Akademia Cywilizacyjna (6)

Cywilizacje basenu Morza Śródziemnego

Zaliczyć można do nich także występujące w rejonie Morza Kaspijskiego i Czarnego, oraz ich otoczenia.

W zasadzie można mówić o dwóch typach cywilizacji różniących się drogą realizacji – egalitarną i hierarchiczną, oraz stosunkiem do podmiotu cywilizacyjnego – personalizmem i uległością. Oczywiście – obie kwestie oddziałują na siebie i wzajemnie się przenikają.

Na przestrzeni dziejów pojawiały się mutacje tych zależności, ale zasady cywilizacyjne wydają się być stałe.

Obecnie dominująca jest opcja hierarchiczna – można sądzić, że nawiązująca do judaizmu. Jedyną przeciwstawiającą się jest Cywilizacja Polska o charakterze egalitarnym i personalistycznym.

Pierwotną wydaje się być cywilizacja egalitarna – wzorem są Ariowie, która przez długi czas dominowała wśród Słowian. Sukcesywnie była jednak eliminowana i ograniczana.

Cywilizacja Ariów miała też wpływ na Cywilizację Hinduską, a jej mutacje – Celtowie, Grecy miały istotny wpływ na sytuację w Europie. Czy zaliczyć należ do niej Słowian? Chyba to oczywiste, wszakże należy zauważyć, że Słowianie byli rodzimymi mieszkańcami i ten typ cywilizacji był ich naturalnym sposobem organizacji życia społecznego. Stąd nie można mówić o przeniesieniu tego typu cywilizacji na grunt słowiański. Cywilizacja Aryjska i Słowiańska - są tożsame.

Moje obserwacje wskazują, że Cywilizacja Polska jest ostatnią zachowaną w swych zasadach cywilizacją egalitarną o słowiańskim rodowodzie. Formy występujące w innych regionach stopniowo ulegały degeneracji hierarchicznością, ale wszędzie można znaleźć przynajmniej jakieś obyczaje regulacje nawiązujące do wcześniejszych zależności.

Cywilizacja Słowiańska (Aryjska).

(Z uwagi na wskazane zależności – wydaje się, że można utożsamiać te cywilizacje – bez określania, która z nich może sobie rościć „prawo pierwszeństwa”).

Celem cywilizacyjnym – jak w innych – jest trwanie i rozwój. Można nawet sądzić, że trwanie było akcentowane – poprzez nacisk na utrzymanie stabilnych warunków współżycia. Rolę strażników relacji pełnili arya, czyli ludzie honoru, stanowiąc swoistą elitę tego typu zorganizowania społecznego.

Warto zwrócić uwagę, że to społeczeństwo było tu podmiotem cywilizacyjnym, a arya występowali w imię wartości to społeczeństwo kształtującym. W tym sensie w ich gestii było dostosowywanie zasad współżycia do nowych okoliczności, co można uznać za przemienianie celu cywilizacyjnego (warunki rozwoju).

Istotna jest droga realizacji – arya byli sobie równi godnością, a zatem cywilizacja miała charakter personalistyczny. Co ciekawe pojęcie podmiotu cywilizacyjnego może być tu rozszerzone o świat przyrody, a przejawem stanu rzeczy było istnienie świętych gajów i przydawanie takich cech niektórym zwierzętom (pozostałością są święte krowy).

Istotną rolę pełniło pojęcie honoru w specyficznej odmianie, jako dotrzymywanie słowa danego innym, a także ustalonych zasad i ich kultywowanie.

Własność miała ograniczoną rolę i ograniczała się do rzeczy osobistych i związanych z prowadzoną działalnością. Ziemia, woda, powietrze – były własnością wspólną i tym samym cała zbiorowość była zobowiązana do dbania o nie, ale też wszyscy mieli prawo do korzystania z tych zasobów.

