Betel to gra karciana polegających na braniu lew, którą sam wymyśliłem. Główną ideą gry jest to, by dało się wygrać z każdą kartą jaką można dostać w rozdaniu. Bo po prostu ta karta w trakcie gry ewoluuje i można samemu robić szalone układy.
Jest to luźna mieszanina brydża i rozbójnika z kierek – albo można ją też nazwać odmianą preferansa czy skata. Jak ktoś umie grać w te gry, to łatwo nauczy się betla.
W brydżu towarzyskim (nie sportowym, czyli porównawczym) by wygrać, trzeba dostać dobrą kartę – z figurami czy długim longerem. Z kolei w rozbójniku z kierek do wygrania potrzebna jest słaba karta, najlepiej same blotki. Połączyłem obie te koncepcje. Dodatkowo wprowadziłem ciągłą wymianę kart, co powoduje, że można jeszcze bardziej polepszyć układ kart, które się dostało na początku przy rozdaniu, dzięki czemu wygrana w minimalnym stopniu zależy od szczęścia wylosowania dobrej karty. W betla można wygrać z każdą kartą – w dużym stopniu zależy to od umiejętności wymieniania kart. Można nawet wylicytować i wygrać szlema bez atu mając na początku kartę, z którą nie weźmie się więcej niż połowę lew. Rozgrywka jest prosta, ważniejsza jest licytacja a w niej kluczowa jest wymiana kart, a w szczególności to, co się wyrzuca.
Terminologia
- Kolor – Kolory starsze: ♠ - piki, ♥ - kiery. Kolory młodsze: ♦ - kara, ♣ - trefle.
- Atut – Kolor, który został wybrany w trakcie licytacji jako kolor przebijający kolory boczne.
- Kolor boczny – Kolor, który nie jest atutem.
- Figura (Honor) – Figury wyższe: A - As, K - Król. Figury niższe: Q - Dama, J - Walet.
- Blotka – Starsze blotki: 10, 9. Młodsze blotki: 8, 7.
- Talia – 32 karty używane w betlu. Cztery figury i cztery blotki w czterech kolorach: (4 + 4) * 4 = 32.
- Rozdanie –Rozdzielenie kart talii pomiędzy graczy obejmujące licytację, rozgrywkę i podliczenie punktów.
- Ręka – 10 kart trzymanych przez każdego z trzech graczy podczas rozdania.
- Lewa – Zestaw trzech kart zagranych przez każdego z trzech graczy w trakcie rozgrywki.
- Nadróbka – Każda lewa ponad liczbę lew wymaganych przez rozgrywany kontrakt.
- Dubel – Dwie zakryte karty leżące na stole, które są wymieniane w trakcie licytacji.
- Licytacja – Pierwsza faza rozdania, w której gracze dążą do ustalenia rozgrywanego kontraktu. W trakcie licytacji gracze w kółko opcjonalnie oglądają karty z dubla i albo pasują, albo wymieniają te karty i deklarują rodzaj, poziom i jednostkę kontraktu, lub kontrują. to wszystko razem nazywa odzywką. Każda deklaracja musi być wyższa od poprzedniej. Kontra anuluje tę zasadę i po niej można zaczynać od dowolnie innej deklaracji - i niższej, i wyższej, ale nie tej samej.
- Rodzaj gry – Są dwa rodzaje gier: normalne i betelki. Normalne to takie, w których bierze się jak najwięcej lew, a betelki to takie, w których należy brać jak najmniej lew.
- Poziom – Liczba lew, którą należy wziąć, lub nie, zgodnie z zadeklarowanym kontraktem. Jest sześć poziomów gry, a na każdym, oprócz ostatniego, są dwa rodzaje gier:
- P0: "Trzy pasy" - brak rozgrywającego i zadeklarowanego kontraktu. "Betelek 3" - 3 lub mniej lew.
- P1: "Jeden" - 6 lub więcej lew, oddać można 4 lewy. "Betelek 2" - 2 lub mniej lew.
- P2: "Dwa" - 7 lub więcej lew, oddać można 3 lewy. "Betelek 1" - 1 lub mniej lew.
- P3: "Trzy"- 8 lub więcej lew, oddać można 2 lewy. "Betelek 0" - żadnej lewy.
- P4: "Szlemik" - 9 lub więcej lew, oddać można 1 lewę. "Betel" - żadnej lewy i brak obowiązku przebijania dla obrońców.
