W całym kraju stacje krwiodawstwa apelują do ozdrowieńców, by oddawali osocze. Tymczasem mimo szczerych chęci wiele osób nie może tego zrobić. Okazuje się, że jest sporo przeciwwskazań do oddawania krwi oraz osocza. Np. nie mogą tego zrobić kobiety, które kiedykolwiek były w ciąży albo miłośnicy tatuażu.
Apele do ozdrowieńców
Podawanie osocza ozdrowieńców jest jedną z metod leczenia chorych na koronawirusa. Rząd i centra krwiodawstwa ponawiają apele o oddawanie osocza, którego wciąż jest za mało. Zwłaszcza teraz, gdy liczba zakażonych gwałtownie wzrasta. Niestety, nie każda osoba, która przechorowała COVID-19 może być dawcą osocza.
Z potencjalnym dawcą prowadzona jest najpierw szczegółowa rozmowa telefoniczna i ustalane wszystkie szczegóły, sprawdza się, czy spełnia dość surowe kryteria. W pobranym osoczu oznacza się poziom przeciwciał, gdy jest ich za mało lub są "złej" jakości, również nie mogą być podawane chorym. Także nie u każdego chorego można zastosować terapię osoczem.
Kobiety w ciąży nie mogą
Przede wszystkim osocza nie mogą oddawać kobiety, które kiedykolwiek były w ciąży. Teoretycznie jest to możliwe, ale w praktyce niezbyt opłacalne. Każda taka kobieta wymagałaby bowiem dodatkowych badań na obecność przeciawciał antyleukocytarnych i antypłytkowych, które powstają w wyniku immunizacji ciążowej np. anty-HLA. Są to przeciwciała, które mogą wytworzyć się po ciąży i okazuje się, że ma je aż 80 proc. kobiet
- W przypadku przebiegu zakażenia koronawirusem jest to bardzo istotne, ponieważ te przeciwciała mogą reagować z białymi krwinkami (granulocytami) w łożysku naczyniowym płuc, co może prowadzić do ostrego uszkodzenia płuc u osoby chorej – tłumaczy dr Barbara Boczkowska-Radziwon z Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Białymstoku.
Od mężczyzn i kobiet, które nie były w ciąży osocze można pobrać szybko, bez dodatkowych badań i przekazać je potrzebującym.
Bardzo ważne jest aby osocze ozdrowieńca miało wysoki poziom przeciwciał po przechorowaniu COVID. Jednak nawet pomimo wysokiego poziomu przeciwciał anty-SARS-CoV-2, obecność przeciwciał anty-HLA całkowicie dyskwalifikuje osocze do podania go choremu. Kobiety po ciąży mogą za to bez przeszkód zostać "zwykłymi" dawcami krwi.
Jak pobiera się osocze, fot. krwiodawcy.org.
Choroby dyskwalifikujące
Ozdrowieńcy muszą spełniać kryteria dla dawców krwi, czyli nie mogą cierpieć na następujące schorzenia:
- choroby układu krążenia, wady serca
- choroby układu nerwowego, szczególnie padaczka, nawracające choroby psychiczne, omdlenia
- choroby krwi i układu krwiotwórczego, zaburzenia krzepliwości krwi
- choroby układu pokarmowego (w tym schorzenia wątroby)
- choroby układu oddechowego
- choroby układu moczowo-płciowego i nerek
- choroby układu immunologicznego
- choroby metaboliczne i choroby układu endokrynnego, np. choroby tarczycy, nadnerczy itp.
- choroby skóry, alergie
- cukrzyca
- choroby nowotworowe
- choroby zakaźne, np. wirus zapalenia wątroby typu B lub C; HIV; babeszjoza; choroba Creutzfeldta-Jakoba, itp.
- choroby weneryczne
Kandydaci na dawców krwi lub osocza nie mogą być po przeszczepie rogówki, po transfuzji krwi, po przeszczepie tkanek lub komórek pochodzenia ludzkiego, po reakcji anafilaktycznej.
Tatuaż i tropiki wykluczają
Dość surowe kryteria są także, jeśli chodzi o przebyte choroby lub zabiegi.
- Po przebyciu zakażenia SARS-CoV-2, ale braku oficjalnego potwierdzenia testem takie osoby są dyskwalifikowane jako dawcy osocza. Lokalne centra krwiodawstwa nie zlecają wykonywania badań przeciwciał oraz wymazów w przypadku takich ochotników. Potwierdzenie to: dodatni wynik testu NAT (wymaz z nosogardzieli) , dodatni wynik badania wykrywającego antygen SARS-CoV-2 lub dodatni wynik badania przeciwciał anty-SARS-CoV-2.
- Nie można też zgłosić się wcześniej niż przed upływem co najmniej 28 dni od zakończenia objawów/ zakończenia izolacji lub 18 dni od zakończenia izolacji, jeżeli nie było ŻADNYCH objawów infekcji (bez wykonywania badań kontrolnych metodą PCR).
- W przypadku przebycia takich chorób jak toksoplazmoza, mononukleoza - trzeba odczekać 6 miesięcy od dnia potwierdzonego wyleczenia
- Po przebyciu gruźlicy - dyskwalifikacja obejmuje 2 lata od dnia potwierdzonego wyleczenia
- Po badaniu endoskopowym nie można oddawać krwi lub osocza przez 6 miesięcy
- Po dużym zabiegu chirurgicznym (operacji) - również przez 6 miesięcy
Przeszkodą do oddania osocza może być tatuaż lub przekłucie części ciała – wiąże się to z dyskwalifikacją takiej osoby na okres 6 miesięcy od zabiegu. Podobny czas obowiązuje po zabiegu kosmetycznym połączonym z naruszeniem powłok skórnych.
Oddawać osocza nie mogą także osoby, które w ciągu ostatniego roku były w krajach tropikalnych, w których istnieje możliwość zakażenia malarią, odmianami tropikalnej gorączki lub wirusem Zika.
Wykluczone jako dawcy osocza są także osoby biorące narkotyki, nadużywające alkoholu i leków. Osoby, które niedawno opuściły zakład karny, areszt śledczy lub zakład poprawczy, czy też osoby często zmieniające partnerów seksualnych.
W październiku Polacy oddali 2634 jednostki osocza, ale już w pierwszym tygodniu listopada oddaliśmy 2600, czyli prawie tyle samo, co przez cały październik - poinformował wiceminister zdrowia Waldemar Kraska. Jak pokazują badania, jest to bardzo dobry lek do walki z koronawirusem - dodał.
ja
