W kierunku zdrowej Europy
Sprawiedliwe wykorzystanie nowoczesnych technologii dla zdrowia, wymaga upowszechnienia kompetencji medycznej. Kompetencja ta ułatwi pracę dla dobrostanu zdrowia własnego i swoich bliskich (samopomoc zdrowia) oraz pozwoli na wprowadzenie nowych zasad efektywności ekonomicznej dla rozwoju usług telemedycznych.
Organizacja subsydiarnego wsparcia dla dobroczynnych praktyk samopomocy zdrowia, wymaga uwzględnienia najszerszej perspektywy zmian wywoływanych rewolucją komunikacyjną. Witalizacji i humanizacji.
Terminem witalizacja, określam w tym artykule poznawcze wykorzystywanie przez kulturę, cyfrowo poszerzonych wymiarów czasu i przestrzeni.
Terminem humanizacja, określam praktyczne wykorzystywanie przez gospodarkę, kompetencyjnie rozwijanej efektywności pracy dobroczynnej.
Najbardziej skuteczne wykorzystanie czasu i przestrzeni, zapewni oparcie uczenia się przez całe życie na samokształceniu w rodzinie.
Najbardziej skuteczne wykorzystanie kompetencji pracy dobroczynnej, zapewni praktyka solidarności międzypokoleniowej.
Dzięki takiej witalizacji kultury solidarności i humanizacji gospodarki sieci wiedzy, możliwym będzie zastosowanie przy wprowadzaniu usług telemedycznych, dwóch kluczowych zasad efektywności ekonomicznej: Samorządowego wsparcia samodzielności dla solidarności oraz Kompetencyjnej samoregulacji telemedycyny.
Zasad odpowiednich dla wartości określonych w Polskiej Konstytucji oraz dla polityk wsparcia dobrostanu rodzin.
1) Witalizacja kultury
Jedną z pierwszych kulturowych konsekwencji cyfrowego otwarcia nieograniczonych zasobów wiedzy i wynikającego z tego oparcia rozwoju gospodarki na sieci wiedzy, jest rozwój uczenia się przez całe życie. Ta nowa konieczność dla zachowania pozycji zawodowej wobec dynamiki zmian gospodarczych, chcąc nie chcąc, wpływa na całość stylu naszego życia, tworząc z umiejętności samokształcenia jedną z kluczowych kompetencji społecznych.
Ponieważ konsekwencją tego poszerzenia , jest objęcie praktyką edukacyjną wszystkich trzech pokoleń, warto postawić pytanie, czy i jak konieczność ta wpłynie na relacje pomiędzy członkami rodzin, mieszkającymi we wspólnych lub w różnych gospodarstwach domowych.
Rys. 1. Zmiany w uczeniu się przez całe życie. Źródło: opracowanie własne Andrzej Madej.
Z obserwacji rodziców uczestniczących aktywnie w wychowaniu i wykształceniu swoich dzieci widać, że wraz z rozwojem indywidualizacji edukacji w systemie szkolnictwa, wzrasta znaczenie i praktyka wspólnego uczenia się, nie tylko rodziców i dzieci, ale również udział w uczeniu osoby mającej do tego specjalne kwalifikacje. Na schemacie określonej na poziomie „Będzie” jako Mentor.
Należy przewidywać, że najczęściej rolę Mentora podejmować senior (rodzice), czasami nestor (dziadkowie) będący członkami rodziny.
2) Samokształcenie w rodzinie
Ponieważ logiczną konsekwencją będzie powiązanie merytoryczne zakresów edukacji szkolnej i edukacji domowej, należy przewidywać że z czasem Samokształcenie w rodzinie stawać się będzie nie tylko kluczową kompetencją uczenia przez całe życie, ale i paradygmatem całego systemu edukacji.
Świadomość potrzeby wprowadzenia zmian do systemu edukacji, jako reakcji na formalizację (testy) i indywidualizację (edukacja skupiona na uczniu) spsosobów uczenia ujawniła się już ponad 20 lat temu.
Od tego czasu trwają w Europie procesy unifikacji systemów szkolnictwa wyższego (Deklaracja bolońska – 19 czerwca 1999) oraz systemu uczenia się przez całe życie (Europejskie Ramy Kwalifikacji rok 2006).
Rys. 2. Propozycja standardu domowej edukacji pracy solidarnej dla zintegrowania systemu uczenia się przez całe życie wokół samokształcenia w rodzinie. Źródło: opracowanie własne Andrzej Madej.
