Książeczki mieszkaniowe nowego typu

Niniejszy projekt opracowałem w latach 90., rozesłałem do wielu ważnych instytucji, które go po słowiańsku zbagatelizowały - przecież ministerstwa są najmądrzejsze...


Postanowienia dla właścicieli oszczędnościowych książeczek mieszkaniowych (okm)
- projekt -

A. Postanowienia ogólne
1. Zawarcie umowy o wkład oszczędnościowy następuje przez wystawienie okm przez Bank oraz złożenie przez wkładcę podpisu pod oświadczeniem, że przyjmuje do wiadomości i stosowania niniejsze POSTANOWIENIA.
2. Okm będzie posiadać, obok tradycyjnych kolumn wpłata [zł] i stan po wpłacie [zł], dodatkowe kolumny - wpłata [dm2] i stan po wpłacie [dm2].
3. Wpłaty, stan, odsetki, wypłaty, przelewy będą prowadzone w dm2 (powierzchnia mieszkalna wyrażona w decymetrach kwadratowych; 1m2 =100 dm2), której złotowy przelicznik będzie obejmował średni krajowy koszt wytworzenia owej powierzchni, obejmujący także koszt infrastruktury i pozyskania terenu, obowiązujący w danym kwartale.
4. Za zobowiązania Banku z tytułu wkładów oszczędnościowych gromadzonych na okm poręcza Skarb Państwa.
5. Bank zapewnia właścicielom okm zachowanie tajemnicy i wysokości wkładów za wyjątkiem odrębnie określonych odstępstw.

B. Wystawienie książeczki
1. Okm wystawia się na osobę fizyczną.
2. Jeśli osoba fizyczna nie jest jeszcze narodzona, to okm wystawia się na podstawie zaświadczenia lekarskiego, zaś datę i miejsce urodzenia oraz imiona będą wpisane po jej narodzeniu.
3. Na jedną osobę może być wystawiona dowolna liczba okm.
4. Za wystawienie okm Bank pobierać będzie opłatę manipulacyjną o równowartości powierzchni mieszkalnej 1 dm2.
5. Okm może być wystawiona na rzecz dowolnej osoby przez każdą osobę posiadającą dokument tożsamości.
6. Gromadzącemu wkład na rzecz właściciela okm nie przysługuje prawo do dysponowania wniesionym przez siebie wkładem, w tym prawo do przeniesienia jej na inną osobę, jak też prawo do likwidacji okm.

C. Wpłaty
1. Wpłaty mogą być dokonywane w dowolnych terminach, jednak za drugą i następne wpłaty dokonywane w jednym kwartale, Bank będzie pobierał opłatę manipulacyjną.
2. Jednorazowa wpłata na okm powinna być naturalną krotnością równowartości powierzchni mieszkalnej o wielkości 1 dm2, przy czym ta ostatnia wartość będzie minimalną jednorazową wpłatą.

D. Oprocentowanie
1. Wkład będzie oprocentowany według rocznej stopy uzależnionej od okresu gromadzenia oszczędności na okm: do jednego roku - 0%, od ponad jednego roku do dwóch lat - 1%, od ponad dwóch do trzech lat - 2%, od ponad trzech do czterech lat - 3%, od ponad czterech do pięciu lat - 4%, powyżej pięciu lat - 5%.
2. Każda wpłata będzie odrębnym wkładem.
3. Odsetki będą dopisywane do wkładu przy likwidacji okm i łącznie będą stanowić metraż oszczędzony.
4. Odsetki mogą być obliczane w dowolnym terminie na życzenie gromadzącego lub właściciela okm i podane wraz z wkładem na odrębnym zaświadczeniu, tak w metrażu oszczędzonym jak i równowartości złotowej. Za wystawienie owego zaświadczenia Bank pobierze opłatę manipulacyjną.

