W nawiązaniu do czwartkowej notki o tw „Wiśniewskim” z ZSL wyjaśniam, że ciekawych wrażeń dostarcza także lektura innych teczek na temat ruchu ludowego - nie koncesjonowanego, poza ZSL. Ten nurt polityczny cieszył się szczególnymi względami Kościoła katolickiego – dla równowagi z programowo antyklerykalnym ZSL. Po likwidacji rolniczej „S” jej aktywiści podjęli działania w ramach duszpasterstwa rolników indywidualnych. Wśród kościelnych opiekunów najczęściej wymieniano księdza Bijaka – w teczkach Wydz. VI SUSW, którego funkcjonariusze „opiekowali” się ludowcami, rolnikami, punktami skupu i mazowiecką wsią.
O stopniu zakonspirowania własnych źródeł informacji przed innymi komórkami SB świadczą wpisy w Planie kierunkowym zabezpieczenia dożynek prawdziwych z 16.07.1985 r.
Pomijając całą dożynkową otoczkę (wyjazd autokarem z parafii, transparent z nazwą miejscowości, stroje regionalne, zespoły muzyczne lub chór), przechodzimy do tzw. przedsięwzięć operacyjnych:
1. Ustalić centralne wytyczne organizatorów ze strony Kościoła Rzymsko-Katolickiego zarówno co do rozmiarów jak i charakteru przygotowywanych lokalnych uroczystości dożynkowych oraz aktywu ze środowiska wiejskiego. Rozpoznać również przygotowania do centralnych uroczystości w Częstochowie prowadzonych w diecezji, dekanatach /dekanat karczewski przygotowuje wieniec dożynkowy na uroczystość centralną/ i parafiach. Wykorzystać osobowe źródła informacji pozostające na kontakcie Wydziału IV, w tym m.in. tw „Sikorskiego”.
Odpowiedzialny Naczelnik Wydziału IV
mjr S. Mikos
/.../ 3. W celu rozpoznania zamierzeń opiekuna duchowego DRI ks. Bijaka podjąć aktywne działania zmierzające do włączenia w organizację dożynek tw „Andrzeja Ziembińskiego”.
Z powyższego wynika, że autorzy dokumentu z Wydz. VI SUSW nie mieli pojęcia, że tw „Sikorski” z Wydz. IV i interesujący ich ks. Bijak to ta sama osoba. Co do ostatniego zdania – nie wszyscy uczestniczyli w działaniach duszpasterstwa z pobudek religijnych czy politycznych.
W innym dokumencie z tego roku dopisano kolejne zadania tego samego tw na ks. Bijaka:
/.../ 2. Posiadanych 2 tw wykorzystać:
a) tw ps. „Andrzej Ziembiński” do systematycznego zabezpieczenia mszy św. „Za Ojczyznę” organizowanych dla rolników w kościele św. Anny w Wilanowie, kontroli tego ośrodka i jego proboszcza, opiekuna duchowego DRI ks. Bijaka,
Miesiąc później stwierdzono już bardziej kategorycznie o działalności księdza:
5. Należy rozpoznać sytuację w kościele św. Anny w Wilanowie przy ul. Biedronki, gdzie funkcję proboszcza pełni przywódca duchowy DRI ks. Bogusław Bijak. Organizowane tu bowiem „msze za Ojczyznę” w wielu przypadkach zawierają akcenty o wymowie politycznej. Podejmowane działania należy ukierunkować na aktyw związany z ks. Bijakiem.
Należy przypuszczać, że posiadaną wiedzę o treści i wymowie mszy SB-ecy zawdzięczali właśnie tw „Andrzejowi Ziembińskiemu”.
