W tym roku wszyscy szponcili. Poznaliśmy Młodzieżowe Słowo 2025

Czym jest „szponcić” i „szpont”? Nowe znaczenia i dawne korzenie

Zwycięskie młodzieżowe słowo „szponcić” ma w języku młodych użytkowników zaskakująco szerokie zastosowanie. Może wyrażać zarówno dezaprobatę („robić coś niewłaściwego, cwaniaczyć, igrać z ryzykiem”), jak i podziw („robić coś ciekawego, szalonego, działać spontanicznie”). Jury zwraca uwagę, że w obecnym użyciu słowo opisuje przede wszystkim spontaniczne akcje, nagłe pomysły i energiczne działanie – nie zawsze w pełni zgodne z zasadami.

Wyraz „szpont” pełni natomiast funkcję nazwy efektu takiego działania: wydarzenia, epizodu, zamieszania czy nieoczekiwanego triku, który nadaje kolorytu codziennym sytuacjom. Historycznie oba słowa funkcjonowały również w gwarach i słownictwie środowiskowym, m.in. w znaczeniu intrygowania czy „kombinowania”, jednak dziś młodzież nadała im zupełnie nowe życie.

Zobacz takżeCo kwartał 5 miliardów. Ciche wsparcie polskiej gospodarki

Dlaczego to właśnie „szponcić” wygrało Słowo Roku 2025?

W plebiscycie Słowo Roku 2025 internauci masowo wskazywali na „szponcić” i „szpont”, a ich wybór w pełni potwierdziło jury. Zdaniem językoznawców z PWN zwycięskie słowa „znakomicie oddają żywiołowość młodzieżowej komunikacji” i pokazują, jak dawne elementy polszczyzny mogą zostać twórczo wykorzystane w nowych kontekstach. Eksperci podkreślili też ich „semantyczną świeżość”, wynikającą z tego, że młodzi użytkownicy języka nadają im nowe, spontaniczne funkcje.

Na podium znalazły się również „6 7” – liczbowy idiom popularny dzięki memom i kulturze internetowej – oraz „OKPA”, określenie służące do żartobliwego, ironicznego domknięcia rozmowy. W finale pojawiły się także m.in. „klasa”, „tuff”, „bro”, „slay”, „twin”, „freaky”, „lowkey” czy „brainrot”. Wszystkie propozycje pochodziły od internautów i spełniały kryteria regulaminowe PWN.

Zobacz takżePolacy ocenili sytuację w ochronie zdrowia. Nowy ból głowy dla rządu

Plebiscyt PWN i rosnąca rola młodzieżowego języka

Oficjalne ogłoszenie wyników plebiscytu odbyło się w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. W jury zasiedli: prof. Anna Wileczek, prof. Marek Łaziński, prof. Ewa Kołodziejek oraz Bartek Chaciński. Ekspertów wspierała młodzieżowa rada konsultacyjna oraz przedstawiciele PWN. Organizatorzy przypominają, że Młodzieżowe Słowo Roku nie musi być ani nowe, ani najpopularniejsze – kluczowa jest jego rola w kulturze językowej młodych ludzi.

W tym roku zwycięzcy pokazują, że język młodzieży łączy przeszłość z teraźniejszością i wciąż się zmienia, czerpiąc zarówno z tradycji, jak i z internetowej kultury memów.