Wpisując się w te debaty Stowarzyszenie 10 Czerwca postawiło w roku 2008 propozycję oparcia systemu uczenia się przez całe życie na paradygmacie Samokształcenie w rodzinie.
Dla wprowadzenia tej zasady zaproponowano wprowadzenie standardu domowej edukacji pracy solidarnej obejmujący przedmioty Domowej edukacji medycznej, ekonomicznej i historycznej.
3) Możliwe zmiany systemu ochrony zdrowia
Przesłanką procesu modernizacji systemu ochrony zdrowia są, wprowadzane w konsekwencji cyfrowej diagnostyki, procesy formalizacji procedur medycznych.
Procesy te prowadzą do zmian odpowiedzialności w relacjach: Rodzina – chory – lekarz – instytucja medyczna.
Rys. 3. Trzy możliwe strategie zmian systemu ochrony zdrowia, pod wpływem procesu formalizacji procedur medycznych. Źródło: opracowanie własne Andrzej Madej .
Teoretycznie możliwe jest przyjęcie w Polsce każdej z trzech strategii modernizacyjnych.
Humanizacji, Kapitalizacji albo Kontynuacji.
Strategia humanizacji systemu ochrony zdrowia koresponduje z główną zasadą „Samopomoc zdrowia”. Zasadą podkreślającą, że kluczowe dla spójności systemu, jest powszechne uznanie odpowiedzialności człowieka za dobrostan zdrowia własnego i swoich bliskich.
Ta zasada nie oznacza braku współodpowiedzialności lekarza czy instytucji medycznych za stan zdrowia pacjenta. Podobnie jak obecna zasada „Cierpliwości medycznej”, nie oznacza braku współodpowiedzialności pacjenta za swoje zdrowie.
Zasada Samopomoc zdrowia nakłada na człowieka wyłączną odpowiedzialność za dobrostan zdrowia, w fazach profilaktyki i rehabilitacji medycznej.
Natomiast w fazie interwencji medycznej, wprowadzane będą pomocnicze zasady:
albo - w stanach lżejszej zapaści zdrowia - „wspólnego podejmowania decyzji” przez lekarza i pacjenta
albo - w stanach krytycznych zapaści zdrowia – „ratowniczego podejmowania decyzji” przez zespoły instytucji medycznych.
Biegunowo przeciwnie określona jest odpowiedzialność w strategii kapitalizacji systemu ochrony zdrowia. Tu odpowiedzialność za dobrostan zdrowia we wszystkich fazach stosowania medycyny, spoczywa na ośrodku sterującym działaniami człowieka i zarządzającymi procedurami podejmowanymi przez lekarza.
Odpowiednio do brzmienia paradygmatu „Sterowanie zdrowiem”.
Wybór jednego z tych dwóch modeli i odpowiadających im paradygmatów oraz zasad efektywności ekonomicznej, będzie najważniejszym dla wolności wyborem naszej wspólnoty politycznej.
Uważamy, że strategia kapitalizacji prowadzić będzie nie tylko do sterowania zdrowiem, ale i do sterowania życiem. Do końca wolności opartej na osobistej odpowiedzialności za swoje życie.
Trzeca z teoretycznie możliwych strategii kontynuacji, jest możliwa do prowadzenia tylko na wstępnym etapie zmian modernizacyjnych. Trzeba ją jednak wyróżnić, bowiem będzie zapewne forsowana przez ośrodki niechętne wprowadzaniu głębokich zmian wywołanych formalizacją procedur medycznych.
4) Samopomoc zdrowia
Rozpoczęte rok temu otwarte debaty Grupy Inicjatywnej Krakowskiej Strategii Profilaktyki Medycznej o znaczeniu kompetencji uzyskiwanych dzięki profilaktyce medycznej dla rozwoju usług telemedycznych, są kontynuacją badań i pilotaży prowadzonych przez członków Stowarzyszenia 10 Czerwca od roku 2004, a przez pracowników przychodni medycznej ARS-MEDICA od roku 2010.
Rys. 4. Propozycja standardów okresowych przeglądów zdrowia dla zintegrowania systemu profilaktyki medycznej wokół samopomocy zdrowia. Źródło: opracowanie własne Andrzej Madej.
Swoje opinie przedstawiliśmy jesienią ubiegłego roku w czerech stanowiskach, rekomendujących uwzględnienie w strategii modernizacji systemu ochrony zdrowia, zmian zachodzących pod wpływem cyfrowej rewolucji i w kulturze i w gospodarce.
Pierwsza i czwarta rekomendacja: dotyczyły nowych wskaźników ekonomicznych, jako narzędzi wartościowania efektywności ekonomicznej pracy w gospodarce opartej na wiedzy.
