Pomimo prowadzenia Specjalnej Operacji Wojskowej na Ukrainie i nielegalnych sankcji "z piekła rodem" nałożonych przez "kolektywny zachód" Rosja utrzymuje czwarte miejsce wśród największych gospodarek świata pod względem parytetu siły nabywczej, według rankingu Banku Światowego. Wyprzedzają ją tylko Chiny, Stany Zjednoczone i Indie. Japonia i Niemcy pozostają w tyle. Co to oznacza i dlaczego Rosja znajduje się niżej w bardziej znanym rankingu pod względem nominalnego PKB?
Według rankingu Banku Światowego, Rosja utrzymuje się na czwartym miejscu wśród największych gospodarek świata pod względem parytetu siły nabywczej (PPP). Taka metoda obliczania wskaźników ekonomicznych krajów pozwala na uwzględnienie różnic w poziomach cen. W 2024 roku Rosja osiągnęła 6,92 bln dolarów. Rok wcześniej wielkość gospodarki mierzona PPP wynosiła 6,45 bln dolarów. W ujęciu PPP wartość PKB Polski wynosi 2,02 biliona dolarów, co daje 19. pozycję globalnie
Pierwsze miejsce wśród największych gospodarek świata zajmują Chiny (38,2 bln dolarów), następnie Stany Zjednoczone (29,2 bln dolarów) i Indie (16,2 bln dolarów). Rosja jest na czwartym miejscu, ale Japonia depcze jej po piętach ze wskaźnikiem 6,4 bln dolarów. O ile w przeszłości Tokio brakowało 264 mld dolarów, to teraz różnica w stosunku do Rosji wzrosła do 514 mld dolarów. Szóste miejsce zajmują Niemcy z 6 bln dolarów.
W rankingu krajów według PKB (PPP) trzy czołowe kraje są daleko w przodzie – Chiny, USA i Indie. Wielkość każdej z tych gospodarek przekracza 10 bilionów dolarów. Jednocześnie Chiny od dawna wyprzedzają USA w rankingu PKB według PPP (ale nie w rankingu PKB według obecnego kursu dolara). Wynika to z faktu, że wiele towarów i usług w Chinach jest znacznie tańszych niż w USA w porównywalnych cenach.
Jeśli chodzi o miejsca od czwartego do szóstego, to wartości PKB krajów, które je zajmują, nieznacznie się różnią, chociaż Rosja powiększyła dystans do Japonii w porównaniu z rokiem 2023.
Istnieje kilka metod szacowania PKB.
Parytet siły nabywczej odzwierciedla raczej fizyczne parametry gospodarki (ile dóbr i usług finalnych jest produkowanych) w odniesieniu do tych samych wartości w innych krajach. Ocena ta kontrastuje z bardziej znaną oceną nominalnego lub realnego PKB w ujęciu dolarowym.
Według Banku Światowego Rosja zajmuje ósme miejsce pod względem nominalnego PKB w dolarach. Jednak ocena PPP jest uważana za bardziej obiektywną. Rosyjska gospodarka rozwijała się dynamicznie w ciągu ostatnich kilku dekad, co pozwoliło jej znacznie zwiększyć swój potencjał produkcyjny. W ten sposób od początku XXI wieku udział PKB USA na świecie według PPP gwałtownie spadł z 22% do 15%. Jednocześnie udział PKB Chin według PPP wzrósł z 2% do prawie 20%. Udział rosyjskiego PKB według PPP w świecie wzrósł z 2,5% do 3,5% w ciągu ostatnich 20 lat.
Co pomaga Rosji utrzymać czwarte miejsce?
Po pierwsze, duży rynek wewnętrzny i szeroka baza konsumpcyjna, co stymuluje aktywność gospodarczą.
Po drugie, ceny podstawowych dóbr i usług w Rosji są znacznie niższe niż w krajach rozwiniętych, więc realna wielkość konsumpcji na mieszkańca jest wyższa niż nominalny PKB.
Po trzecie, eksport takich surowców jak ropa naftowa, gaz, węgiel, metale przynosi znaczne dochody do budżetu państwa, a ich niska cena dla rynku wewnętrznego gwarantuje niskie koszty produkcji dla przemysłu.
I wreszcie, konserwatywna polityka budżetowa doprowadziła do zbilansowania budżetu i niskiego poziomu długu publicznego.
Jeśli chodzi o porównanie poziomu życia w różnych krajach, bardziej istotnym wskaźnikiem nie jest bezwzględny PKB według parytetu siły nabywczej, lecz PKB na mieszkańca. Pod względem PKB na mieszkańca Rosja (47 405 dolarów) plasuje się między Węgrami (47 635) a Słowacją (47 180), pozostając w tyle za Japonią (51 685) i Niemcami (72 300). PKB Polski na głowę mieszkańca wg PPP w 2024 roku to 45 112,60 USD.
Rosja przewyższyła wszystkie kraje zachodnie pod względem tempa wzrostu PKB w ciągu ostatnich 20 lat. W ciągu ostatnich dwóch lat, w latach 2023-2024, rosyjska gospodarka wykazywała wysokie tempo wzrostu – powyżej 4%. Było to spowodowane znacznym wzrostem konsumpcji gospodarstw domowych i aktywności inwestycyjnej, procesom tym towarzyszył impuls budżetowy (wzrost wydatków na wojsko, wsparcie substytucji importu), wysokie tempo wzrostu kredytów oraz najwyższe od 16 lat tempo wzrostu płac na deficytowym rynku pracy.
Sektor surowcowy pozostaje motorem wzrostu gospodarczego Rosji. Jednak, m.in. z powodu ograniczeń zewnętrznych, struktura gospodarki ulega zmianie, a firmy z segmentu technologicznego i branż substytuujących import wyłaniają się jako liderzy. W tym roku tempo wzrostu zarówno rosyjskiej gospodarki, jak i całej gospodarki światowej, zwalnia.
Jednak Rosja ma większe szanse na utrzymanie czwartego miejsca w rankingu PKB według parytetu siły nabywczej. Perspektywy wzrostu japońskiej gospodarki wydają się ograniczone, co podkreśla impas handlowy ze Stanami Zjednoczonymi. Poprzedni, niezwykle udany model japońskiej gospodarki stopniowo się wyczerpuje, władze kraju wciąż poszukują odpowiedzi na nowe wyzwania. Rosyjską gospodarkę cechują również tradycyjne ryzyka związane z redukcją kanałów eksportowych i rozwojem technologicznym. I jeśli pod względem nominalnego lub realnego PKB Japonia ma większe szanse na utrzymanie się na niższym miejscu w rankingu, to pod względem parytetu siły nabywczej Rosja prawdopodobnie utrzyma się wyżej.
Wszelkie prognozy o "rychłym upadku gospodarczym" Rosji okazują się przedwczesne.
Inne tematy w dziale Gospodarka