Wolność - nie miała ograniczeń formalnych, stąd zasadna jest tu definicja, że wolność to prawo (niezbywalne) do odpowiedzialności. Tylko taka, odpowiedzialna postawa dawała prawo przynależności do bycia człowiekiem honoru (arya).

Pieniądz był środkiem wymiany i to w ograniczonym zakresie.

Cywilizacja hierarchiczna (Żydowska)

W śródziemnomorskim kręgu kulturowym istniało szereg hierarchicznie zorganizowanych cywilizacji . Na pewno do tego kręgu należy zaliczyć Egipt i teren Mezopotamii. Bliższe rozpoznanie wskazuje, że było tam wiele elementów egalitarnych. Do tego Cywilizacja Egipska nie była ekspansywna. Istniała w określonym obszarze. Z kolei cywilizacje Międzyrzecza nie stworzyły spójnych zasad, co powodowało, że ich czas życia był relatywnie krótki.

Okazuje się, że najbardziej spójną ideę cywilizacyjną stworzyli Żydzi, co pozwoliło nie tylko na trwanie, ale i ekspansję. Obecnie jest to dominująca cywilizacja zarówno w Europie jak i innych dużych obszarach globu.

Cel Cywilizacji Żydowskiej – zasadniczym nie jest rozwój i trwanie, a służba Bogu (Jahwe). Dopiero poprzez wypełnianie powinności, niejako „przy okazji” mogą występować elementy rozwojowe.

W poprzednio opisywanych zasadach cywilizacyjnych ZAWSZE występował element rozwoju, chociaż nie był określony docelowy kształt. Jedynie w systemie azteckim (nie opisywanym) występuje podobny żydowskiemu model rozwojowy.

Bardzo często dostrzega się, że Żydzi dążą do władzy nad światem i dążą do tego ze wszystkich sił. Bywa, że to uznaje się za cel cywilizacyjny. Tymczasem przecież Żydzi uważają się za Naród Wybrany, a z racji spełnianej roli (oblubienica – miłośnica Pana), otrzymali dar w postaci roli nadzorcy – administratora. Stąd dążenie do własności obejmującej wszystko. To, co raz znalazło się w żydowskim ręku – już jest przedmiotem ich wieczystych praw do posiadania.

Warto zaznaczyć, że nie jest to własność bezwzględna; gdyby Żyd opuścił wspólnotę i tym samym rolę sługi Jahwe, traci wszelkie prawa .

Wyprzedzając kolejność opisu – widać tu, że wolność ma pejoratywny charakter i związana jest też z utratą godności i honoru (w specyficznym, żydowskim znaczeniu).

Samo określenie celu cywilizacyjnego określa drogę rozwojową, czy też raczej relacje z otoczeniem. Oczywistym jest, że to droga hierarchiczna, a do tego nastawiona na ekspansję – dążenie do podporządkowania sobie całej reszty otoczenia. „Idźcie i czyńcie sobie ziemię poddaną” – to pierwotny nakaz kierowany do Żydów.

Podmiot cywilizacyjny. Tu, jednoznacznie jest nim Jahwe. Naród Żydowski jest tylko wykonawcą poleceń i to tylko upoważnionym do prób wyjaśniania sposobów podporządkowywania się Prawu.

O ile w systemie chińskim Niebo wskazywało kierunek rozwoju, to aplikacja realizacji pozostawała w gestii namiestnika – cesarza.

W przypadku żydowskim – Naród Żydowski otrzymał Prawo, któremu musi się bezwzględnie podporządkować, a kapłani (także później rabini) mogą wskazywać jedynie jakie są formy przestrzegania – niekiedy kuriozalne (znany sposób obchodzenia zakazu podróży w Szabat, jeśli się siedzi - ma ze sobą trochę wody).

Względem innych ludzi, a także reszty otaczającego świata Żydzi zachowują pozycję najwyższą i mają prawo innych traktować jako im podległe „podłoże”.