- P5: "Szlem" - wszystkie lewy, nic nie można oddać.
- Szlemik (cztery) – Kontrakt, w którym można oddać tylko jedną lewę.
- Szlem (pięć) – Kontrakt, w którym należy wziąć wszystkie lewy.
- Normalne – rodzaj kontraktów, w których należy brać lewy.
- Betelki – rodzaj kontraktów, w których nie należy brać lew.
- Jednostka odzywki – Odzywka ma sześć poziomów (P0, P1, P2, P3, P4, P5) w dwóch rodzajach (normalne i betelki) oraz jedną z pięciu jednostek dla gier normalnych: "bez atu", "piki", "kiery", "kara", "trefle" oraz pięciu jednostek dla betelków: 3, 2, 1, 0, betel.
- Kontrakt (gra) – Poziom, rodzaj oraz jednostka gry wylicytowanej przez gracza, który wygrał licytację. Ostatnia deklaracja przed dwoma pasami to rozgrywany kontrakt. Na przykład: „1 trefl", „Betelek 2”, „3 kara”, „Szlemik w piki”, „Betel”, „Szlem bez atu”.
- Odzywka - Obejrzenie, lub nie, kart z dubla a następnie pas, albo wymiana kart z dubla i deklaracja kontraktu lub kontra.
- Pas – Odzywka informująca, że gracz nie zmienia zadeklarowanego kontraktu przez poprzedniego gracza i sam nic nie licytuje.
- Kontra – Odzywka podwajająca punktację skontrowanego kontraktu. Po niej ewentualna dalsza licytacja zaczyna się od nowa – od dowolnego poziomu. Tego samego kontraktu nie można drugi raz skontrować. Po kontrze i pasie nie można powtórzyć zadeklarowanego kontraktu.
- Wymiana – Pierwsza część odzywki. Można pominąć wymianę i spasować albo zadeklarować kontrakt lub skontrować. Można obejrzeć jedną lub obie karty z dubla i też spasować, ale wtedy dostaje się ujemne punkty. Jeśli wymienimy jedną lub obie karty z dubla, to musimy zalicytować jakiś kontrakt albo skontrować.
- Deklaracja – Druga część odzywki. Określa rodzaj, poziom i jednostkę licytowanego kontraktu – na przykład: „3 bez atu”, „Szlemik w kiery” lub „Betel”. Deklaracja definiuje potencjalny kontrakt. Kontrakt będzie rozgrywany po dwóch pasach.
- Rozgrywka – Druga faza rozdania, w której gracze biorą lewy. W rozgrywce normalnej rozgrywający próbuje wziąć zadeklarowaną liczbę lew określoną w kontrakcie, który wygrał w licytacji, a obrońcy próbują do tego nie dopuścić. Ale obrońcy grają na własne konto i dostają punkty za wzięte lewy przez siebie, a rozgrywający dostaje dodatkowe punkty za nadróbki. W betelku rozgrywający próbuje wziąć nie więcej lew niż zadeklarował w wygranym kontrakcie, a obrońcy dążą do wciśnięcia mu większej liczby lew. W betelku obrońcy grają wspólnie – to co wezmą się nie liczy w punktacji. Istotne jest tylko to, czy betelek się uda, czy nie, więc gdy rozgrywający przegra, to nie ma znaczenia, ile lew weźmie ponad to, ile mógł.
- Rozgrywający – Gracz, który wygrał licytację i zadeklarował rozgrywany kontrakt odzywką, po której nastąpiły dwa pasy.
- Obrońcy – Dwaj gracze, którzy próbują nie dopuścić do ugrania kontraktu zadeklarowanego przez rozgrywającego.
- Przebitka – Dołożenie atutu do lewy zagranej w kolorze bocznym, gdy się nie ma kart w tym kolorze. Najstarszy atut bierze lewę. Jest nie tylko obowiązek przebijania atutem, ale też dokładania atu, jeśli się nie ma do koloru, a już zostało przebite wyższym atutem.
- Wychodzący – gracz, który wygrał licytację i zaczyna rozgrywkę lub gracz, który wziął poprzednią lewę.
- Kolor wyjścia – Kolor karty zagranej jako pierwszej w lewie – do tego koloru należy dokładać, gdy się go ma. Trzeba też w tym kolorze przebijać, czyli jak się ma wyższą, to trzeba ją dołożyć – ale nie najwyższą, można położyć dowolną wyższą.