E. Likwidacja okm
1. Jeśli właściciel okm realizuje prywatną budowę swojego lokum, to może zlikwidować okm po stwierdzeniu zaawansowania budowy co najmniej w 20% wartości kosztorysowej, jednak nie później niż jeden rok po zasiedleniu (zameldowaniu).
2. Jeśli właściciel okm realizuje budowę za pośrednictwem spółdzielni mieszkaniowej, to okm jest likwidowana na wniosek spółdzielni.
3. Środki zgromadzone na okm przez jej właściciela mogą służyć także do realizacji zakupu lokum na wolnym rynku (przetarg, wykup od Państwa itp.) wraz z przyległymi działkami, warsztatami itp. oraz na opłacenie podatków z tym związanych, a także na opłacenie podatków z tytułu otrzymania nieruchomości w ramach darowizny lub spadku.
4. Rozliczenie Banku nie powinno trwać dłużej niż tydzień od momentu złożenia odpowiednich dokumentów.
5. Data likwidacji okm i przelewu na rzecz jej właściciela lub na rzecz spółdzielni winna być jednakowa. W przypadku zmiany ceny powierzchni mieszkalnej o wielkości 1 m2 (tak średniej krajowej jak żądanej przez spółdzielnię), w terminie dłuższym niż określony w E4, ewentualne konsekwencje finansowe poniesie Skarb Państwa.
6. Jeśli okm jest likwidowana z innych powodów, niż podane w E1, E2 lub E3, to Bank pobierać będzie opłatę manipulacyjną w wysokości złotowej równowartości powierzchni mieszkalnej 1 dm2.
7. Należy ustalić metraż przysługujący na rodzinę (np. 100 m2) niezależną od rodzaju budynku albo tę powierzchnię uzależnić od liczności rodziny (np. 25 m2 na każdą osobę lub z ewentualną progresją - 50 m2 na pierwszą osobę, 25 m2 na drugą osobę, 12,5 m2 na trzecią itd.). W drugim przypadku za członka rodziny przyjmuje się osobę zdefiniowaną przez odrębne przepisy, a ponadto deklarującą zamieszkanie w otrzymanym lokum przez co najmniej pięć lat i nie posiadającą tytułu własności do swego lokalu. Nienarodzone jeszcze potomstwo tak określonej osoby także będzie uwzględnione przy ustalaniu metrażu przysługującego.
8. Jeśli w dacie rozliczania mieszkania metraż oszczędzony obliczony wg A3, D1 i D2 będzie przekraczać metraż rzeczywisty odbieranego lokum, to właściciel okm otrzyma nadwyżkę metrażową przeliczoną na złotówki.
9. Nadwyżka metrażowa będzie silnie obciążona progresywnym podatkiem, jednak otrzymana kwota nie mogłaby być niższa, niż należności obliczone w trybie przewidzianym dla pozostałych lokat terminowych prowadzonych w złotych.
10. Jeśli metraż przysługujący ustalony w E7 będzie większy od metrażu rzeczywistego odbieranego lokum, to nadwyżka metrażowa w E8 pomiędzy metrażem przysługującym a metrażem rzeczywistym po przeliczeniu na złote, będzie zwolniona z podatku omówionego w E9, w przeciwieństwie do nadwyżki metrażowej pomiędzy metrażem oszczędzonym a metrażem przysługującym.
11. Jeśli metraż rzeczywisty byłby większy od metrażu oszczędzonego, to właściciel okm może otrzymać kredyt uzupełniający lub opłacić różnicę w całości lub w części gotówką, przy czym część spłacana gotówką będzie premiowana współczynnikiem zmniejszającym.
12. Jeśli metraż przysługujący będzie większy od metrażu oszczędzonego, to kredyt uzupełniający pokrywający tę różnicę będzie udzielony na preferencyjnych zasadach.
13. Przez metraż oszczędzony należy rozumieć nie tylko oszczędności zgromadzone na wskazanych przez właściciela okm, ale także na okm wskazanych przez członków jego rodziny, pisemnie zgadzających się na likwidację swoich okm, niezależnie od planów ich dalszego wspólnego zamieszkiwania z właścicielem okm.
14. Kredyt, odsetki i plan spłat będzie określony przez pieniężną równowartość powierzchni mieszkalnej wyrażonej w m2 lub dm2.
15. Podczas regulowania spłaty kolejnej raty metrażowej, będzie ona przeliczana z metrażu na złote wg bieżącego kursu-ceny 1 m2. Na życzenie, właścicielom kont osobistych, Bank będzie potrącać należności złotowe informując ich o aktualnym stanie zadłużenia podawanego w powierzchni mieszkalnej wyrażonej w m2.
16. Bieżąco spłacane raty metrażowe, podczas przeliczania na złote, zwłaszcza w części preferowanej kredytu udzielonego wg E11, E12, będą mnożone przez współczynnik socjalny zależny od aktualnej liczby członków rodziny, dochodów na osobę, wysokości czynszów itp. oraz od możliwości finansowych Państwa.
17. Właściciel okm może w dowolnej chwili zrezygnować z dalszego gromadzenia wkładu i podjąć go wraz z należnymi odsetkami, jednakże w przypadku nie przeznaczenia środków na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych swojej rodziny, czyli w przypadku niespełnienia warunków E1, E2 lub E3, powyższe należności byłyby wypłacone w złotych w kwocie określonej wg E8 i E9, gdzie metraż rzeczywisty należy przyjąć za zerowy.
18. W każdej sytuacji (tak wg E1, E2 lub E3, jak też wg E17) właściciel okm może swój metraż oszczędzony przekazać na nowo zakładane lub na już założone okm należące do członków jego rodziny. Nadwyżka metrażowa pozostała po rozdysponowaniu owego metrażu, zostanie przeliczona na złote i wypłacona wg E8 i E9.

