Postawy Polaków wobec Żydów w czasie niemieckiej okupacji….
Debata na temat postaw Polaków wobec Żydów w czasie okupacji niemieckiej Polski w latach 1939 – 1945, daleko odbiega od prawdy historycznej, choć wyniki badań historycznych są znane obydwu stron sporu.
Dominują w przekazie medialnym dwa skrajne poglądy na temat postaw Polaków. Pierwszy pogląd to, że Polacy masowo i w heroiczny sposób ratowali Żydów. Drugi pogląd to, że Polacy masowo mordowali Żydów i byli gorsi od Niemców.
Zakładam, że wszystkim jest znana sytuacja i specyfika okupacji ziem polskich, że wszyscy wiedzą o tym że za ukrywanie Żyda groziła zbiorowa kara śmierci, całej rodziny, sąsiadów... Za posiadanie broni można było trafić do obozu i przeżyć wojnę. Ważna jest także kwestia arytmetyki odwrotnej, żeby ukryć jednego Żyda średnio potrzeba było 15 Polaków, żeby wydać 100 Żydów wystarczył jeden szmalcownik.
W czasie niemieckiej okupacji wśród Polaków wobec Żydów występowały cztery postawy: heroiczna, bierna pozytywna, bierna negatywna oraz negatywna.
Postawy heroiczne i postawy negatywne są w debacie najczęściej przytaczane.
Przykłady postawy heroicznej to: Żegota, Irena Sendlerowa, Janusz Korczak, Jan Karski, Witold Pilecki, Zofia Kossak – Szczucka, rodzina Ulmów, rodzina Cwynarów…..
Całkowita liczba Polaków pomagających Żydom jest nieznana…
Negatywne przykłady to szmalcownicy... Liczba szmalcowników jest nieznana. Historyk Gunnar Paulsson podaje, że w okupowanej Warszawie działało kilkaset gangów szmalcowniczych liczących razem 3–4 tysiące osób.
Przykłady: dwóch granatowych policjantów z XIII komisariatu w Warszawie (zlikwidowani wyrokiem), Bogusław Pilnik, Jan Grabiec, Bolesław Szostak, Tadeusz Stefan Karcz, kaprala granatowej policji Antoni Pietrzaka, Jana Żmirkowski, Jan Łakiński ….
Szmalcownictwo za przestępstwo uznane zostało również w Polsce Ludowej. Artykuł 1 punkt 2 dekretu PKWN z 31 sierpnia 1944 o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy winnych zabójstw i znęcania się nad ludnością cywilną i jeńcami oraz dla zdrajców Narodu Polskiego wydawanie Niemcom osób przez nich poszukiwanych ścigał jako zbrodnię karaną śmiercią i sądził w procesach sądowych zwanych (od daty wydania dekretu) w tak zwanych „sierpniówkach”. Wymuszanie zaś od takich osób pieniędzy (artykuł 2) karą pozbawienia wolności do lat 15 lub dożywotnim pozbawieniem wolności. Tych szmalcowników, których ofiary nie straciły życia, objęła amnestia z 1956 roku.
Najczęściej wśród Polaków występowała postawa bierna pozytywna lub negatywna.
Tak jak nie wszyscy Polacy byli w konspiracji, tak nie wystarczy urodzić się Polakiem, żeby zostać bohaterem (choć na pewno liczba herosów w narodzie polskim jest powyżej średniej światowej) .
Postawa bierna pozytywna to każda doraźna forma pomocy: pozostawianie na szlakach marszowych więźniów żydowskich jedzenia, lekarstw...To niewydawanie…
Postawa bierna negatywna to przepędzanie Żydów z pod swoich domostw w obawie przed represjami rodziny, sąsiadów, ale niewydawanie...
Jak w każdym narodzie tych skrajnych postaw było najmniej...Ani w większości nie byli Polacy kanaliami, ani bohaterami. Większość Polaków próbowała zachować się przyzwoicie, czyli dominowała postawa bierna pozytywna lub rzadziej negatywna ...
