Zalicza się go do ścisłej czołówki tzw. superfoods - produktów o największych zaletach odżywczych i prozdrowotnych. Jarmuż, doceniany w wielu kuchniach świata, w Polsce traktowany jest głównie jako ozdoba.
Należy do rodziny kapustowatych i jest kuzynem brokułu, kapusty, kalafiora i brukselki. Stanowi warzywo krzyżowe i jest odmianą botaniczną kapusty warzywnej. Jego walory kulinarne i ozdobne doceniono już w starożytności. Aż do końca epoki średniowiecza był popularnym warzywem w całej Europie. Obecnie jest rośliną uprawną. Rośnie na każdym rodzaju gleb i dobrze znosi niższe temperatury.
Zawiera bardzo duże ilości witaminy K. Ilość jarmużu mieszcząca się w dużej filiżance, lub salaterce, 6-krotnie pokrywa dzienne zapotrzebowanie na tę substancję. Mało tego, ta sama porcja 2-krotnie przekracza zalecaną, dobową dawkę witamy A oraz w pełni zaspokaja nasze potrzeby związane z kwasem askorbinowym. W skład jarmużu wchodzą także witaminy B1, B2, B3 (PP) i B6 oraz kwas foliowy. Nie brakuje w niej także żelaza, wapnia, magnezu, fosforu, potasu, sodu i cynku.
Jarmuż to także dobre źródło fitoskładników - w tym karotenoidów, jak beta karoten, luteina czy zeaksantyna - oraz flawonoidów. Są to powszechnie cenione przeciwutleniacze i związki wspierające nasz układ immunologiczny. Wykazują przy tym działanie przeciwnowotworowe. W tym względzie za najcenniejszy składnik jarmużu uchodzi sulfoarafan - detoksykujący i wspomagający usuwanie związków rakotwórczych z organizmu. Badania wskazują, że dieta z jarmużem może ograniczyć ryzyko zachorowania na raka prostaty, jajników, piersi, jelit, a także pęcherza moczowego. Podobne działanie wykazuje indolo-3-karbinol, występujący we wszystkich warzywach kapustnych. Wspomaga on także komórki w procesach samonaprawy DNA. Dodatkowo, luteina i zeaksantyna chronią nasze oczy przed szkodliwym działaniem oksydantów i korzystnie wpływają na skórę.
Z uwagi na dużą zawartość błonnika, spożywanie jarmużu może przyczynić się do obniżenia poziomu szkodliwego cholesterolu LDL we krwi. W prostej linii ogranicza to ryzyko zawałów serca. Obecność wapnia i potasu pomaga udrożnić naczynia krwionośne i obniżyć ciśnienie krwi. Zawarta w liściach kwertecyna oraz kwasy tłuszczowe omega-3 sprawiają, że warzywo może wykazywać właściwości przeciwalergiczne i przeciwzapalne.
Z uwagi na wysoką zawartość witaminy K, na jarmuż powinny uważać osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe. W warzywie znajdują się też goitrogeny, które mogą obniżać stężenie jodu w ustroju. Jeśli więc mamy problemy z tarczycą, usuńmy go z diety. Warto także pamiętać, że roślina ta zwiera szczawiany, których powinni się wystrzegać się pacjenci z kamicą szczawianową. Nie jest jasne, czy jarmuż powinien być obecny w menu osób cierpiących na osteoporozę.
Jarmuż najlepiej pokroić na drobniejsze części i odczekać 5-10 minut, a następnie gotować na parze do 5 minut. Dzięki temu możemy w pełni wykorzystać jego właściwości.
(WA)