F. Inne postanowienia
1. Rozporządzanie, w tym likwidacja okm osoby małoletniej wymaga zgody ustawowych przedstawicieli.
2. Kwoty wpłacane na okm winny być odliczone od podstawy podatkowej, jednak uwzględnione ponownie, jeśli uzyskane (odzyskane) środki nie będą przeznaczone na budownictwo mieszkaniowe lub na inną działalność preferowaną ulgami podatkowymi, niezależnie od podatku określonego wg E9.
3. Jeśli zostanie naliczony podatek od dochodu nie uwzględniający wszystkich wpłat na okm właściciela lub okm jego dzieci, mimo że poinformuje on właściwą instytucję o tych wpłatach, to nadpłata podatkowa zostanie niezwłocznie zwrócona z uwzględnieniem odsetek za zwłokę. Zwrócona nadpłata nie będzie wliczana do podstawy podatkowej ani za bieżący, ani za ubiegły rok.
4. Z okm nie dokonuje się wpłat częściowych, jednakże istnieje możliwość likwidacji okm i założenie nowej okm wg E18.
5. Założenie okm lub przelanie na istniejące okm w trybie F4 powoduje w stosunku do przepisanego metrażu oszczędzonego zaliczenie uzyskanej wcześniej stopy procentowej.
6. Składanie nieprawdziwych oświadczeń, w szczególności celem uzyskania naliczenia większego metrażu przysługującego określonego wg E7 lub korzystniejszych ulg podatkowych określonych wg E10 lub korzystniejszego kredytu uzupełniającego określonego wg E12 albo obniżenia spłacanych rat metrażowych określonych wg E16, spowoduje dolegliwości określone odrębnymi przepisami.
7. Niniejsze POSTANOWIENIA będą zastosowane do nowo założonych okm, do wcześniej założonych okm nierozliczonych do dnia wejścia POSTANOWIEŃ oraz do wkładów zgromadzonych na kontach spółdzielni mieszkaniowych (poza okm) pożyczonych od zakładów pracy i spłaconych przez oczekujących na mieszkanie.
8. Tryb przekazywania przez właścicieli wkładów zgromadzonych na ich okm na rzecz osób nie będących członkami rodziny, określają odrębne przepisy.

