Spotkania Jasnogórskie (1979)
Sprawy ludzi mocnych (1978)
Straszny dom: opowiadania (1947)
Stworzenie i naprawa (1956)
Szata godowa: powieść (1947)
Śladem olbrzymów (1937)
Świat popiołów (1986)
Święty miecz: powieść (1948)
Tajemnica gawronka (1986)
Tak biały jak czerwona jest krew (1972)
Tak traktuję moich przyjaciół (1990)
Truciciele (1974)
Tylko w jednym życiu (1970)
W co wierzę? (1970)
W Państwie Środka: notatki z podróży do Chin (1987)
W rozwalonym domu (1946)
Wielkość i świętość: eseje (1958)
Wybrańcy gwiazd (1948)
Wyczerpać morze (1961)
Ziemia Ewangelii (1983)
Spis publikacji za Wikipedia
Lech Galicki, ur. 29 I 1955, w domu rodzinnym przy ulicy Stanisława Moniuszki 4 (Jasne Błonia) w Szczecinie. Dziennikarz, prozaik, poeta. Pseud.: (gal), Krzysztof Berg, Marcin Wodnicki. Syn Władysława i Stanisławy z domu Przybeckiej. Syn: Marcin. Ukończył studia ekonomiczne na Politechnice Szczecińskiej; studiował również język niemiecki w Goethe Institut w Berlinie. Odbył roczną aplikację dziennikarską w tygodniku „Morze i Ziemia”. Pracował jako dziennikarz w rozmaitych periodykach. Był zastępcą redaktora naczelnego dwutygodnika „Kościół nad Odrą i Bałtykiem”. Od 1995 współpracuje z PR Szczecin, dla którego przygotowuje reportaże, audycje autorskie, słuchowisko („Grona Grudnia” w ramach „Szczecińskiej Trylogii Grudnia.”), pisze reżyserowane przez redaktor Agatę Foltyn z Polskiego Radia Szczecin słuchowiska poetyckie: Ktoś Inny, Urodziłem się (z udziałem aktorów: Beaty Zygarlickiej, Adama Zycha, Edwarda Żentary) oraz tworzy i czyta na antenie cykliczne felietony. Podróżował do Anglii, Dani, RFN, Belgii; w latach 1988 – 1993 przebywał w Berlinie Zachodnim. Od 1996 prowadzi warsztaty dziennikarskie dla młodzieży polskiej, białoruskiej i ukraińskiej w Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej. Jest członkiem Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich i Związku Zawodowego Dziennikarzy. W 1994 otrzymał nagrodę specjalną SDP za różnorodną twórczość dziennikarską i literacką. Wyróżniany wielokrotnie przez polskie bractwa i grupy poetyckie. Od 2011 prowadzi w Szczecińskim Domu Kombatanta i Pioniera Ziemi Szczecińskiej: Teatr Empatia (nagrodzony za osiągnięcia artystyczne przez Prezydenta miasta Szczecin), pisze scenariusze, reżyseruje spektakle, w których także występuje, podobnie okazjonalnie gra główną rolę w miniserialu filmowym. Jako dziennikarz debiutował w 1971 roku w tygodniku „Na przełaj”. Debiut literacki: Drzewo-Stan (1993). Opublikował następujące książki poetyckie: Drzewo-Stan. Szczecin: Szczecińskie Wydawnictwo Archidiecezjalne „ Ottonianum”, 1993; Ktoś Inny. Tamże, 1995; Efekt motyla. Szczecin: Wyd. „PoNaD”, 1999. Cisza. Szczecin: Wyd. Promocyjne „Albatros”, 2003, KrzykOkrzyk, Szczecin: Wyd. „PoNaD”, 2004. Lamentacje za jeden uśmiech. Szczecin: Wyd. „PoNaD”, 2005. Tentato. Zapamiętnik znaleziony w chaosie. Szczecin: Wyd. „PoNaD”, 2007. Lawa rozmowy o Polsce. Współautor. Kraków: Solidarni 2010, Arcana, 2012, Antologia Smoleńska 96 wierszy. Współautor, wyd. Solidarni 2010, rok wyd.2015. Proza, reportaże, felietony: Trzask czasu, Czarnków: Interak, 1994; Na oka dnie (wspólnie z Agatą Foltyn) Szczecin: Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”), 1997, Jozajtis, Szczecin, Wyd. „PoNaD”, 1999, Sennik Lunatyka, Szczecin: Wyd. Promocyjne „ Albatros”, 2000, Dum – Dum. Szczecin: Wyd. „PoNaD”, 2000, Dum –Dum 2. Tamże, 2001, Punkt G., Tamże, 2002, Dziękuję za rozmowę. Zszywka czasu. Tamże, 2003. RECENZJE Charakterystyczne dla „metafizycznych” tomów poezji Galickiego jest połączenie wierszy oraz fotografii Marka Poźniaka (w najważniejszym tomie Ktoś Inny są to