Zachowywanie zasad postępowania nakazującym dotrzymywanie zobowiązań dotyczy tylko innych Żydów, ale pozwala na wewnętrzną rywalizację, która dotyczy tylko pewnego zakresu, gdyż nie dotyczy uzyskania roli kapłańskiej.

Kwestie wolności, godności i honoru – były już poruszane. Ważną rolę ma własność. Jest to bezwzględne dążenie do powiększania stanu posiadania przez jednostkę, ale jako przedstawiciela Narodu, gdyż faktycznym „właścicielem (lub dzierżawcą) świata” jest Naród Żydowski z racji nadania mu praw do własności przez Jahwe. Czyli własność nie jest własnością indywidualną. Pieniądz jest traktowany jako narzędzie do przejmowania własności.

Stosunek do Prawa jest tu wyraźny – Prawu każdy członek Cywilizacji Żydowskiej podlega w sposób bezwzględny. Nie ma więc żadnych możliwości wpływu na jego kształt, a jedynie sposób wypełniania.

Tyle w ogólnym zarysie można powiedzieć o typach występujących cywilizacji. Z tym, że występowało i dalej występuje wiele mutacji cywilizacyjnych. Choćby opisywane przez Konecznego Cywilizacje takie jak Turańska, czy Bizantyńska.

Obecnie to samo można powiedzieć o Cywilizacji Muzułmańskiej. Zapewne również w Indiach i Chinach da się zauważyć lokalne odmienności. Jednak wskazane ZASADY CYWILIZACYJNE wydają się być uniwersalne i stanowić ZAWSZE podstawę kształtowania się odmienności cywilizacyjnych.

Napomknąć należy, że wcześniejsza myśl cywilizacyjna także eksponowała te zasady. W Ewangelii (Jana) można spotkać zapis słów Chrystusa: „Jestem Drogą, Prawdą, Życiem”. Przekładając je na zasady cywilizacyjne i traktując „Życie” jako odnoszące się do podmiotu cywilizacyjnego - mamy jednoznaczną definicję cywilizacji opartej o wskazane trzy podstawowe zasady.

Identyczne słowa znaleźć można u wcześniej żyjącego myśliciela buddyjskiego. Oznaczać to może, że Jezus miał kontakt i wiedzę myśli Wschodu, bądź Ewangelista już później nawiązał do tamtej myśli.

Analizując sytuację obecną można dostrzec istnienie wpływów opisanych modeli cywilizacyjnych. W naszym kręgu kulturowym wyraźnie dominująca jest Cywilizacja Żydowska, ale ciągle zauważalny jest trend dążący do odtworzenia Cywilizacji Egalitarnej o korzeniach Aryjsko-Słowiańskich. Tu najbardziej skrystalizowaną formą jest wywodząca się z tego dziedzictwa Cywilizacja Polska.

Aby przejść do jej opisu – konieczne jest wprowadzenie jeszcze jednej, sztucznie kształtowanej cywilizacji, a mianowicie – Cywilizacji Katolickiej.

Ten opis, bez wstępnego zaliczenia tej cywilizacji do określonego modelu, jest potrzebny z uwagi na podział jakiego dokonał Koneczny sugerując istnienie Cywilizacji Łacińskiej.

Z przykrością twierdzę, (to dlatego, że długie lata byłem gorącym zwolennikiem istnienia i spełnianej roli przez tą cywilizację), że CŁ jest mentalnym wytworem Konecznego, który próbował wyjaśnić i ustalić rolę Kościoła Katolickiego w kształtowaniu stosunków społecznych w Europie, a i na świecie, gdyż pozycja państw europejskich była w tamtym czasie dominująca.

Tymczasem, w świetle koncepcji cywilizacyjnych, można twierdzić, że KK stworzył zestaw regulacji, które można uznać za tworzące Cywilizację Katolicką i nadać im uniwersalny charakter.

Warto więc doktrynę KK potraktować jako doktrynę cywilizacyjną.

CDN