ZMIANY
Zmiany w stosunku do aktualnie obowiązujących POSTANOWIEŃ, podyktowane zasadami demokracji - rozsądkiem i ekonomiczną wolnością:
1. Właściciel może posiadać więcej niż jedną okm.
2. Bank będzie pobierał opłatę manipulacyjną za założenie okm oraz za likwidację w przypadku nieprzeznaczenia środków na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych właściciela okm.
3. Cztery wpłaty rocznie (jedna kwartalnie) będą wolne od opłaty manipulacyjnej.
4. Nie deklaruje się okresu oszczędzania. Ustala się minimalną wpłatę na poziomie równowartości 1 dm2 powierzchni mieszkalnej.
5. Nie deklaruje się formy budownictwa (podczas wieloletniego oszczędzania zmieniają się potrzeby rodziny i możliwości ich zaspokojenia).
6. Okm nie jest systematycznego oszczędzania, zatem nie przewiduje się premii za systematyczne oszczędzanie.
7. Wkład gromadzony na okm może być przeznaczony nie tylko na wkład mieszkaniowy lub budowlany, ale także na kupno działki, pokrycie podatku od spadków i darowizn, kupno lokalu wraz z przyległym warsztatem, działką itp. oraz na pokrycie podatków z tym związanych.
8. Właściciel okm może w każdej chwili zrezygnować z dalszego oszczędzania i wycofać cały wkład z należnymi odsetkami na zdecydowanie lepszych warunkach niż obecnie.
9. Właściciel okm może część lub całość swych oszczędności pochodzących z jego likwidowanej okm przepisać na okm innych właścicieli, przy czym wkłady te zachowują uzyskaną stopę procentową.
10. Oszczędności przekraczające koszt nieruchomości, oszczędności pozostałe po rozdysponowaniu wkładów i odsetek na innych okm oraz oszczędności pozostałe po zlikwidowaniu okm będą wypłacone w złotych po opłaceniu progresywnego podatku.
11. Realną wartość wkładów przeznaczonych na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych zapewni się poprzez prowadzenie okm (wpłat, odsetek, przelewów) w metrażu (metrach powierzchni mieszkalnej), a nie w złotych, zatem nie przewiduje się premii gwarancyjnej.
12. Przysługująca powierzchnia mieszkalna zależy od liczby członków rodziny w momencie nabywania lokum.
13. Z okm nie można dokonywać wypłat częściowych, ale można zlikwidować jedną z posiadanych okm i założyć nową okm na niższą kwotę.
14. Jeśli metraż przysługujący będzie wyższy od metrażu oszczędzonego, a niższy od metrażu rzeczywistego, to właściciel okm może otrzymać kredyt, przy czym na pokrycie różnicy metrażowej w pierwszym zakresie, przysługiwać będzie kredyt obligatoryjnie i na preferencyjnych warunkach.
15. Kredyt i spłaty kredytu wraz z odsetkami nie będą określone w złotówkach, ale także w metrażu. Bank będzie odpisywał ratę metrażową, ale będzie potrącał wpłatę złotową przeliczoną wg aktualnego kursu - ceny 1 m2 powierzchni mieszkalnej.
16. Spłacane raty kredytu będą zmniejszane współczynnikiem socjalnym.
17. Koszt 1 m2 powierzchni mieszkalnej będzie średnim krajowym kosztem wytworzenia tej powierzchni, przy uwzględnieniu średniego kosztu pozyskania terenu, infrastruktury itp. i będzie ustalany cokwartalnie.
18. POSTANOWIENIA będą dotyczyć nie tylko nowo założonych okm, ale także nierozliczonych okm oraz wkładów zgromadzonych na kontach spółdzielni poza okm.
19. Każda wpłata pod względem oprocentowania będzie traktowana indywidualnie. Oprocentowanie będzie wynosić 1% za każdy pełny rok oszczędzania, jednak nie więcej niż 5%.
20. Celem rozliczenia nabywanej nieruchomości mogą być uwzględniane nie tylko okm właściciela tej nieruchomości, ale i okm należące do członków rodziny właściciela.
21. Wpłaty dokonywane na okm oraz wypłaty z okm nie przeznaczone na budownictwo lub na inne preferowane inwestycje, będą uwzględnione przy ustalaniu podatku indywidualnego.
22. Dziecko poczęte będzie uznane za pełnoprawnego obywatela i będzie mogło zostać właścicielem okm.

