Od 1 września nie będzie można palić w piecach węglem w Krakowie. Naczelny Sąd Administracyjny oddalił wszystkie skargi na uchwałę antysmogową. To koniec sporu prawnego, który trwał kilka lat.
Decyzja NSA oznacza, że sejmik województwa małopolskiego może podejmować antysmogowe działania. Od 1 września wchodzi w życie całkowity zakaz ogrzewania domów węglem i drewnem na terenie Krakowa. Organizacje antysmogowe mówią o wielkim sukcesie.
- To decyzja sądu, na którą czekaliśmy wszyscy. Mieszkańcy jak i władze Krakowa - komentowała Ewa Lutomska z Krakowskiego Alarmu Smogowego. Skargi na uchwałę antysmogową złożyły cztery osoby. W uzasadnieniu stwierdziły, że przepisy ograniczają ich konstytucyjne prawa i wolność. "Pomijając innych winowajców, takich jak gminy ościenne czy właścicieli pojazdów osobowych i ciężarowych, prawodawca podzielił ich na lepszych i gorszych. Znaczy to, że jedni uzyskają pewne korzyści względem drugich" - napisali w skardze kasacyjnej.
Smog. Drugie dno zanieczyszczenia powietrza
Jesienią 2016 roku skargi oddalił Wojewódzki Sąd Administracyjny. Sejmik województwa małopolskiego w styczniu 2016 roku przyjął pakiet zmian, które mają pomóc w walce ze smogiem. Korzystał przy tym z opracowań naukowych, a nie - jak podnosili skarżący uchwałę antysmogową - na kaprys urzędników.
Na mocy przepisów antysmogowych, od września 2019 roku ma obowiązywać całkowity zakaz palenia węglem i drewnem na obszarze Krakowa. Dopuszczalne będą jedynie paliwa gazowe oraz lekki olej opałowy. Za złamanie uchwały antysmogowej grozi 500 złotych mandatu lub 5 tys. złotych grzywny, jeśli sprawa trafi do sądu.
Smog – na co najbardziej szkodzi?
- Wyrok jest bardzo ważny dla wszystkich, którym zależy na czystym powietrzu w Polsce. NSA oddalił wszystkie skargi kasacyjne, utrzymał w mocy uchwałę antysmogową i tym samym zatwierdził zasadność wszystkich kolejnych uchwał antysmogowych w Polsce - stwierdził Michał Zabłocki z ClientEarth.
- NSA przywołał przykład miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, które też ograniczają prawo własności, ale robią to na podstawie ustawy. W związku z tym, o ile nie wykraczają poza granice zasady proporcjonalności, to jest dopuszczalne. Oczywiście uchwała jest inna niż miejscowy plan, ale w jakiś sposób ogranicza prawa, własność, ale w sposób zgodny z prawem - tłumaczył Bolesław Matuszewski, mecenas, reprezentujący w sądzie fundację ClienEarth Prawnicy dla Ziemi. - Wyrok jest prawomocny i ostateczny. NSA stwierdził, że do tej uchwały nie można się w żaden prawny sposób "przyczepić" - przyznał adwokat.
Kraków jest pierwszym miastem w Polsce, w którym uchwalono zakaz używania paliw stałych w ogrzewaniu domów. W ciągu ostatnich trzech lat intensywnie wymieniano piece mieszkańcom. Mowa o 15 tys. pieców, a do rozbiórki pozostało jeszcze około 5 tys. urządzeń.
Smog w Polsce. Gdzie oddycha się najgorzej?
- Mieszkańcy Krakowa są przygotowani do wdrożenia w życie zapisów uchwały, pracowali na to przez ostatnie 5 lat. Wymieniono ponad 20 tysięcy kotłów na paliwa stałe, a efekty tych działań widać już dziś – podkreśliła Ewa Lutomska, która zajmuje się problemem smogu.
- Stężenie rakotwórczego benzo(a)pirenu mierzone w Krakowie systematycznie spada od 2013 roku, z poziomu 7,7ng/m3 do 4,9 w roku 2018. Podobnie jest z liczbą dni, w których przekroczona jest dopuszczalna normę dobowego stężenia pyłów zawieszonych. Kraków jest pionierskim miastem w walce ze smogiem i dobrze się stało, że sąd oddalił skargi kasacyjne – dodała.
W 2015 roku prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę antysmogową, która umożliwia stosowanie w samorządach rozwiązań prawnych ws. poprawy jakości powietrza. Samorządowcy określają, czym palić w piecach i wyznaczają standardy techniczne dla kotłów. Przekroczenia norm pyłu PM10, szczególnie szkodliwego dla zdrowia, występują od lat w wielu miastach Polski - przeważnie od listopada do końca marca. Z tego powodu tylko w Małopolsce umiera kilkaset osób rocznie.
Smog w domu - jak dbać w mieszkaniu o czyste powietrze?
GW
Zobacz galerię zdjęć:
Smog w Krakowie. Jest wyrok NSA
Inne tematy w dziale Rozmaitości
