Jan Bodakowski
Sowieccy partyzanci 1941-1944. Mity i rzeczywistość
Nakładem wydawnictwa Zysk ukazała się monumentalna 656 stronicowa praca „Sowieccy partyzanci 1941-1944. Mity i rzeczywistość” autorstwa Bogdana Musiała.
Sowieckie koncepcje wojny partyzanckiej stworzył Feliks Dzierżyński - ojciec sowieckiego aparatu terroru WCzK. Sabotażowa i dywersyjna działalność sowieckich oddziałów partyzanckich w II RP miała miejsce przed, w trakcie i po wojnie 1920 roku. Nieustanny sowiecki terroryzm miał miejsce na zachodniej Białorusi na kresach II RP do 1925 roku. Przy granicy z II RP sowieci stworzyli strukturę na wypadek zajęcia terenów sowieckich w wyniku wojny z zachodnim sąsiadem, w tym też ukryte magazyny broni. W ZSRR specjalne szkoły szkoliły w zakresie sabotażu i dywersji. W okupowanej przez sowietów wschodniej Ukrainie sowieci mieli kadrę 1460 sowieckich dywersantów, zaminowane 120 mostów i 1640 budynków. W okupowanej przez sowietów Białorusi było 3000 dywersantów, 50.000 karabinów w tajnych magazynach broni.
W 1937 roku w ramach wielkiej czystki Stalin zlikwidował wszystkich dywersantów sowieckich i cały personel szkół, całe struktury budowane od 1925 roku i tajne magazyny broni.
W 1941 Niemcy zaatakowali sowietów. Armia Czerwona poniosła klęskę i uciekała w panice. Stalin nakazał wszczęcie z Niemcami wojny partyzanckiej. Odziały sowieckiej partyzancki tworzyli lokalni komuniści dowodzeni przez funkcjonariuszy NKWD. Na terenach sowieckich powołano kolejny raz szkoły sabotażu i dywersji. W strefie frontu działań sabotażowych i dywersyjnych dokonywały też oddziały Armii Czerwonej, GRU i NKWD.
W 1941 roku białoruscy cywile woleli wspierać Niemców niż sowiecką partyzantkę. W 1942 w wyniku niemieckich represji i sowieckiej kontrofensywy liczebność sowieckiej partyzantki zaczęła rosnąć. Prócz walki z Niemcami sowieccy partyzanci na Białorusi przerzucali na wschód rekrutów i trzodę (konie, krowy). Sowieccy partyzanci dokonywali też na zlecenie Armii Czerwonej łapanek rekrutów i grabieży mienia cywilnej ludności – unikających poboru przymusowego rozstrzeliwano, grabieże uzasadniano tym, że ZSRR nie zapewniał partyzantom aprowizacji. Sowiecka partyzantka prowadziła też dla Armii Czerwonej działania wywiadowcze. Zadaniem partyzantki był też kontrwywiad, Niemcy umieszczali w oddziałach partyzanckich swoich agentów – często Żydów.
Partyzantka sowiecka liczyła w 1944 roku 188.000 osób, 122.000 z nich walczyły na Białorusi – stanowiło to 49,1% sowieckich sił partyzanckich. Reszta partyzantów walczyła w Rosji 39,4%, na Ukrainie 8,7% i w innych republikach 2,8%. Sowieccy partyzanci walczyli z Niemcami, Polakami i Ukraińcami (którzy walczyli też z Polakami).
Do sowieckiej partyzantki wcielano na początku siłą, potem w wyniku eskalacji niemieckiego terroru, do sowieckiej partyzantki zgłaszali się ochotnicy. Nieliczne kobiety w sowieckich oddziałach partyzanckich były ofiarami seksualnej przemocy ze strony partyzantów. Partyzanci żyli w ekstremalnych warunkach, nieustanie brakowało im wszystkiego – w tym i soli co powodowało choroby. Odziały targane były konfliktami wewnętrznymi. Jedną z perfidnych metod sowieckiej partyzantki było dokonywanie zbrodni pod fałszywą polską banderą.
Jan Bodakowski
Inne tematy w dziale Kultura
