"Rozstanie" jest czymś więcej niż sentymentalnym melodramatem (...) Jest to studium czasu, przemijania, zrywania związków człowieka z przeszłością i powstawania, rodzenia się nowych możliwości, nowych związków, o ile człowiek czuje się na siłach, aby je akceptować" - pisał jeden z krytyków po premierze w roku 1960.
Dla mnie "Rozstanie" jest czymś innym. Jest wyraźnym odbiciem wcześniejszych "Pożegnań", ale jest również przykrym sygnałem, że wspomnienia nie zastąpią rzeczywistości . Mimo to nie na próżno nazywano Hasa mistrzem klimatu, którym potrafił opisać w swoich filmach niemal wszystko w sposób zdawałoby się na pozór prosto.
Historia opowiedziana poniżej jest historią banalną, jak banalnym bywa też nasze życie.
Oto do małego miasteczka przyjeżdża po wielu latach na pogrzeb ukochanego dziadka jego wnuczka Magdalena. Pochodzi ona z wyższych sfer. Mieszka w Warszawie gdzie występuje w teatrze jako znana aktorka. Po przyjeżdzie odżywają w Magdalenie dawne wspomnienia. Mimo upływu lat jest nadal kobietą atrakcyjną, nie dziwne więc, że wzbudza swoją osobą zainteresowanie pośród miejscowych mężczyzn. Pierwszym z nich jest napotkany przypadkowo, jeszcze w pociągu, młody chłopak o imieniu Olek (Władysław Kowalski) który wprasza się aby Magdalenę odprowadzić do domu. Po dłuższej znajomości ten prowincjonalny marzyciel i wrażliwiec spędzi ostatecznie z nią jedną, jedyną noc.
Darzy Magdalenę głębokim uczuciem również miejscowy mecenas, Oskar Rennert (Gustaw Holoubek), lecz niestety bez wzajemności ze strony Magdaleny.
Tymczasem w Polsce zdążyły zajść zmiany. To już nie jest ta dawna, piękna, szykowna, kulturalna, przedwojenna Polska. Na wierzch wypływają teraz sprawy przyziemne i prostackie. Dawna służąca w rodzinnym domu Magdaleny Wiktoria (Irena Netto) próbuje się ordynarnie odnależć w tej nowej rzeczywistości by zadbać o własne interesy jej samej oraz córki Iwonki.
Znajoma zmarłego, madame hrabina (Maria Gella) pragnie "ustawić" wreszcie swojego niedoprecyzowanego syna, przedwojennego szwoleżera (Adam Pawlikowski) który jednak na złość matce podkochuje się w córce Wiktorii Iwonce.
Dawny podkomendny i ordynans dziadka Magdaleny (Marian Jastrzębski) pragnie uzyskać od niej zgodę na zamledowanie w jej dawnym pokoju czteroosobowej rodziny swojego brata - wiadomo kwaterunek rzecz niezbędna.
Można ostatecznie zamknąć tę filmową opowieść Hasa słowami - samo życie, a życie jak wiadomo to nie bajka. Z tego powodu nastrojowy klimat został momentami świadomie przez reżysera zaburzony. Poza tym, wplótł on dodatkowo w opowiadaną historię znaki ze swoich wcześniejszych filmów: "Pożegnań" i "Wspólnego pokoju"
Krytycy przyjęli czwarty film Hasa nad wyraz chłodno, ale docenili aktorstwo . Bo rzeczywiście jest ono wyrafinowane. Magdalena (w tej roli przedwojenna gwiazda polskiego kina Lidia Wysocka) jest w roli wnuczki niezwykle wiarygodną, podobnie jak Olek (Władysław Kowalski) dla którego film Hasa okazał się ważnym punktem do dalszej kariery; A jeżeli do tego dorzucimy kinowe smaczki, czyli Bogumiła Kobielę w roli kelnera oraz Zbigniewa Cybulskiego w roli znanego aktora to nasz opis zatoczy pełny krąg.
Efekt wizualny podkreśla nastrojowa muzyka Lucjana Kaszyckiego, szepcząca serenada w wykonaniu (jeszcze nie) Tercetu Egzotycznego oraz nastrojowa piosenka Ludwika Jerzego Kerna zaśpiewana przez Sławę Przybylską tutaj https://www.youtube.com/watch?v=kJCKfivWreQ
Film Jerzego Wojciecha Hasa pt. "Rozstanie" dostępny jest na cda. .
