Jan Bodakowski
Komuniści wobec środowisk twórczych
Nakładem Instytutu Pamięci Narodowej ukazał się 440 stronicowy zbiór artykułów naukowych „Nadzorcy. Ludzie i struktury władzy odpowiedzialni za działania wobec środowisk twórczych, naukowych i dziennikarskich”.
Jak informuje IPN publikacja poświęcona jest „strukturom partyjnym, aparatu bezpieczeństwa i cenzury oraz ich przedstawicielom, którzy zajmowali się środowiskami twórczymi, naukowymi i dziennikarskimi w PRL”.
W pierwszy artykule Konrad Rokicki opisał kompetencje decyzyjne Związku Literatów Polskich, Ministerstwa Kultury i Sztuki, Wydziału Kultury KC i Sekretariatu KC PZPR w dziedzinie literatury. W drugim artykule Zbigniew Bereszyński opisał Służbę Bezpieczeństwa jako instrument nadzoru nad środowiskami twórczymi, dziennikarskimi i naukowymi w województwie opolskim. Trzeci artykuł Bożena Stokłosa poświęciła relacjom środowiska artystów plastyków w PRL ze strukturami władzy.
Kolejne teksty Patryk Pleskot poświęcił działającemu od 1944 do 1947 roku Ministerstwo Informacji i Propagandy, Mariusz Patelski działaniom Wojewódzkiego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w Opolu wobec lokalnych środowisk dziennikarskich w latach 1950–1956, Paweł Miedziński kontroli nad publikacjami zdjęć, Tomasz Leszkowicz wydziałowi prasowemu KC PZPR w latach „gierkowskiej prosperity” (1971-1975), Piotr Donefner pionowi propagandy KC PZPR w latach 1986–1990.
W ostaniach artykułach Przemysław Benken opisał działalność redakcji „Żołnierza Polskiego” i Wytwórni Filmowej „Czołówka” w latach 1962–1973 w świetle donosów informatora/tajnego współpracownika Szefostwa Wojskowej Służby Wewnętrznej Donata Czerewacza, Grzegorz Majchrzak funkcjonariuszy rozpracowujących „Tygodnik Solidarność” w latach 1981–1984, Andrzej W. Kaczorowski funkcjonariuszy SB kontrolujących redakcje prasy Stowarzyszenia PAX, Konrad Rokicki działalność Jerzego Putramenta, Rafał Łatka postać Stanisław Wałach ubeka o ambicjach literackich, Daniel Przastek walkę władz z opozycją wśród aktorów w stanie wojennym,
Michał Podolak postać Adama Ważyka.
W ostaniach artykułach Tadeusz P. Rutkowski opisał Komisje Oświaty i Nauki KC PZPR w latach 1957–1971, Łukasz Garbal działalność centralnej Komisji Kwalifikacyjnej do spraw Kadr Naukowych, Bartłomiej Kapica marksistowskich rewizjonistów w nauce PRL w latach 1960–1967.
Jan Bodakowski
