Odszkodowania dla wszystkich

Nie będzie to notka o rozpoczęciu  w Polsce poszukiwań miejsca pochówku "bohaterskich żołnierzy UPA". Pisze o tym salon24 a  ze swojej strony wkleję krótki film, jak rozpoczęto poszukiwania.

Ukraińcy przeszukują obecnie  ziemie w województwie podkarpackim, ale to dopiero pierwsza z czterech lokalizacji. Można powiedzieć, że sprawa jest rozwojowa. 

Będzie to notka o deportacji, zbrodniarzach i ich ofiarach.  Jeszcze mamy czas by reagować, by pod koniec roku nie obudzić się z myślą, że jesteśmy narodem zbrodniarzy. Jeśli chodzi o myślenie, to sobie tak myślałem i wylazło mi, że jeśli teraz Niemcy, Izraelici, Ukraińcy i Rosjanie  zażądają od nas odszkodowania, to może przewyższyć nasze żądania od Niemiec (ponad 4 bln zł).

Zaczynam.

Deportacje 1944–1951. Milczenie polskiego rządu wobec ustawy Ukrainy

16 lipca 2025 roku Rada Najwyższa Ukrainy uchwaliła, a prezydent Wołodymyr Zełenski podpisał ustawę uznającą deportacje obywateli Ukrainy w latach 1944–1951 za bezprawne i zbrodnicze akty. Chodzi o przymusowe przesiedlenia ludności ukraińskiej z terenów, które wówczas należały do Rzeczypospolitej Polskiej. Ustawa nie tylko przywraca pamięć historyczną, ale także daje możliwość wypłaty jednorazowej rekompensaty dla poszkodowanych i ich rodzin.

Ukraińska strona jasno mówi: była to tragedia setek tysięcy ludzi. Wysiedlenia, konfiskaty majątku, ograniczenia praw obywatelskich – wszystko to naznaczyło los całych rodzin. Państwo ukraińskie dziś stara się częściowo zadośćuczynić krzywdom.

A jak zareagował rząd polski? Oficjalnej reakcji nie ma. Ani Ministerstwo Spraw Zagranicznych, ani premier, ani prezydent nie odnieśli się publicznie do treści tej ustawy. To milczenie rodzi pytania.

Dlaczego brak stanowiska? Być może temat uznano za zbyt drażliwy w relacjach polsko-ukraińskich.

Być może rząd nie chce otwierać trudnej debaty historycznej, która prowadziłaby do oceny polityki władz Polski z tamtego okresu.

A może to świadome „przemilczenie”, które ma chronić bieżące interesy polityczne i dyplomatyczne.

Jedno jest pewne – brak reakcji ze strony Polski wygląda jak unikanie odpowiedzialności za historię. Władze Ukrainy nazwały rzeczy po imieniu, Polska zaś wybrała milczenie.

Dla obywateli, dla historyków i dla tych, którzy pamiętają losy rodzin deportowanych, takie przemilczenie jest trudne do zaakceptowania. Prawda historyczna nie znika, nawet jeśli próbuje się ją ukrywać.

Tłumaczenie na język polski:

USTAWA UKRAINY

O zmianie Ustawy Ukrainy „O przywróceniu praw osób deportowanych ze względu na przynależność narodową” w zakresie uznania za deportowanych obywateli Ukrainy, którzy w latach 1944–1951 zostali przymusowo przesiedleni z terytoriów, na których zwartą grupą mieszkała ludność ukraińska i które wówczas wchodziły w skład Rzeczypospolitej Polskiej

Rada Najwyższa Ukrainy postanawia:

I. Wprowadzić do Ustawy Ukrainy „O przywróceniu praw osób deportowanych ze względu na przynależność narodową” (Wiadomości Rady Najwyższej Ukrainy, 2014 r., nr 26, art. 896 z późniejszymi zmianami) następujące zmiany:

Ustęp drugi artykułu 1 otrzymuje brzmienie:

„deportacja – przymusowe przesiedlenie narodów, mniejszości narodowych oraz osób ze względu na przynależność narodową z miejsc ich stałego zamieszkania na podstawie decyzji podjętych przez organy władzy byłego ZSRR, republik związkowych, Rzeczypospolitej Polskiej, w tym na podstawie umów międzynarodowych ZSRR/USRR z Rzecząpospolitą Polską w latach 1944–1951”.