Druga i trzecia rekomendacja: dotyczyły przewidywanych zmian standardów i usług w systemie ochrony zdrowia, służących rozwijaniu kompetencji medycznej. A w konsekwencji, służących humanizacji systemu ochrony zdrowia.
Grupa Inicjatywna KSPM opowiada się za Modelem humanistycznym, czyli za strategią humanizacji ochrony zdrowia. Początkiem realizacji tej strategii powinno być zintegrowanie systemu profilaktyki medycznej. Co przedstawiliśmy w drugiej i w trzeciej rekomendacji.
Ustrojowo integracja wymaga wprowadzenia narodowych standardów dla okresowych przeglądów zdrowia, tworzących wielopokoleniowy kręgosłup informacyjny domowych bibliotek pamięci i domowej edukacji medycznej.
Organizacja okresowych przeglądów zdrowia, wymagać będzie realizowania sieciowych polityk społecznych z wykorzystaniem pracy dobroczynnej, materialnych zasobów wspólnot samorządowych i handlowych ofert instytucji rynku usług społecznych (medycznych, edukacyjnych, rekreacyjnych).
5) Humanizacja uczenia i leczenia
Propozycja zintegrowania systemu uczenia przez całe życie odpowiednio do paradygmatu Samokształcenie w rodzinie koresponduje z propozycją zintegrowania systemu profilaktyki medycznej odpowiednio do paradygmatu Samopomoc zdrowia.
Rys. 5. Poziomy standardów i obyczajów dla humanizacji uczenia i leczenia. Źródło: opracowanie własne Andrzej Madej.
Oba modele obejmują trzy poziomy standardów i obyczajów: poziom obyczaju narodowego, poziom obyczaju rodzinnego oraz poziom obyczaju rynkowego (usług społecznych). Wszystkie trzy poziomy gospodarowania wymagają zmodernizowania obecnych obowiązków instytucji gospodarczych (placówek medycznych, zakładów pracy, szkół, instytucji edukacyjnych ), wprowadzenia nowego instrumentarium finansowego wsparcia profilaktyki medycznej oraz wprowadzenia odpowiednich dla nowych rozwiązań kompetencji, kwalifikacji i zawodów.
6) Sektor dobroczynności
Wszystkie proponowane interwencje witalizacji kultury solidarności, wpisują się zatem w proces humanizacji gospodarki. Proces, który jest naturalnym wykorzystaniem darmowych zasobów wiedzy i interaktywnych kontaktów dla dobrostanu społecznego. Proces, który zmniejsza znaczenie kapitału i zysku w motywacjach gospodarczych.
Dzięki cyfrowemu otwarciu, wartościowaniu i działaniu, coraz więcej korzyści osiągać możemy poprzez samodzielnie podejmowaną pracę, czy to z przeznaczaniem jej efektów na wymianę, czy to na bezpośrednie zaspokajanie potrzeb.
Rosnące znaczenie dobroczynnego mobilizowania trudu pracy, uzasadnia nie tylko wprowadzenie kategorii Pracy dobroczynnej i Sektora dobroczynności, do głównego nurtu refleksji ekonomicznej.
Rosnące znaczenie pracy dobroczynnej, staje się też przyczynkiem do utworzenia nowej szkoły refleksji ekonomicznej, nazwanej przez Pawła Drobnego Ekonomią personalistyczną.
Szkoły respektującej Jano -Pawłowo definicję Ekonomii jako roztropnej i dobroczynnej troski nad rozporządzanymi zasobami.
Sektor dobroczynności staje się zatem coraz ważniejszym obszarem aktywności gospodarczej (praxis) wymagającym systematycznej refleksji nad zasobami i relacjami. Podobnie do systematycznej refleksji nad trzema wcześniej uznanymi przez ekonomię sektorami gospodarowania: rolnictwa, przemysłu i usług.
Rys. 6. Sektory gospodarki sieci wiedzy. Źródło: opracowanie własne Andrzej Madej.
Rosnące znaczenie tego sektora dla efektywności ekonomicznej usług społecznych, zobowiązuje do pogłębienia refleksji nad zmianami jego znaczenia w historii gospodarczej.
Rys. 7. Periodyzacja kultur gospodarowania pracą. Źródło: opracowanie własne Andrzej Madej.
Analizę znaczenia Sektora dobroczynności warto poprowadzić wokół historii rozwoju kompetencji dla gospodarowania czasem pracy przez człowieka (kultury gospodarczej). W takiej perspektywie ujawniać też się będzie powiązanie zmian w kompetencji pracy, ze zmianami w roli podmiotów gospodarujących.
