Aby opisać i przeanalizować „ wszystko co się wiąże z rodziną ” trzeba podać jej spójną i jednoznaczną definicję, a nie jest to ani proste, jakby się to z pozoru wydawało, ani w wielu przypadkach - mało skomplikowane. Już od dziecka spotykamy z pojęciem:” rodzina ”. Rodzice mówią nam, że należymy do rodziny X i tutaj w miejsce tej litery należy podać nazwisko. Nasze nazwisko będące jednocześnie nazwiskiem naszego ojca i także stanowiące nazwisko naszej rodziny. To jest sytuacja zwykle spotykana i w niektórych przypadkach istnieją od niej odstępstwa. Naszą rodzinę, tzw. Małą rodzinę tworzą rodzice i dzieci. Rodzinę wielką obejmują przynajmniej trzy pokolenia. O rodzinie monogamicznej mówimy wówczas, gdy oparta jest ona na małżeństwie jednego mężczyzny z jedną kobietą. Tego typu rodzina jest typowa, normalna, najczęściej spotykana w państwach cywilizowanych, przede wszystkim w kulturze europejskiej, chrześcijańskiej, tak więc możemy mówić o o innych niż Europa kontynentach, do których przed wiekami przybyli kolonizatorzy, czy też osadnicy ( np. Ameryka Południowa, Ameryka Północna, Australia itd.). Należy zaznaczyć, że obecnie, na początku dwudziestego pierwszego stulecia pojawiają się na całym świecie ruchy podważające konieczność czy też normalność społeczeństw, na które składają się rodziny monogamiczne. Sprawia to, iż proponowany przez te „ odstępcze nurty ” model rodziny eksponuje :rodziny poligamiczne – oparte na związku małżeńskim z wieloma osobami: na wielożeństwie ( tzw.poliandrii ) kobiety z mężczyznami albo na wielożeństwie ( poligynii ) – małżeństwie mężczyzny z kobietami. Na niektórych kontynentach ( Afryka, Azja) tego typu rodziny istnieją w społeczeństwach prymitywnych od wieków, jednak na gruncie europejskim i jemu podobnym – są małżeństwami absolutnie egzotycznymi, nie przystającymi do miejscowej kultury, religii, czy też cywilizacji. W ostatnich latach szczególnie lansuje się małżeństwa homoseksualne, tj. związki dwóch osób tej samej płci (kobiety z kobietą, mężczyzny z mężczyzną) ze zrozumiałych względów nie posiadające możliwości prokreacji, w wielu przypadkach żądające wprowadzenia zgody na adoptowanie dzieci z innych rodzin. Z wielu względów taki model „ rodziny (?)” wydaje się mi ogromnym nadużyciem pod względem natury człowieka, moralności, humanizmu, estetyki, zasad stosunków międzyludzkich.
Czym jest rodzina? Nauki społeczne mówią, że rodzina jest podstawową komórką życia społecznego. Jest ona naturalną społecznością, w której mężczyzna i kobieta między którymi zaistniało uczucie (należy odróżnić dojrzałą miłość, której symbolem jest trwały ogień i pożądanie , którego symbolem jest dym ) i stanowią związek posiadający zdolność przekazywania życia, a co za tym idzie mogą po krótkim czasie stanowić tzw. Rodzinę małą ( rodzice i dzieci). Po wielu latach związek ten rozrastał się i rozprzestrzeniał w czasie i przestrzeni do społeczności tzw. Rodziny wielkiej ( przynajmniej trzy pokolenia). Ogromna doniosłość rodziny dla każdego z jej licznych członków w ustroju rodowym, we wspólnocie gospodarczej i osadniczej, nadawała wielkie znaczenie dokładnej znajomości stopni i gałęzi pokrewieństwa i powinowactwa, ściśle określających rodzaj i charakter stosunków towarzyskich, zależności, przywilejów i obowiązków oraz reguł i form grzeczności. Większość nazw określających te stosunki uległa stopniowemu zapomnieniu w miarę wzrostu roli instytucji państwowych i społecznych ( np. szkół, domów dla ubogich, domów dla starców, banków, kas pożyczkowych) i kurczenia się znaczenia rodziny w życiu jej członków. Niektóre z nich już w XVI wieku były ledwo zrozumiałe. Dziś zachowały się najbardziej ogólnikowe, dotyczące całkiem już wąskiego kręgu najbliższej rodziny. Niektóre nazwy „rodzinne” są interesujące językowo, bo dzieje większości z nich w mowie polskiej dotyczy zamierzchłych czasów . Niektóre są proste: macocha, to zona ojca w stosunku do dzieci z jego poprzedniego małżeństwa. Ojczym, to mąż matki w stosunku do dzieci z jego poprzedniego małżeństwa. Ale: żona brata ojca, to – stryjna, stryjenka, dziś częściej - ciotka. Warto wspomnieć o typach rodzin: rodzina patriarchalna, charakteryzująca się silną władzą najstarszego mężczyzny w rodzinie albo w rodzie, rodzina matriarchalna, hipotetyczna forma rodziny w pewnej fazie społeczeństw pierwotnych, w której dominująca rolę odgrywała kobieta – matka, rodzina patrylinearna, w której dziecko włączane jest do rodu ojca, rodzina matrylinearna, w której dziecko włączane jest do rodu matki, rodzina patrylokalna, w której kobieta włączana jest do lokalnej grupy, w której żyje mąż, rodzina matrylokalna, w której mężczyzna włączany jest do lokalnej grupy, w której żyje żona. I proszę ocenić pod każdym względem jak przejrzyste i czyste jest małżeństwo monogamiczne, tak wprost przynależne do cywilizacji europejskiej: greckiej, chrześcijańskiej...
