Stalin. Biografia

Która to już biografia jednego z największych politycznych morderców świata? 

Gorąco polecana przez ekspertów książka Olega Chlewniuka (Олег Витальевич Хлевнюк, angielska transkrypcja Oleg Khlevniuk): Сталин. Жизнь одного вождя. Jest w tłumaczeniu na angielski: Stalin: new biography of a dictator  i na niemiecki: Stalin: Eine Biographie.

Autor, historyk rosyjski, związany z Archiwami Państwowymi Rosji, obala po raz kolejny uparczywy mit "dobrego cara i złych bojarów" i udowadnia na podstawie zachowanych dokumentów, że Stalin nie tylko był informowany o czystkach i morderstwach popełnianych na prawdziwych czy wyimaginowanych "wrogach rewolucji", ale osobiście je nadzorował i wydawał polecenia.

Z dziennika wizyt w kremlowskim gabinecie Stalina wynika, że Nikołaj Jeżow, szef NKWD (Народный комиссариат внутренних дел) czyli Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, odpowiedzialny za administrację masowych morderstw, był u swojego przełożonego 290 razy w latach terroru 1937/38 i spędził tam 850 godzin na sporządzaniu i kontrolowaniu list najważniejszych osób przeznaczonych do likwidacji - nim sam stał się ofiarą strzału w potylicę, gdy juz wypełnił swoją rolę.

Według Chlewniuka: "Istnieje wiele dokumentów pokazujących, że Stalin osobiście podejmował inicjatywę głównych decyzji o czystkach i masowych aresztowaniach. Wydawał nie tylko rozkazy o aresztowaniu i egzekucjach setek tysięcy ludzi, ale również starannie kontrolował ten proces i osobiście parafował listy członków partyjnej nomenklatury przeznaczonych do egzekucji lub uwięzienia w łagrach, często wydając bezpośrednie dyrektywy co do podjętych środków".

Nie da się zrozumieć dzisiejszej Rosji z jej wstrząsami politycznymi, autorytaryzmem, słabością społeczeństwa obywatelskiego, nieudanym eksperymentem demokratycznym,  i mozolnym, powolnym i trudnym wychodzeniem z moralnego upadku, bez znajomości historii lat 30-tych, lat terroru, które na wiele lat naprzód przetrąciły kręgosłup społeczeństwa i unurzały kraj w morzu krwi.

Chlewniuk uważany jest za jednego z największych znawców epoki stalinowskiej, a jego wiedza oparta jest na pieczołowitym przestudiowaniu zawartości tysięcy dokumentów. Na Zachodzie opublikowano między innymi jego dzieło o Gułagu, nie mające sobie równego w zgromadzeniu faktów.

Sam chyba jednak nie sięgnę po książkę Chlewniuka. Co miałem w życiu przeczytać to już przeczytałem, zadowolę się więc biografią pióra Isaaca Deutschera z roku 1949, mimo jej niedoskonałości spowodowanych brakiem dostępu do istotnych źródeł i wyraźnym ideologicznym skrzywieniem autora.

Ale wszystkim kompletującym swoje księgozbiory poleciłbym książkę Chlewniuka, opierając się na recenzjach i osobistych opiniach znanych mi specjalistów od historii ZSRR.