Przyjmując wprowadzenie Kapitału i Internetu, za dwa kluczowe momenty w historii kultury gospodarczej, wyróżnić możemy trzy okresy gospodarowania.
(1) Gospodarka naturalna. To okres rozwoju uniwersalnej kompetencji pracy.
Efektywność gospodarowania pracą dobroczynną w rodzinach, początkuje naukową refleksję zwaną "ekonomią". Skupia się ona na praxis w gospodarstwie domowym, jako głównym podmiocie kluczowego sektora gospodarczego.
(2) Gospodarka kapitału. To okres rozwoju specjalizacyjnych kompetencji pracy wymiennej.
Efektywność gospodarowania pracą wymienną w instytucjach gospodarczych, prowadzi do wydzielenia trzech sektorów - rolnictwa, przemysłu, usług. Ekonomia tworzy instrumentarium do pieniężnych wycen i wymiany ryzyk gospodarowania.
(3) Gospodarka sieci wiedzy. To okres rozwoju specjalizacyjnych kompetencji pracy dobroczynnej.
Efektywność gospodarowania pracą dobroczynną w rodzinach, prowadzi do dominującego znaczenia Sektora dobroczynności, dla dobrostanu społecznego. Ekonomia tworzy instrumenty wsparcia kompetencji pracy dobroczynnej, wskaźniki odpowiednie dla oceny polityk społecznych i podmiotów gospodarujących.
Dla ułatwienia projektowania i wartościowania rozwoju gospodarczego, do szerokich badań i ocen procesów i polityk, współcześni ekonomiści coraz częściej wykorzystują informacje pochodzące z Internetu. Wiek XXI zaczyna być określany jako Epoką wskaźników ekonomicznych.
Dla syntetycznego pomiaru skuteczności polityk społecznych, dla rozwoju w Polsce Sektora dobroczynności, Grupa inicjatywna KSPM, zaproponowała w czwartej rekomendacji, wprowadzenie wskaźnika Solidarny Rozwój Wiedzy.
Miary tego wskaźnika monitorują słowa i treści krążące w Internecie. Wskazując na kierunki zmian kultury poznania w zakresie uczenia, leczenia i rekreacji.
7) Nowe zasady efektywności ekonomicznej w systemie ochrony zdrowia
Wprowadzenie do systemu ochrony zdrowia nowych standardów, obyczajów i usług, odpowiadających paradygmatowi Samopomoc zdrowia oraz wprowadzenie do systemu uczenia przez całe życie nowych standardów, obyczajów i usług, odpowiadających paradygmatowi Samokształcenie w rodzinie oraz wprowadzenie nowych wskaźników wartościowania polityk społecznych, pozwoli na wprowadzenie usług integrujących kompetencyjnie profilaktykę i interwencję medyczną, odpowiednio do pięciu zasad efektywności ekonomicznej oraz na określenie pięciu faz strategii witalizacji i humanizacji ochrony zdrowia.
Rys. 8. Pięć zasad efektywności ekonomicznej rynku usług medycznych. Źródło: opracowanie własne Andrzej Madej.
Wprowadzenie nowych standardów, obyczajów i usług medycznych jest odpowiednie dla nowych zasad efektywności ekonomicznej.
1) W odniesieniu do polityk zdrowia zasada:
SAMORZĄDOWEGO WSPARCIA SAMODZIELNOŚCI DLA SOLIDARNOŚCI.
2) W odniesieniu do rynku usług medycznych zasada:
KOMPETENCYJNEJ SAMOREGULACJI TELEMEDYCYNY.
Pomiędzy tymi dwoma kluczowymi zasadami, znajdują się dwie zasady kompetencyjnej integracji oraz zasada „wspólnego podejmowania decyzji” przez pacjenta i lekarza.
Kompetencyjne integrowanie systemu profilaktyki medycznej wymaga wprowadzenia do przychodni Ambulatoryjnej Opieki Specjalistycznej usług: Otwartej medycyny szkolnej, Otwartej medycyny pracy, Telemedycznej Specjalistyki.
Kompetencyjne integrowanie systemu interwencji medycznej wymaga wprowadzenia do przychodni Podstawowej Opieki Zdrowia usług Telemedycznej Kontroli Terapii oraz Telemedycznej Opieki Koordynowanej jako uzupełnienia porad Lekarza Rodzinnego.
Rys. 9. Kompetencyjne integrowanie usług przez użytkowników profilaktyki i interwencji medycznej. Źródło: opracowanie własne Andrzej Madej.
