Wacław Uruszczak
"Historia państwa i prawa polskiego"
Tom I (966-1795)
2015
Dla mnie istotna jest tutaj tylko uwaga na str.25, że prawo (wydaje się, że chodzi o prawo zwyczajowe, wspólnotowe) nie koniecznie musi być wiązane z państwem i przymusem państwowym - wystarczy przed-państwowy ostracyzm społeczny.
Jest to podważenie pozytywizmu prawniczego, bardzo w sensie inteligentnego spojrzenia na istotę prawa.
Przede wszystkim trzeba zauważyć błędną kolejność w tytule chyba przyjętą tradycyjnie - powstanie prawa zwyczajowego słowiańskiego i w konsekwencji polskiego bez wątpienia znacznie poprzedzało powstanie państwa polskiego.
Państwo polskie budowę swoją oparło co prawda na religii i wynikającym z niej feudalizmie, i prawa pierwotne musiały ulec modyfikacji dla uwzględnienia obcych niekompatybilnych aspektów religijnych oraz klasowej, warstwowej budowy społeczeństwa, ale miało to małe znaczenia stosunkach obyczajowych między-ludzkich sąsiedzkich w społecznościach lokalnych.
Przymusem wprowadzana religia nie mogła konkurować z utrwalonymi obyczajami słowiańskimi, więc prawo państwa polskiego musiało dokonywać z konieczności pewnej adaptacji dawnych obyczajów.
W tego typu syntetycznych książkach, poza głównym ciągiem narracyjnym, często zbyt słabo udokumentowanym, duże znaczenie ma "Bibliografia", gdzie autorzy oprócz wymieniania książek, z których korzystali, potrafią czasem dokonać szczegółowej krytyki porównawczej swoich źródeł - jest to bardzo ważne dla zainteresowanego tematem czytelnika.
Do tematu tworzenia ludu, narodu, społeczeństwa, prawa i państwa polskiego, bardziej właściwe byłoby chyba poznawanie wydań krytycznych samych źródeł pisanych, oraz krytycznych syntez przeglądów znalezisk archeologicznych już ukierunkowanych na stosunki społeczne w rodzinach, rodach, i szerszych grupach ludzkich - jest to ważne, bo Słowianom i innym ludom zamieszkującym ziemie polskie wcześniej niektórzy przypisują zachowania zwierzęce lub analogiczne do prymitywnej kultury innych społeczności opierając się na pojedynczych, niejednoznacznych znaleziskach.
Dla obecnego stanu społeczeństwa polskiego jest ważne, co z pierwotnej Słowiańszczyzny przetrwało w kulturze polskiej.
-
