W nocy z 9 na 10 września Polska po raz pierwszy odnotowała masowe naruszenie swojej przestrzeni powietrznej przez rosyjskie bezzałogowce. Ponad 14 dronów, wystrzelonych podczas nocnego ataku na Ukrainę, wielokrotnie przekraczało granicę. Część z nich została zestrzelona przez polską i sojuszniczą obronę przeciwlotniczą, jednak szczątki spadły na obiekty cywilne. We wsi Czosnówka (woj. lubelskie) policja zabezpieczyła uszkodzonego drona, a w Wyrykach odłamki zniszczyły dach domu i samochód. Ofiar nie odnotowano, lecz Warszawa określiła incydent mianem „bezprecedensowego aktu agresji”.
NATO wobec wyzwania: artykuł 4 czy 5?
Fakt naruszenia polskiego nieba przez Rosję stworzył precedens, który potencjalnie może uruchomić artykuł 4 Traktatu Północnoatlantyckiego (pilne konsultacje sojuszników) lub nawet artykuł 5 (atak na jednego członka jest atakiem na wszystkich). Formalnie mechanizmy te nie zostały jeszcze uruchomione, jednak sojusznicze systemy obrony już zostały włączone w działania.
To kwestia zasadnicza: Kreml chce sprawdzić nie tylko techniczną skuteczność zintegrowanej obrony przeciwlotniczej, lecz także polityczną determinację NATO do reagowania na naruszenia suwerenności państw członkowskich. Odpowiedź Sojuszu przesądzi, czy Moskwa będzie traktować podobne ataki jako „dopuszczalne narzędzie presji”.
Wrażliwość zaplecza
Naruszenia odnotowano w trzech województwach – podlaskim, mazowieckim i lubelskim. W trakcie operacji czasowo wstrzymano pracę czterech lotnisk, w tym kluczowego hubu w Rzeszowie, który zapewnia wojskową i humanitarną logistykę dla Ukrainy.
Wydarzenie pokazało dobitnie: nawet jeśli większość celów zostaje przechwycona, obecna konfiguracja obrony powietrznej nie gwarantuje pełnego bezpieczeństwa. Rosyjskie drony stanowią zagrożenie nie tylko dla frontowych regionów Ukrainy, lecz także dla zaplecza państw UE i NATO.
Kreml i Pekin: strategia „dozwolonego ryzyka”
Atak ma również wymiar geopolityczny. Moskwa stara się stworzyć atmosferę ciągłego zagrożenia, w której Zachód zacznie traktować ustępstwa jako „mniejsze zło”, by uniknąć bezpośredniego wciągnięcia NATO do wojny. To klasyczna taktyka szantażu: demonstrować gotowość do eskalacji, by przy stole negocjacyjnym domagać się zachowania okupowanych terytoriów i złagodzenia sankcji.
Równocześnie w tle obecny jest Pekin. Choć Chiny nie popierają otwarcie ataków na członków NATO, ich polityka „partnerstwa bez granic” oraz dostawy technologii tworzą dla Kremla poczucie przyzwolenia. Co więcej, część analityków sugeruje, że atak mógł być nieformalnie zaaprobowany przez Pekin jako sposób na przetestowanie gotowości NATO do zastosowania artykułu 5.
Żądanie zdecydowanej reakcji
Amerykańscy i europejscy politycy określają nocny incydent jako „akt agresji”. Coraz głośniej padają wezwania do konkretnych działań:
wzmocnienia sankcji wobec rosyjskiego przemysłu zbrojeniowego i jego zagranicznych dostawców (mikroelektronika, obrabiarki, moduły nawigacyjne);
przyspieszenia przekazywania Ukrainie systemów OPL/OPR oraz środków zwalczania dronów;
rozszerzenia zbiorowej odpowiedzialności NATO w zakresie ochrony przestrzeni powietrznej.
„Każdy zestrzelony «Szahed» nad obwodem lwowskim zmniejsza ryzyko dla polskiego nieba” – podkreślają europejscy dyplomaci, wskazując na współzależność bezpieczeństwa Ukrainy i państw Sojuszu.
Test determinacji
Atak na Polskę stał się więc testem dla NATO. Moskwa nadal bada granice tego, co dopuszczalne, a Zachód musi odpowiedzieć w taki sposób, by uniknąć przekształcenia tych incydentów w „nową normalność”.
Stawka jest wysoka: każdy kolejny „nalot” dronów nad Polskę czy Rumunię zwiększa ryzyko zbiorowej odpowiedzi. Kreml doskonale to rozumie i gra na krawędzi, starając się uczynić eskalację narzędziem negocjacji. Dla Sojuszu to jasny sygnał: strategiczna niepewność może kosztować drożej niż zdecydowane i skoordynowane działanie.
Inne tematy w dziale Polityka