- Bicie – położenie karty wyższej od wszystkich poprzednich kart w kolorze wyjścia lub dołożenie atu, gdy się nie ma do koloru, lub dołożenie wyższego atu, jeśli karta wyjścia została przebita atutem.
- Puszczenie – położenie karty niższej w kolorze wyjścia (to jest zabronione w większości gier, a jedynie dozwolone w betlu dla obrońców), albo dołożenie dowolnej karty nie będącej atutem, gdy się nie ma do koloru wyjścia.
- Wist – pierwsze zagranie w rozgrywce. Wistuje ten, który wygrał licytację i rozgrywa zadeklarowany kontrakt, a w przypadku trzech pasów wistuje rozdający.
- Longer – 5 lub więcej kart w tym samym kolorze.
- Singiel – jedna karta w danym kolorze.
- Renons – brak kart w danym kolorze.
- Sekwens – kilka kart w jednym kolorze z wartościami po kolei – na przykład: K, Q, W albo: W, 10, 9, 8, albo A, K.
- Drugi król – dwie karty z królem.
- Trzecia dama – trzy karty z damą.
- Czwarty walet – cztery karty z waletem.
- Karta wykładana – 10 kart, w stosunku do których można ściśle udowodnić, że niezależnie od tego jak będą grać obrońcy i niezależnie od tego jak będą mieć rozłożone karty, to da się zawsze wygrać dany kontrakt.
- Układ x-y-v-z – rozkład kolorów w ręku. Na przykład układ 5-2-2-1 to 5 kart w jednym kolorze, 2 w innym, 2 w następnym i 1 w ostatnim.
- Podział x-y – rozkład kart u obrońców w danym kolorze. Na przykład podział 3-1 oznacza, że rozgrywający ma w kolorze 4 karty, jeden obrońca 3, a drugi 1.
Podstawy
W Betla gramy 32 kartami – talia kart brydżowych od siódemek. Gra trzech graczy. Są też opcjonalnie dodatkowe reguły pozwalające grać w cztery osoby. W talii jest osiem kart w każdym z czterech kolorów (8 * 4 = 32) oraz 10 lew (10 * 3 = 30 plus dwie karty w dublu). Rozdający rozdziela dziesięć kart dla każdego z trzech graczy i dwie do dubla po kolei w kółko zaczynając od swojej lewej. W pierwszych dwóch obrotach rozkłada karty na cztery kupki: dla gracza po lewej, do dubla naprzeciwko, dla gracza po prawej i dla siebie, a w następnych ośmiu obrotach kładzie na trzy kupki pomijając dubla naprzeciwko.
Gdy mamy opcjonalnie czwartego gracza, to on może w trakcie licytacji oglądać kolejno wymienianie karty w dublu i po skończonej licytacji może zadeklarować, czy wylicytowany kontrakt zostanie wygrany lub może odmówić takiej deklaracji. Gdy zadeklaruje i się to sprawdzi, to dostaje 10 punktów, a gdy nie, to dostanie -10 punktów.
Kolejność kolorów jest taka jak w brydżu: piki (najstarsze), kiery, kara, trefle - i taka sama jak w brydżu jest kolejność figur i blotek: as (najstarszy), król, dama, walet, 10, 9, 8, 7. Gra jest podzielona na dwie fazy: licytację i rozgrywkę. Gracze tak samo jak w brydżu najpierw licytują, a potem rozgrywają wylicytowany kontrakt.
Grzegorz GPS Świderski
t.me/gps65
następna część -> Betel. Część 2. Rozgrywka.
PS. Wersja angielska (english version):
PS2. Inne znaczenia słowa "Betel"
- Betel - po hebrajsku Dom Boży.
- Betel - miasto biblijne w starożytnej Palestynie.
- Betel - rodzaj używki popularnej w krajach Dalekiego Wschodu.
- Betel - pieprz betelowy, roślina, której liście wykorzystywane są jako zewnętrzny składnik betelu.
- Betel - palma betelowa, areka, roślina, której nasiona wykorzystywane są jako wewnętrzny składnik betelu.
- Betel - ośrodek koordynujący działalność Świadków Jehowy w danym kraju.
- Betel - katolicki ruch dobroczynny zajmujący się osobami niepełnosprawnymi.
------------------------------
Przekręt kowidowy widać coraz wyraźniej! <- poprzednia notka
następna notka -> Betel. Część 2. Rozgrywka.
------------------------------
Tags: gps65, Betelek, Betel, Brydż, Kierki, gry karciane.