zdjęcia kostiumów teatralnych Piera Georgia Furlana), stanowiących tyleż dopełniającą się całość, co dwa zupełnie autonomiczne zjawiska artystyczne, jednocześnie próbujące być świadectwem poszukiwania i zatrzymywania przez sztukę prześwitów Wieczności. Marzenia mają moc przełamania własnego zranienia, ocalenia świadomości boleśnie naznaczonej czasem, przemijaniem, śmiercią. Prowadzą do odnajdywania w sobie śladów nieistniejącego już raju i harmonii. Charakterystyczna jest przekładalność zapisu słownego na muzyczny i plastyczny. Reportaże i felietony Galickiego dotyczą zawsze najbliższej rzeczywistości: ułamki rozmów i spotkań w tramwaju, migawki spostrzeżeń, codzienność w jej często przytłaczającym wymiarze. Zapiski zaskakują trafną, skrótową diagnozą sytuacji życiowej bohaterów. Galicki balansuje pomiędzy oczywistością a niezwykłością zjawiska, powszedniością sytuacji, a często poetyckim językiem jej przedstawienia. Oderwanie opisywanych zdarzeń od pierwotnego kontekstu publikacji („Kościół nad Odrą i Bałtykiem”, PR Szczecin) czyni z minireportaży swoistą metaforę, usiłującą odnaleźć w ułamkach codzienności porządkujący je sens. Podobnie dzieje się w felietonach z założenia interwencyjnych (Dum – Dum, Dum – Dum 2): autor poszukuje uogólnienia, czy też analogii pomiędzy tym co jednostkowe a tym, co ogólne, wywiedzione z wiersza, anegdoty, symbolu, przeszłości. Galicki buduje świat swoich mikroopowiadań również z ułamków przeszłości (np. historia Sydonii von Borck w Jozajtisie), a także z doświadczeń autobiograficznych (pamięta dzień swoich urodzin, przeżył doświadczenie wyjścia poza ciało, oraz groźną katastrofę). Piotr Urbański Powyższy artykuł biograficzny pochodzi z Literatury na Pomorzu Zachodnim do końca XX wieku, Przewodnik encyklopedyczny. Szczecin: Wydawnictwo „Kurier – Press”, 2003. Autor noty biograficznej: Piotr Lech Urbański dr hab. Od 1.10.2012 prof. nadzw. w Instytucie Filologii Klasycznej UAM. Poprzednio prof. nadzw. Uniwersytetu Szczecińskiego, dyrektor Instytutu Polonistyki i Kulturoznawstwa (2002-2008), Dokonano aktualizacji w spisie książek napisanych po opublikowaniu notatki biograficznej Lecha Galickiego i wydanych. Recenzja książki Lecha Galickiego „Dziękuję za rozmowę. Zszywka czasu”. Wydawnictwo „PoNaD”. Szczecin 2003 autorstwa (E.S) opublikowana w dwumiesięczniku literackim TOPOS [1-2 (74 75) 2004 Rok XII]: Dziękuję za rozmowę to zbiór wywiadów, artykułów prasowych, które szczeciński dziennikarz, ale także poeta i prozaik, drukował w prasie w ostatniej dekadzie. Mimo swej różnorodności, bo obok rozmowy z modelkami znajdziemy np. wywiad z Lechem Wałęsą, z chaotycznego doświadczenia przełomu wieków wyłania się obraz współczesności targanej przez sprzeczne dążenia, poszukującej jednak własnych form osobowości. Legendarne UFO, radiestezja, bioenergoterapia, spirytualizm – zjawiska, które Galicki nie obawia się opisywać, niekiedy wbrew opinii publicznej i środowisk naukowych. Prawie każdy czytelnik znajdzie w tej książce coś dla siebie – wywiady z wybitnymi artystami sąsiadują z wypowiedziami osób duchowych, opinie polityków obok opowieści o zwykłych ludzkich losach. Galicki, mimo iż w znacznej mierze osadzony jest w lokalnym środowisku Pomorza Zachodniego, dąży do ujmowania w swoich tekstach problematyki uniwersalnej i reprezentuje zupełnie inny, niż obecnie rozpowszechniony, typ dziennikarstwa. Liczy się u niego nie pogoń za sensacją, a unieruchomienie strumienia czasu przy pomocy druku. Pisze na zasadzie stop – klatek tworząc skomplikowany, niekiedy wręcz wymykający się spod kontroli obraz naszych czasów. (E.S.).
Nowości od blogera
Inne tematy w dziale Kultura
