Polacy najbardziej obawiają się choroby nowotworowej, a najmniej zakażeń, takich jak grypa, COVID-19 czy wirusa HIV - wynika z raportu „Polki i Polacy, a choroby i zdrowie”. Zbyt rzadko jednak podejmujemy działania, by temu zapobiec.
Raport powstał we współpracy Ośrodka Badań Socjomedycznych oraz Instytutu Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej na podstawie ankiety przeprowadzonej w czerwcu 2023 r. na reprezentatywnej próbie 805 osób dorosłych. W badaniu zapytano o obawy dotyczące chorób oraz tego, jakie postawy zdrowotne wykazują nasi rodacy.
Polacy obawiają się nowotworów
Sondaż pozwolił wykazać, że największym źródłem obaw Polek i Polaków jest choroba nowotworowa, udary mózgu oraz choroba Alzheimera. W dalszej kolejności boją się zachorowania na depresję oraz otyłości, a zdecydowanie najmniej - chorób zakaźnych, takich jak grypa, COVID-19 oraz zakażenie wirusem HIV.
W związku z chorobą nasi rodacy najbardziej obawiają się niepełnosprawności, utraty dochodów oraz uzależnienia od innych. Boimy się także przedwczesnej śmierci oraz samotności. Zbyt rzadko jednak podejmują działania, by temu zapobiec. "Pomimo stosunkowo dużych obaw przed chorobami Polki i Polacy maja? trudności w przekładaniu strachu na konkretne, prozdrowotne decyzje i zachowania" - twierdzą autorzy opracowania.
Choroby nowotworowej obawia się prawie dwie trzecie naszych rodaków (62 proc.). Wywołuje ona największe niepokoje bez względu na wiek, miejsce zamieszkania czy płeć. Udaru mózgu objawia się 51 proc. badanych, a choroby Alzheimera - 47 proc. Coraz większa jest świadomość chorób rzadkich - z sondażu wynika, że obawia się ich 45 proc. ankietowanych.
Zbliżony odsetek badanych wyraża lęk przed zachorowaniem na chorobę wieńcową (37 proc.) i depresję (36 proc). Nieznacznie mniej (35 proc.) obawia się cukrzycy. Najmniejszy dyskomfort wywołują takie schorzenia, jak marskość wątroby (30 proc.), otyłość (25 proc.) oraz HIV/AIDS (24 proc.). Jeszcze mniej obawiamy się grypy oraz COVID-19 (20 proc.).
Niepełnosprawności spowodowanej chorobą obawia trzy czwarte badanych (72 proc.). Na drugim miejscu znalazła się troska o finanse związane z leczeniem (71 proc.), a na trzecim - uzależnienie od innych (67 proc.). W związku z chorobą obawiamy się też utraty dochodów (61 proc.) oraz tego, że nie będziemy w stanie zaopiekować się bliskimi (57 proc.). Do lęku przed śmiercią przyznało się 56 proc. Polek i Polaków, a spowodowanej chorobą samotności - 50 proc.
Unikamy profilaktyki
Wielu badanych przyznało, że nie podejmuje działań prewencyjnych, by zmniejszyć ryzyko poważnej choroby i śmierci. Trzy czwarte ankietowanych (75 proc.) stwierdziło jednak, że w ciągu ostatniego roku wykonało podstawowe badania krwi. Za to zaledwie co druga osoba (52 proc.) poddała się jakimkolwiek badaniom profilaktycznym. Autorzy raportu zaznaczają, że wskazuje to na potrzebę edukacji zdrowotnej i promocji badań mających na celu wczesne wykrywanie potencjalnych zagrożeń zdrowotnych, których Polki i Polacy się obawiają.
- Z jednej strony, intensywny lęk przed chorobami może prowadzić do unikania diagnozy i badań profilaktycznych, co z kolei skutkuje opóźnieniem w wykrywaniu i leczeniu potencjalnych schorzeń. (...) Z drugiej strony, brak lęku czy też zbyt niska świadomość ryzyka może prowadzić do lekceważenia symptomów i ignorowania zagrożeń, co z kolei sprzyja późnemu rozpoznawaniu chorób oraz zmniejsza skuteczność działań profilaktycznych – podsumowuje prof. ucz. dr n. hum. Tomasz Sobierajski z Ośrodka Badań Socjomedycznych.
Fot. Szpitalne łóżko
Tomasz Wypych