Dokumentacja następnych dożynek (’86) przynosi informacje o oficerze prowadzącym tego tw, natomiast zadania tw pozostają bez zmian:
5. Poprzez tw ps. „Andrzej Ziembiński” i osobowe źródła SB DUSW Warszawa-Mokotów rozpoznawać zamierzenia opiekuna DR księdza B. Bijaka i prowadzone przygotowania do dożynek centralnych w kościele św. Anny w Wilanowie.
odpowiedzialny kpt. P. Dawidowicz
Jednocześnie tw „Andrzej Ziembiński” dotarł do Gabriela Janowskiego:
/.../ 2 .Posiadanych 3 tw wykorzystać:
a) tw ps. „Andrzej Ziembiński” do realizacji kombinacji operacyjnej w sprawie krypt. „Reformator”, systematycznego zabezpieczenia mszy św. „Za Ojczyznę” organizowanych w kościele św. Anny w Wilanowie i kontroli tworzonego tam ewentualnie ośrodka DR, a także zabezpieczenia ogólnopolskich spotkań DR w Magdalence;
Wyjaśniam, że Janowski to figurant Sprawy Operacyjnego Rozpracowania krypt. „Reformator”.
Dopiero w następnym SB-ecy sięgnęli po inne środki operacyjne niż zbieranie informacji, gdy uroczystość szóstej rocznicy rejestracji NSZZ RI „S” zaplanowano odbyć w kościele w św. Stanisława Kostki:
1. Wydział IV SUSW spowoduje lub przeprowadzi rozmowę z księdzem Bogusławem Bijakiem – organizatorem imprez rocznicowych.
Działanie to nazwano ofensywnym i służącym wyeliminowaniu z uroczystości akcentów politycznych. Jako zabezpieczający przebieg rocznicy występuje w dokumencie tw ps. „Andrzej Ziembiński”, podobnie jak w dokumentacji nt. dożynek ‘87.
Więcej konkretów o sposobie działania i zakresie dostarczanych informacji przez tw „Andrzeja Ziembińskiego” można przeczytać w meldunku naczelnika Wydz. VI D. Trojanowskiego z 3.10.1987 r.:
Informacje operacyjne wskazują, że działacze Duszpasterstwa Rolników i członkowie b. NSZZ RI „Solidarność” negatywnie oceniają ks. Bogusława Bijaka z kościoła św. Anny w Wilanowie za jego minimalne zainteresowanie sprawami rozwoju struktur wiejskich DR i nie przejawianie inicjatywy w tym zakresie. W związku z tym prowadzone już były rozmowy z ks. Józefem Majem z kościoła św. Katarzyny przy ul. Fosy. który wyraził zgodę na opiekę nad DR. Zainteresowanie ks. Maja DR potwierdza jego udział w uroczystościach dożynkowych w Błoniu w dniu 30.08.br., gdzie na spotkaniu z rolnikami wygłosił prelekcję na temat perspektyw rozwoju DR. Ponadto w dniu 16.12.br. planuje zorganizować w kościele św. Katarzyny wspólny opłatek dla studentów SGGW-AR i rolników działających w DR. Przewiduje się w nim udział Gabriela Janowskiego (WA-38477). W/g wypowiedzi Gabriela Janowskiego nie wchodzi w grę całkowite odsunięcie ks. Bijaka od DR, ponieważ w przeszłości położył duże zasługi na polu rozwoju tych struktur, ale chodzi jedynie o zaktywizowanie działalności przez włączenie nowego duszpasterza.
W/g wypowiedzi ks. Bijaka w najbliższym czasie ma być utworzona Krajowa Komisja Duszpasterstwa Rolników przy Episkopacie, składająca się z przedstawicieli duchowieństwa i 14 osób świeckich z terenu Polski. Z woj. stołecznego zgłoszono kandydaturę Kazimierza Porębskiego (fig. SB RUSW w Piasecznie). O podobnym charakterze mają powstać także Komisje Diecezjalne składające się z przedstawicieli duchowieństwa i 7 przedstawicieli świeckich diecezji. Aktualnie dla Diecezji Warszawskiej ustalono, że Komisja będzie liczyła 8 osób, w tym dwie osoby świeckie i 6 księży. Pierwsze spotkanie planowane jest w dniu 22.10.br.
Meldunek opracował Dawidowicz na podstawie informacji tego tw.