Część pierwsza artykułu 3 otrzymuje brzmienie:

„Ukraina uznaje deportacje narodów, mniejszości narodowych oraz osób z miejsc stałego zamieszkania na podstawie decyzji podjętych przez organy władzy byłego ZSRR, republik związkowych, Rzeczypospolitej Polskiej, w tym na podstawie umów międzynarodowych ZSRR/USRR z Rzecząpospolitą Polską w latach 1944–1951, za bezprawne i zbrodnicze akty, dokonane wobec nich, oraz określa przywrócenie praw obywateli Ukrainy spośród osób deportowanych jako jeden z priorytetowych kierunków rozwoju politycznego, społeczno-ekonomicznego, kulturalnego i duchowego społeczeństwa”.

Część pierwszą artykułu 4 uzupełnić ustępem szóstym w brzmieniu:

„osób, które w latach 1944–1951 zostały przymusowo przesiedlone jako osoby pochodzenia ukraińskiego (co wiązało się z konfiskatą majątku, ustanowieniem reżimu specjalnych osiedli i ograniczeniem praw politycznych, społecznych, ekonomicznych i kulturalnych) z terytoriów, na których zwartą grupą mieszkała ludność ukraińska i które wówczas wchodziły w skład Rzeczypospolitej Polskiej, na podstawie decyzji podjętych przez organy władzy byłego ZSRR, republik związkowych, Rzeczypospolitej Polskiej, w tym na podstawie umów międzynarodowych ZSRR/USRR z Rzecząpospolitą Polską w latach 1944–1951 (dalej – osoby, które w latach 1944–1951 zostały przymusowo przesiedlone jako osoby pochodzenia ukraińskiego z terytoriów, na których zwartą grupą mieszkała ludność ukraińska i które wówczas wchodziły w skład Rzeczypospolitej Polskiej)”.

Część drugą artykułu 5 uzupełnić słowami: „Rzeczypospolitej Polskiej (Republiki Polskiej)”.

Tytuł artykułu 7 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 7. Tryb i warunki rekompensaty dla deportowanych osób, które powróciły na Ukrainę na stałe zamieszkanie”.

Uzupełnić nowym artykułem 71 o treści:

„Artykuł 71. Pomoc pieniężna osobom, które w latach 1944–1951 zostały przymusowo przesiedlone jako osoby pochodzenia ukraińskiego z terytoriów, na których zwartą grupą mieszkała ludność ukraińska i które wówczas wchodziły w skład Rzeczypospolitej Polskiej

Osoby, które w latach 1944–1951 zostały przymusowo przesiedlone jako osoby pochodzenia ukraińskiego z terytoriów, na których zwartą grupą mieszkała ludność ukraińska i które wówczas wchodziły w skład Rzeczypospolitej Polskiej, mają prawo do jednorazowej pomocy pieniężnej.

W przypadku śmierci osoby wskazanej w części pierwszej niniejszego artykułu po przyjęciu odpowiedniej decyzji jednorazowa pomoc pieniężna wypłacana jest spadkobiercom tej osoby (małżonkowi, a w przypadku jego braku – dzieciom).

Wysokość, tryb przyznawania i wypłaty jednorazowej pomocy pieniężnej określa Rada Ministrów Ukrainy”.

Artykuł 9 po ustępie szóstym uzupełnić nowym ustępem o treści:

„zatwierdza tryb przyznawania i wypłaty jednorazowej pomocy pieniężnej osobom, które w latach 1944–1951 zostały przymusowo przesiedlone jako osoby pochodzenia ukraińskiego z terytoriów, na których zwartą grupą mieszkała ludność ukraińska i które wówczas wchodziły w skład Rzeczypospolitej Polskiej”.

W związku z tym ustępy siódmy – dziesiąty uznać odpowiednio za ustępy ósmy – jedenasty.

II. Przepisy końcowe

Niniejsza ustawa wchodzi w życie po upływie sześciu miesięcy od dnia jej ogłoszenia, z wyjątkiem punktu 2 niniejszego rozdziału, który wchodzi w życie następnego dnia po dniu ogłoszenia tej ustawy.

Rada Ministrów Ukrainy w terminie sześciu miesięcy od dnia następującego po dniu ogłoszenia niniejszej ustawy:

dostosuje swoje akty normatywno-prawne do niniejszej ustawy;

zapewni dostosowanie aktów normatywno-prawnych ministerstw i innych centralnych organów władzy wykonawczej do niniejszej ustawy.

Przewodniczący Rady Najwyższej Ukrainy

R. STEFANCZUK

m. Kijów, 16 lipca 2025 roku