Płytka Pioneera - przekaz z Ziemi dla obcych cywilizacji
Płytki umieszczone na sondach kosmicznych Pioneer 10 i Pioneer 11. Są to aluminiowe plakietki pokryte cienką warstwą złota o wymiarach 15 x 23 cm (6 x 9 cali) z wygrawerowanymi informacjami dla ewentualnych znalazców. Plakietki stanowią przesłanie lub przekaz dla kosmicznych istot pozaziemskich. Jest to informacja w formie graficznego listu skierowana do obcych cywilizacji.
Plakietki zostały zaprojektowane w roku 1971 przez Franka Drake'a wspólnie z Carlem Saganem z nadrukowanymi informacjami o naszej cywilizacji, a następnie zostały umieszczone na pokładzie sondy kosmicznej Pioneer 10 wystrzelonej 3 marca 1972 w kierunku Jowisza. Rysunek na płytce wykonała Linda Salzman (była żona Carla Sagana). Drugi egzemplarz plakietki znalazł się na pokładzie sondy Pioneer 11 wyniesionej 5 kwietnia 1973 roku. ( za Wikipedia )
Autorytet , stałość i życie w związkach rodzinnych stanowią podstawy wolności , bezpieczeństwa, a także braterstwa w społeczeństwie. Rodzina jest wspólnotą, w której od dzieciństwa można się nauczyć i przyswoić sobie wartości moralne i w sposób mądry korzystać z wolności. Poza tym, a może przede wszystkim życie rodzinne jest doskonałym i jedynym w swoim rodzaju wprowadzeniem do życia społecznego. Rodzina winna, jak się wydaje, żyć w taki sposób, być może jest to we współczesnych czasach zbyt idealistyczne oczekiwanie, by jej członkowie otaczali troską i pomocą ludzi młodych i starych, osoby upośledzone, czy też ubogie. Natomiast rodzinie powinny pomagać i ochraniać je odpowiednie instytucje państwowe i społeczne. Tam gdzie rodziny nie są w stanie same wypełniać swoich funkcji, inne społeczności, takie jest moje przekonanie, z własnej woli i potrzeby wspólnotowej , muszą uznać za swój obowiązek udzielanie im pomocy i wsparcia. Zgodnie z zasadą pomocniczości większe wspólnoty nie mogą ingerować w życie rodzin, czy też przywłaszczać sobie ich uprawnień. I takie relacje w przypadku rodzin wydają się być za konieczne i powszechnie obowiązujące, nawet wtedy, gdy obowiązujące w danym kraju prawo ich nie uwzględnia.
