Znów zauważyłem niezrozumienie dla podstawowych zasad dobrego rządzenia. Tematem jest rola budżetu państwa. Dla uproszczenia uprościmy model maksymalnie - strumień pieniędzy podzielimy na dwa: 1) dochody u wydatki budżetu i 2) dochody i wydatki podmiotów gospodarczych, czyli firm i ludzie... a że firmy to też są ludzie (właściciele i pracownicy), więc możemy to uprościć jeszcze bardziej:
1) Ludzie płacą pieniądze budżetowi, a budżet płaci pieniądze ludziom.
2) Ludzie płacą pieniądze ludziom.
Przeanalizujmy kilka czynników wpływających na obrót pieniędzy w tym modelu - czynników wpływających na to, który strumień się powiększa, a który zmniejsza.
Inflacja powoduje, że obydwa strumienie są większe. Wszyscy zarabiają więcej i wydają więcej - wszyscy są zadowoleni, przynajmniej dopóty, dopóki inflacja nie jest tak wysoka, że powoduje problemy techniczne, np. że wzrost wynagrodzeń nie nadąża za wzrostem cen.
Przestępczość powoduje powiększenie strumienia budżetowego i zmalenie strumienia międzyludzkiego - budżet musi podnosić podatki, składki i kary, żeby naprawiać szkody i zadośćuczynić ofiarom. Gdy mamy uczciwe rządy, ludzie płacą miedzy sobą uczciwe kwoty, więc nie ma ludzi skrzywdzonych, którym państwo musi pomagać. Ponadto pieniądze brane z budżetu łatwiej jest ukraść niż pieniądze brane od człowieka - płacący często nawet nie ma więcej niż to, co ma zapłacić - budżet zawsze ma więcej - zawsze można wziąć więcej niż się należy.
Usługi ograniczają strumień międzyludzki, gdyż nie zawsze kupujący ma pieniądze. Po towar kupujący przychodzi z pieniędzmi, bo może po prostu przyjść wtedy, gdy na pieniądze - z usług korzysta czasem w sytuacji, gdy nie może zapłacić. Budżet jest pierwszym, naturalnym i największym usługodawcą. Ludzie nie mogą w praktyce co chwila płacić policjantom za każdą chwilę ochrony. Nawet jednorazowe usługi są czasem niemożliwe do opłacenia, np. jak sprawić, żeby każdy wyborca zapłacił każdemu liczącemu głosy te samą kwotę, aby ten liczył głosy uczciwie? Ogólnie im większy jest popyt na usługi w porównaniu do popytu na towary, tym większy jest strumień budżetowy i mniejszy jest strumień międzyludzki.
Taki model na początek wystarczy, aby było jasne, że dobre rządy to takie rządy, pod którymi maleje strumień budżetowy i pojawiają się nowe darmowe usługi dla podatników. Jeżeli strumień budżetowy rośnie i nie pojawiają się nowe usługi, to znaczy, że rząd wspiera i uprawia przestępczość. Dobry rząd tak rządzi, że strumień budżetowy maleje - maleją wpływy i wydatki budżetu, a mimo to pojawiają się nowe darmowe usługi dla podatników.