W 1988 r. na uroczystości rocznicowej NSZZ RI „S” nie dopuszczono do głosu Romualda Szeremietiewa. Przypuszczam, że to skutek przedsięwzięć ofensywnych SB wobec księdza Bijaka i informacji udzielonych przez tw „Andrzej Ziembiński”:
Z uzyskanej informacji operacyjnej wynika, że ksiądz Bogusław Bijak z kościoła św. Anny w Wilanowie negatywnie ocenił przebieg uroczystości VII rocznicy rejestracji NSZZ RI „S”, która miała miejsce w Katedrze Warszawskiej w dniu 12.05.br. W/g jego wypowiedzi dążył do wytonowania wszelkich akcentów politycznych w czasie uroczystości, w tej sprawie rozmawiał z uczestnikami, nie spełniono jednak jego życzeń. Wywieszono bowiem transparenty, nieodpowiedzialne wystąpienie miał także Rokicki i Panasiuk. Jego zdaniem w Katedrze Warszawskiej nie powinny mieć miejsca takie wydarzenia i może to być bardzo źle ocenione przez władze kościelne. W konsekwencji może nie uzyskać aprobaty na organizowanie kolejnych rocznic, osobiście nie zamierza w następnym roku nic organizować i załatwiać formalności z tym związanych.
W/g oceny tw ks. Bijak stwarza wrażenie nie akceptowania akcentów politycznych w czasie uroczystości religijnych, chociaż jest przychylny takiej działalności, czemu daje wyraz w swoich wystąpieniach w kościele św. Anny w Wilanowie podczas organizowanych tzw. mszy za Ojczyznę. Jeżeli chodzi o uroczystość VII rocznicy rejestracji NSZZ RI „S”, ks. Bijak przyjechał przed samym jej rozpoczęciem, gdyż nie chciał, aby przy nim rozwieszano transparenty o wymowie politycznej, co ma go usprawiedliwiać przed władzami kościelnymi, ponieważ został postawiony niby przed faktem dokonanym.
Dokumentacja dożynek prawdziwych ’88 świadczy o zmianie akcentów we współpracy z tw „Andrzej Ziembiński” – większy nacisk położono na inwigilację Gabriela Janowskiego:
/.../ Z rozpoznania operacyjnego wynika, że G. Janowski na „dożynki prawdziwe” w Częstochowie zamierza przygotować do sprzedaży: kalendarz rolny na 1989 r., okazjonalne pocztówki i znaczki pocztowe, a także ewentualnie pozostałą część nakładu nr 8 pisma „Słowo i Czyn”. /.../
5. Poprzez tw ps. „Andrzej Ziembiński” i tw ps. „Janusz” rozpoznać zamierzenia opiekuna DR ks. Bogusława Bijaka i prowadzone przygotowania do dożynek centralnych w kościele św. Anny w Wilanowie przy ul. Biedronki.
odpowiedzialny kpt. P. Dawidowicz
/.../ 7. Poprzez tw ps. „Andrzej Ziembiński” kontrolować bieżące przygotowania do dożynek lokalnych i centralnych prowadzonych przez Gabriela Janowskiego i TKRR „S”, z ramienia której działa. W sprzyjających okolicznościach dążyć do przejęcia materiałów bezdebitowych przygotowanych przez Janowskiego do kolportażu w czasie centralnych uroczystości dożynkowych w Częstochowie. Działania podejmować w ramach opracowanej kombinacji operacyjnej.
odpowiedzialny kpt. Kurzacz i Dawidowicz
Ostatnie udostępnione mi dokumenty na ks. Bijaka pochodzą z 1989 r. i są to:
- stenogram przemówienia w Błoniu (jeden z ośrodków duszpasterstwa) księdza z 26.02.1989 r.;
- meldunek z 9.02.1989 r. (na podstawie informacji tw „Andrzeja Ziembińskiego) o spotkaniu w domu rekolekcyjnym w Magdalence, gdzie zaplanowano powołanie grup formacyjnych księży dla rolników.
Zainteresowani tożsamością tw „Andrzeja Ziembińskiego” powinni wejść na ten blog także jutro.
cdn
Osoby zadowolone i niezadowolone z lektury proszę o klikanie na poniższe reklamy.
Nowości od blogera
Inne tematy w dziale Kultura