Na podstawie oceny kompetencji uzyskiwanej przez gospodarstwo domowe dzięki Zintegrowanemu systemowi profilaktyki medycznej, lekarz rodzinny będzie mógł efektywnie dysponować wygodnymi do wykorzystania w Zintegrowanym systemie interwencji medycznej usługami: Telemedyczna Kontrola Terapii, Telemedyczne Konsorcjum Specjalistyczne, Telemedyczna Koordynacja Opieki.
Należy się spodziewać, że wprowadzenie wszystkich pięciu zasad efektywności ekonomicznej i odpowiadających im standardów, obyczajów i usług , zajmie ok 10 lat od momentu rozpoczęcia pierwszych pilotaży.
Rys. 10. Pięć faz wprowadzania standardów, zasad i instrumentów rynku usług medycznych. Źródło: opracowanie własne Andrzej Madej.
Pierwszą fazą jest zapoczątkowane kilka lat temu wprowadzanie cyfrowych narzędzi i odpowiadających im technologii do wysokospecjalizowanych klinik i szpitali.
Drugą fazą jest rekomendowane zintegrowanie profilaktyki medycznej, poprzez dostarczenie interaktywnej diagnostyki, interwencji i ratownictwa oraz równoczesną modernizację usług profilaktyki medycznej.
Trzecią fazą będzie upowszechnienie stosowania telemedycyny poprzez przychodnie podstawowej opieki zdrowotnej.
Czwartą, rozpoczętą już kilka lat temu fazą, jest zapewnienie obywatelom dostępu do cyfrowych danych medycznych oraz zapewnienie placówkom medycznym wymiany tych danych, poprzez specjalne cyfrowe platformy.
Piątą fazą będzie wprowadzenie finansowego instrumentarium pomocniczego wsparcia dla rozwoju i wykorzystywania kompetencji medycznych. Czyli połączenie krajowego systemu ubezpieczeniowego z pomocniczym oddziaływaniem wspólnot samorządowych.
8) Rzecznicy zmian
Pierwotną decyzją dla rekomendowanych propozycji witalizacji i humanizacji systemu ochrony zdrowia powinno być narodowe uznanie Strategii Humanizacji systemu ochrony zdrowia. Dobrą okazją do takiego ustalenia, jest zapowiadana przez Ministra Zdrowia na połowę przyszłego roku podsumowanie trwającej od kwietnia tego roku, społecznej debaty o kierunkach zmian systemu ochrony zdrowia .
Dla oceny realności wprowadzania przedstawionych propozycji, warto jest rozpoznać preferencje wśród kluczowych dla polityk zdrowia ośrodków kompetencji i opinii.
Rys. 11. Preferencje wobec trzech strategii zmian systemu ochrony zdrowia. Źródło: opracowanie własne Andrzej Madej.
Szacunkowe proporcje zainteresowania poszczególnymi modelami, wskazują niestety na znaczną przewagę preferencji dla modeli Kapitałowego i Kontynuacji.
Większe zainteresowanie wprowadzenia modelu Humanistycznego, można spotkać wśród osób zarządzających kapitałem inwestycyjnym. Wynika to z biznesowo otwartego nastawienie tego środowiska dla wprowadzania innowacji opartych na realnie rozpoznanych potrzebach.
W Polsce istnieją ustrojowe warunki dla samorządowego wsparcia gospodarstw domowych. Wprawdzie zadania publiczne dotyczące leczenia, uczenia i rekreacji, są porozdzielane pomiędzy działy i poziomy administracji publicznej, ale trwające obecnie programy cyfryzacji administracji, pozwalają na wprowadzenie nowych instrumentów i powiązań.
Tym bardziej, że podjęcie takiego wsparcia kultury solidarności międzypokoleniowej byłoby kontynuacją prowadzonej przez rząd z wielkim powodzeniem społecznym, polityki wsparcia rodziny.
Byłoby rozwinięciem programu Rodzina 500+ odpowiednio do wyzwań zmian gospodarczych.
Wprowadzenia nowych paradygmatów do systemów leczenia i uczenia oraz kilku zasad efektywności ekonomicznej, zapewnić ma wolność gospodarowania oraz subsydiarne wsparcie solidarności międzypokoleniowej.
Czyli trwałość wartości wpisanych do Polskiej Konstytucji.
-------------------
Tekst wystąpienia Andrzeja Madeja, na Konferencji Kultura fizyczna dla kultury poznania. Uniwersytet Ekonomiczny Kraków, 11 czerwca 2018.
Wersja YT prezentacji: https://www.youtube.com/watch?v=QWIcblUTlXc
