Podejmowanie decyzji o wydaniu drukiem własnych tekstów nie jest trudne tym bardziej, że możemy widzieć gotowy już tekst na ekranie komputera. Wystarczy kilka dotknięć opcji programu, by mniej lub więcej zmienić, poprawić. Jednak decyzja o utrwaleniu na papierze już nie jest taka prosta.
Jeżeli ktoś chce samodzielnie nadać wymierny kształt swojej twórczości, może sporządzić sobie kilka makiet, które w przyszłości ułatwią wybór formatu. Jak zabrać się za wykonanie wzorcowego modelu, który będzie też można wykorzystać w przyszłości ?
Format książki jest czymś stałym w procesie wydawniczym i o ile każda książka może mieć dowolne wymiary, to w praktyce wydawniczej stosuje się kilka standardowych formatów.
Przykład publikacji w formacie A4 w układzie poziomym
Podstawowym formatem obowiązującym w kontaktach z wydawnictwem jest format A4 (210 x 297 mm) w układzie pionowym. W tym formacie autor przygotowuje swój tekst do dalszego opracowania.
Wydawnictwo musi dokonać transformacji tekstu przygotowanego przez autora na wymiar książki dostosowany do treści książki, załączników graficznych, a także pewnej tradycji kontynuowanej przez wydawnictwo.
Zasady, które tu opiszę, obowiązują przy wykonaniu każdej makiety książki, ja ograniczę się jedynie do trzech podstawowych formatów. Sugerowałbym bardzo staranne wykonanie takiej makiety w trzech podstawowych wymiarach – by służyły wszystkim członkom grupy literackiej. Z takim przesłaniem przystępuję do kontynuacji tematu.
Proponuję przygotowanie stu kartek papieru stosowanego do drukarek komputerowych. Jest to papier oznaczony technicznie jako „offset gramatura 80g/m2”.
Wielokrotnie zrealizowałem projekt książki na tym właśnie papierze, nawet z fotografiami barwnymi, a książka nic na tym nie straciła.
Trzeba jeszcze doposażyć się w cztery kartki kartonu – nawet takiego z bloku do rysowania dla uczniów, w formacie A4.
Drugim etapem jest złożenie dwóch zestawów z kartek A4 po 50 sztuk każdy. Oba – uzupełniamy „okładką” z kartonu. Ważne, żeby to był zdecydowanie grubszy arkusz, niż kartki znajdujące się w środku.
Dalsze prace sugeruję powierzyć wybranej pracowni introligatorskiej.
Tak złożone dwa zestawy 50 kartkowe (100 stron każdy) introligator sklei klejem po dłuższym boku. Po wyschnięciu kleju jeden z bloczków przecinamy w połowie dłuższego boku. W ten sposób otrzymujemy trzy wzorcowe makiety podstawowych formatów książki.
Przykład publikacji w formacie A5
Jedną z połówek pozostawiamy bez zmian – będzie to format A5 (148 x 210 mm)
Przykład publikacji w formacie 132 x 184 mm < A5 - jest to chyba najbardziej wdzięczny format dla niewielkich tomików poetyckich
Drugą z połówek proponuję przyciąć na format 132 x 184 mm – który wielokrotnie sprawdził się do wydania wierszy.
Drugi blok proponuję przyciąć na format B5 o wymiarach 170 x 240 mm – bo wiele drukarni ten wymiar jako maksymalny przyjmuje do wykonania. Ten format jest nie tylko, że bardzo ładny, ale też i uniwersalny – przy wszystkich rodzajach publikacji.
Przykład publikacji w formacie B5 (170 x 240 mm) - format na wspomnienia, na wybory wierszy, dla publikacji popularno-naukowych a także jako albumy fotograficzne - w układzie pionowym lub w układzie poziomym, w oprawie twardej czy też w oprawie miękkiej
Proponuję też, aby Introligator uzupełnił te trzy makiety o stosowną do formatu oprawę twardą – ale już bez wklejania.
Ten drobny zabieg pozwoli w przyszłości bardzo starannie i trafnie dobrać format przyszłej książki czy tomiku wierszy. Pozostaje nam jeszcze na zewnętrznej okładce oznaczyć każdy z tych formatów.
Jeżeli ktoś planuje wydanie książki jako album rodzinny czy fotograficzny – może ten zestaw makiet uzupełnić o wydanie albumowe – w formacie A4 w układzie poziomym. W przypadku takiego albumu trzeba jednak zastosować 50 kartek papieru kredowego z obu stron. Tu gradacja powinna być chociaż na poziomie 130 g/m2 – bo to jest format właściwy dla publikacji albumowych. Ten album sugerowałbym skleić po boku krótszym, aby uzyskać układ poziomy i w tym przypadku sugerowałbym dodać oprawę twardą – wklejoną już na stałe.
Tak przygotowany zestaw będzie miał charakter uniwersalny a przy 100 stronach łatwo będzie określić grubość przyszłej książki w zależności – ile będzie liczyć stron w projekcie.
Wykonanie tych makiet na papierze niezadrukowanym ma sens. Gdyby to był papier zadrukowany – wtedy następuje pewne zasugerowanie opracowania wnętrza. Czysty – niezadrukowany papier ułatwia wyobrażenie sobie przyszłej książki na podstawie projektu jej layout widocznego na ekranie komputera lub wydrukowanego na drukarce komputerowej.
Dlaczego polecam wykonanie tych makiet przez introligatora, a nie samodzielnie ?
Wielu autorów jest w stanie samodzielnie przygotować projekt swojej książki a formatowanie tekstu powierzają osobom przypadkowym – wszystko w tym celu, aby jak najbardziej ograniczyć koszt przygotowania książki do drukowania. A potem spotykam się z uwagami, że kiepska była drukarnia…
Zobacz też:
https://www.salon24.pl/u/dobrezycie/1106433,zdalne-nauczanie-a-dobrze-napisany-podrecznik
