Pandemia COVID-19 mocno uderzyła w każdy region świata, a Europa nie była wyjątkiem -wręcz przeciwnie. Pandemia COVID-19 nie tylko wywołała w Europie bezprecedensowy kryzys zdrowotny, ale także była poważnym szokiem dla europejskich gospodarek. Bezprecendensowa - przynajmniej od stu lat - zaraza spowodowała bezprecedensowy spadek gospodarczy w 2020 roku, przy czym realny PKB UE-27 spadł o 6,1% więcej niż podczas światowego kryzysu finansowego. Kryzys COVID-19 dodatkowo pogorszył szereg istniejących wcześniej luk w zabezpieczeniach. Nierównowaga wewnętrzna związana z wysokim zadłużeniem rządowym i prywatnym dodatkowo jeszcze wzrosła z powodu recesji i środków podjętych w celu zaradzenia kryzysowi ekonomicznego będącego skutkiem pandemii. Sytuację dodatkowo pogorszyło bezprecedensowe zablokowanie i zamknięcie granic państwowych.
Ochrona zatrudnienia w erze zarazy
Jednak Unia Europejska ostatecznie wypracowała skoordynowany mechanizm reagowania i polityki w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom pandemii COVID-19. W dniu 2 kwietnia 2020 roku Komisja Europejska zaproponowała nowy instrument „Wsparcie ograniczania ryzyka bezrobocia w nagłych wypadkach” (SURE). Był to instrument o wartości 100 miliardów euro, mający chronić miejsca pracy i dochody, dotknięte pandemią COVID-19. SURE zapewnia wsparcie finansowe w formie pożyczek udzielanych na korzystnych warunkach przez Unię Europejską państwom członkowskim na finansowanie krajowych programów pracy w skróconym wymiarze czasu pracy, podobnych środków mających na celu utrzymanie miejsc pracy i wspieranie dochodów pracowniczych – zwłaszcza dla osób samozatrudnionych, a także niektórych środków związanych ze zdrowiem. Program SURE okazał się sukcesem i już we wrześniu 2021 roku Komisja Europejska oszacowała, że krajowe środki rynku pracy wspierane przez SURE obniżyły bezrobocie o prawie 1,5 mln osób w 2020 r. Następnie, 24 marca 2022 roku trzeci raport w sprawie wdrożenia i wpływu SURE opublikowanego przez Komisję Europejską stwierdzono, że SURE nadal chroniło zatrudnienie w okresie ożywienia gospodarczego w 2021 roku, wspierając około 3 milionów osób i ponad 400 000 firm. W sprawozdaniu stwierdzono również, że dzięki wysokiemu ratingowi kredytowemu UE państwa członkowskie zaoszczędziły około 8,2 mld euro na płatnościach odsetek, korzystając z SURE.
Innym ważnym instrumentem politycznym UE jest opracowanie NextGenerationEU (NGEU), instrumentu tymczasowej naprawy o wartości ponad 800 miliardów euro, który ma pomóc w naprawie bezpośrednich szkód gospodarczych i społecznych spowodowanych pandemią koronawirusa.
Era "po-COVID-owa"
W wyniku tych inicjatyw Europa wraca do normy. Kraje ponownie otwierają swoje granice. W moim kraju -Polsce, wszystkie ograniczenia wjazdu związane z COVID zostały usunięte, konieczność chodzenia w masce w pomieszczeniach i wymóg poddania się kwarantannie został zniesiony. Postanowiono również, że od 1 lipca Komisja Europejska zacznie zezwalać podróżnym spoza UE i strefy Schengen na stopniowy i częściowy wjazd na terytorium jej krajów członkowskich bez dotychczasowych ograniczeń.
Powrót turystów
Jednym z sektorów, które najbardziej ucierpiały podczas pandemii COVID-19 i wynikających z niej krajowych i zewnętrznych ograniczeń była turystyka. Sektor ten jest tworzony w Europie przez ponad 2 miliony przedsiębiorstw, zatrudnia około 12,3 miliona osób i stanowi o 4% PKB państw Unii Europejskiej. Turystyka jest teraz na dobrej drodze do odrodzenia. Według danych opublikowanych 14 marca tego roku przez unijny urząd statystyczny Eurostat turyści spędzili w krajach Unii Europejskiej dodatkowe 1,8 miliarda nocy w 2021 roku w porównaniu z rokiem poprzednim. Jednak liczby te były nadal o 40% niższe niż dane statystyczne sprzed pandemii. Mimo to ożywienie w turystyce jest pozytywnym sygnałem, a ponieważ granice wkrótce całkowicie się otworzą, sektor turystyczny prawdopodobnie szybko powróci do poziomu sprzed pandemii. Ponowne otwarcie krajów dało również impuls gospodarkom strefy euro. Ogólnie przewiduje się, że wzrost PKB w strefie euro i UE-27 w 2021 roku wzrośnie o 5%. Komisja Europejska przewiduje, że wzrost PKB w strefie euro i UE będzie się utrzymywał, wynosząc około 4,3% w 2022 roku i 2,4 do 2,5% w roku 2023. Budżet UE na 2023 r. zostanie wzmocniony środkami z tymczasowego instrumentu naprawczego NGEU i przyczyni się do ożywienia gospodarki europejskiej w następstwie pandemii COVID-19. Liczby te pokazują, że w wyniku własnych wysiłków państw członkowskich UE-27 oraz skoordynowanej polityki UE Europa wraca z poziomu zapaści do poziomów rozwoju gospodarczego sprzed pandemii COVID-19. Rynki ponownie się otwierają, następuje powrót pracowników do fabryk i firm, a sektor turystyczny znów tętni życiem. Imponujący wskaźnik szczepień wśród obywateli państw członkowskich UE także sprawił, że wskaźniki infekcji stopniowo spadają. Życie w Europie wreszcie wraca do normy. Oczywiście poza wojną w Europie Wschodniej - ona normą nie jest i nigdy nie będzie.
*Jest to polska wersja artykułu autorstwa b. wiceprzewodniczącego Parlamentu Europejskiego, który ukazał się właśnie w „New Delhi Times” pt. „After two years of COVID, life returning to normal in Europe”
*tekst ukazał się w „Gazecie Polskiej Codziennie” (14.04.2022)