KOMENTARZ
Okm winny być traktowane jako docelowy i rzeczowy sposób oszczędzania. Realna wartość nie może być zapewniona wysoką nawet stopą procentową stosowaną do wkładów złotowych, lecz będzie zapewniona dzięki gromadzeniu oszczędności w metrażu, co wzbudzi większe zaufanie wśród ciułaczy. Odsetki będą liczone w niewysokiej stopie procentowej, ale także w metrażu. Podobnie jak kredyty i spłaty ratalne. Na podobnej zasadzie funkcjonują konta dewizowe: kupujemy złotówki, zamieniamy na walutę obcą, wpłaty i wypłaty wraz z odsetkami dokonywane są w tej walucie lub wszelkie transakcje przeprowadzane są w złotych, ale za pośrednictwem przelicznika bankowego owej waluty i złotego.
Okm będzie przypominała obecnie wykupywane akcje: kupujemy powierzchnię mieszkalną 1m2, który nominalnie będzie drożał. Dysponent lokowanych kwot na okm (Państwo, bank państwowy) będzie inwestował w nowoczesne fabryki, oszczędne technologie, i jeśli demokratyzacja życia publicznego powoduje w świecie potanienie rozwiązań technicznych i ekonomicznych, to i naszym kraju da pozytywne efekty. Przejmowany w ten sposób majątek narodowy (budynki, fabryki, ziemia) byłby formą prywatyzacji (oszczędzający byliby współwłaścicielami obiektów produkujących na rzecz budownictwa), a ponadto sprzyjałby utrzymaniu substancji mieszkaniowej w cokolwiek lepszej kondycji.
Mylny jest pogląd, że Państwo dopłaca do rewaloryzowanych książeczek mieszkaniowych (i samochodowych). Rola Państwa, które jest odpowiedzialne za inflację, winna sprowadzać się do oddania tego, co wzięło. Jeśli pożyczyłem komuś 1$ w 1979 o wartości ówczesnej ok. 100 zł, to ile dłużnik winien oddać dzisiaj? Czy będzie miał rację, że transakcja wymaga udzielenia dotacji w wysokości ok. stukrotnie przekraczającej wartość początkową? Jeśli oczekujący na mieszkanie pożyczył Państwu (bank państwowy, za wkłady poręcza Państwo) 1 m2 mieszkania, to ile Państwo powinno mu oddać? Nie do przyjęcia jest twierdzenie, że przez pazerność bezdomnego, Państwo musi odjąć dzieciom, rencistom, czy emerytom rzekomo dotując budowę niemal już wrogowi ludu. Nie jest to ani etyczne, ani prawdziwe. O wartości decyduje nie liczba wydrukowanych zer na banknocie, ale ilość pracy potrzebna na wykonanie usługi bądź towaru. Przecież ktoś wziął kiedyś równowartość 1 m2 i opłacił tym pracowników, wykupił tereny, nabył materiały budowlane nie wydając swoich pieniędzy. Teraz należy tylko zwrócić to, co się wzięło.
Jeśli kiedyś wszyscy składaliśmy się na mieszkania dla niektórych z nas, bo tylko dla nielicznych wystarczały moce produkcyjne, to nie należy teraz zmieniać tego systemu. Nieważne, czy był słuszny, czy nie. Skoro był stosowany, uczciwość nakazuje stosować go nadal: w dalszym ciągu składajmy się na mieszkania dla bezdomnych. Jeśli kiedyś ty mi pomogłeś w uzyskaniu mieszkania, to teraz ja ci pomogę. To się nazywa SOLIDARNOŚĆ społeczna. Wielu uzyskało w przeszłości tanie działki, mieszkania, kredyty pod sztandarem socjalizmu; dzisiaj, już pod sztandarem kapitalizmu, są największymi przeciwnikami pomocy tym, którzy im kiedyś pomogli...
Jeśli przeprasza się byłych właścicieli za to, że pozbawiono ich własności prywatnej (fabryki, pałace, kamienice...) i unieważnia się akty prawne uznane za bezprawne, to czyż ci wszyscy, co oczekują od dawna na mieszkania i posiadają ileś tam metrów kwadratowych wykupionych za swe oszczędności, a będący cokolwiek mniej zamożni, niż owi byli właściciele, nie powinni otrzymać swej własności, czyli wykupionej części mieszkania? Czym bowiem w istocie różni się zagarnięcie kamienic dawnym właścicielom od zagarnięcia wykupionej (a nie otrzymanej) powierzchni mieszkalnej przez bezdomnych? Jak wyglądałby rynek, gdyby ówczesne oszczędności nie były składane na okm, lecz zostały rzucone na i tak przetrzebione sklepy? Zresztą oszczędzający nie mieli większego wyboru: celem otrzymania mieszkania byli zmuszeni założyć okm i oszczędzać!
Jeśli obecnie zostaną ustalone uczciwe zasady dotyczące okm, to wielu ciułaczy być może uwierzy w nie i ulokuje swe kapitały. Run na tę formę oszczędzania spowoduje odpływ pieniądza z rynku, co zmniejszy parcie na wykup walut, towarów (zwłaszcza na zapas), akcji itp., a zatem zapobiegnie ich panikarskiemu wykupowi i windowaniu cen.

Powyższy projekt ma znamiona przyjaznego aktu prawnego, czego nie można powiedzieć o wszystkich przepisach obowiązujących w III RP.