Rodzina jako taka jest jak korzeń wielkiego drzewa genealogicznego. Jest to oczywiście potraktowanie rodziny w sposób symboliczny. O narodzie mówi się, iż jest wielką rodziną, co oznacza, że składa się on z wielu pokoleń ludzi, niepoliczalnej liczby tzw. Małych rodzin, przechodzących w tzw. Wielkie rodziny a łączą je : wspólna historia, język, zwyczaje, obyczaje, tradycja, wiara a nawet narodowe stroje, doświadczenia, i …narodowe potrawy. W literaturze symbolem rodziny jest bardzo często wielkie drzewo wyrastające jednym pniem z dobrej gleby. W moim tomiku poezji:Drzewo – Stan , wydawnictwo SWA Ottonianum, 1993 napisałem: * urodziłem się w domu porosłym bluszczem/ i winną latoroślą / wspartym o korzenie chlebowego drzewa / urodziłem się z ojca zacnego i matki dobrej/w łożu małżeńskim solidnym dębowym/ przywołany z bezdechu zdumienia / solidnym klapsem akuszerki starej daty / czułem zapach świec przesiąkłych żółtym woskiem / i wpatrywałem się w migoczący płomień życia / a tak mało go było / gdyż pamiętałem jeszcze Potężne Światło (…)*. Nie zamierzam dokonywać recenzyjnego rozbioru treści tej poezji ale potwierdza ona, iż rodzinne relacje symbolizuje najwierniej obraz drzewa, zakorzenionego, wzrastającego, rozgałęziającego się, stanowiącego jedną, wielką całość. To rodzina. To także naród.
Definicja naukowa ( ale nie tylko) rodziny jest następująca: Rodzina, jako instytucja społeczna jest w kręgu ciągłego zainteresowania wielu naukowców i specjalistów: socjologów, psychologów, pracowników socjalnych, pedagogów oraz wielu innych dziedzin nauki i praktyki. Wszystkie nauki w nieustannych badaniach nad rodziną wypracowały liczne, mniej lub bardziej szczegółowe, definicje określające rodzinę i jej charakter.Augustin Comte, którego definicja rodziny, jako bardzo prosta bywa jedną z częściej przytaczanych w różnorodnych opracowaniach naukowych. Określa ona rodzinę jako podstawową grupę społeczną, na której opiera się społeczeństwo. Podejście systemowe zakłada, że rodzina jest systemem, który należy rozpatrywać całościowo. Założenie to oznacza wiele następstw, jak chociażby takie, że zmiana w jednej części systemu rodzinnego powoduje zmianę w pozostałych jego częściach. Współczesne przeobrażenia rodziny każą odchodzić od ujmowania jej w kategoriach strukturalnych na rzecz nastawienia komunikatywnego. Zgodnie z takim podejściem można rozumieć rodzinę jako „duchowe zjednoczenie szczupłego grona osób skupionych we wspólnym ognisku domowym aktami wzajemnej pomocy i opieki, oparte na wierze w prawdziwą lub domniemaną łączność biologiczną, tradycje rodzinną i społeczną”. Kościół katolicki przyjmuje definicję rodziny zgodnie z Katechizmem Kościoła katolickiego, definiując ją jako małżeństwo kobiety i mężczyzny posiadające dzieci.Współczesne społeczeństwa wykształciły tzw. alternatywne formy rodziny takie jak:
- rodzina niepełna, - rodzina zastępcza, - rodzina zrekonstruowana, - relacja oparta na związku homoseksualnym, - rodzinny dom dziecka.
Zazwyczaj trzon rodziny stanowi małżeństwo. Dobór partnerów w małżeństwie może być określany przez instytucje prawne lub obyczajowość. I tak, zazwyczaj w ramach rodziny, tj. pomiędzy jej członkami, nie można zawierać związków małżeńskich, a prawo określa stopnie pokrewieństwa, w ramach których można zawrzeć małżeństwo. Podobnie sytuacja ma się w przypadku płci partnerów. W większości krajów małżeństwo jest ograniczone do związku kobiety i mężczyzny, natomiast prawodawstwo niektórych krajów dopuszcza możliwość zawierania małżeństw bądź podobnych związków przez partnerów tej samej płci. W niektórych społecznościach możliwie jest zawieranie małżeństw jedynie z przedstawicielami własnej zbiorowości etnicznej (tzw. endogamia, jej przeciwieństwem jest egzogamia).
Aby zakończyć ten krotki zbiór informacji i rozmaitych danych ( wszystko o rodzinie) w sposób pozwalający na przeżycie refleksji dotyczącej rodziny i wszystkiego co jest z nią związane, przytoczę słowa piosenki Rodzina w wykonaniu Kabaretu Starszych Panów - niezwykle popularnej w ubiegłym wieku.
Rodzina
(słowa: Jeremi Przybora, muzyka: Jerzy Wasowski): wykonywanej w Kabarecie Starszych Panów. Dodam, że gdy powstawał ten utwór nie było mnie jeszcze na tym świecie i z przyczyn oczywistych nie znałem moich rodziców – mamy i taty, czyli naszej Małej Rodziny.
(gal)
.
